Pomnikowa grusza w Hajdukach Nyskich (gm. Nysa, opolskie).

Wg danych GUS z 2016 r. w Polsce istnieje 30063 pojedynczych drzew o statusie pomnika przyrody, 3734 pomnikowych grup drzew i 770 chronionych ustawowo alej. Zdecydowaną większość, bo ponad 60% pomnikowych okazów rosnących na terenie kraju, stanowią dęby i lipy. W gronie pomników przyrody bardzo nieliczne są egzemplarze drzew owocowych, przeciętnie to kilka (czasem kilkanaście) okazów w województwie. W województwie opolskim ochroną pomnikową objęte są 3 egzemplarze czereśni ptasiej i 2 okazy gruszy. W dzisiejszym artykule opiszę gruszę domową rosnącą w Hajdukach Nyskich (gm. Nysa, opolskie), będącą jedną z najstarszych i najgrubszych przedstawicielek tego gatunku w Polsce.

Sędziwa grusza rośnie w ogrodzie posesji nr 38 i jest doskonale widoczna z drogi.

GPS  N 50°25′42.18″ , E 17°21′37.60″

Drzewo jest pomnikiem przyrody od 2008 r. Jej obwód wynosi 323 cm, wysokość 10 m.

Grusza została opisana przez C. Pacyniaka w książce „Najstarsze drzewa w Polsce”, Warszawa 1992 r., zmierzony wówczas obwód wynosił 287 cm, wysokość 12 m. Obliczony wtedy przez autora publikacji wiek to 157 lat (1984 r.), więc obecnie grusza liczy sobie 190 lat.

Pień tego drzewa charakteryzuje się silnym skrętem włókien, wewnątrz znajduje się rozległy ubytek kominowy sięgający ziemi, odsłaniający się w miejscu rozgałęzienia.

Mimo sędziwego wieku grusza nadal obficie owocuje, dając smaczne owoce (autor tego artykułu osobiście próbował smaku).

Obecność pomnikowej gruszy zainspirowała mieszkańców Hajduk Nyskich do organizowania „Święta Gruszy” – imprezy promującej wieś i lokalne potrawy z gruszek.

Pomniki przyrody w Nysie (opolskie).

Nysa położona jest w południowo – zachodniej części województwa opolskiego, na granicy Przedgórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej; jest siedzibą władz miejskich, gminnych i powiatowych. Przez miasto przepływa Nysa Kłodzka, której wody spiętrzono na pobliskim Jeziorze Nyskim i oddalonym o kilka kilometrów Jez. Otmuchowskim. Mimo wielkich zniszczeń wojennych (obejmujących 50% zabudowy) miasto może się poszczycić bardzo bogatą kolekcją zabytkowych budowli. Próba nawet pobieżnego ich omówienia przekracza objętość tego artykułu, będąc w Nysie należy obowiązkowo zobaczyć obiekty Twierdzy Nyskiej, Rynek z kamienicami, Bazylikę i stojącą obok dzwonnicę, Wieżę Wrocławską…i długo by jeszcze wymieniać.

Chociaż w mieście nie brakuje terenów zielonych, to lista nyskich pomników przyrody jest dość krótka, liczy bowiem tylko 5 pozycji. Najstarsze i najokazalsze drzewo w tym zestawieniu – dąb szypułkowy – rośnie na rozległym obszarze Parku Miejskiego, nad zachodnim brzegiem Stawu Łabędzi.

Dąb mierzy w obwodzie 406 cm, wysokość drzewa 30 m, szacunkowy wiek – 170 lat.

Ciekawostką dendrologiczną jest pomnikowy okaz miłorzębu dwuklapowego, rosnącego obok przystanku autobusowego przy ul. Piastowskiej, tuż przy skrzyżowaniu z ul. Parkową. Drzewo mierzy w obwodzie 237 cm, wysokość to ok. 20 metrów.

Niemniej interesujący jest pomnikowy okaz buka pospolitego w odmianie zwisającej Pendula. Drzewo rośnie u zbiegu ulic Poniatowskiego i Kościuszki.

Pień tego buka mierzy w obwodzie 335 cm, wysokość drzewa 18 m, wiek ok. 80 lat.

Przy ulicy Słowiańskiej 15 rośnie drugi dąb szypułkowy w Nysie o statusie pomnika przyrody. Obwód okazu wynosi 428 cm, wysokość drzewa 24 m.

23.06.2019 r. Uchwałą Rady Miejskiej w Nysie nr X/155/19 z dnia 12 czerwca 2019 r. zniesiono ochronę pomnikową z tego drzewa.

Pomnikowa sosna pospolita rośnie na skraju lasu, na tyłach posesji Bukszpanowa 7. Do drzewa można dojść dość stromą ścieżką od strony ul. Berberysowej.

GPS N 50°28′43.1″ , E 17°18′20.4″

Sosna mierzy w obwodzie 258 cm, wysokość drzewa 20 metrów.

Formalnie już poza granicami administracyjnymi miasta Nysa (granica przebiega kilkaset metrów obok, teren leży w obrębie ewidencyjnym Złotogłowice), niedaleko dzielnicy Rochów (Rochus), stoi kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Obok niego rosną dwa pomnikowe buki pospolite o czerwono ubarwionych liściach.

Buki mierzą w obwodzie 320 i 268 cm, wysokość drzew to 30 metrów.

We wsi Hajduki Nyskie (6 km na południe od centrum Nysy) rośnie sędziwa grusza chroniona jako pomnik przyrody. Więcej o niej w następnym artykule.