Pomnikowe dęby z Mielna (pow. gnieźnieński, gm. Mieleszyn).

W rankingu najgrubszych dębów woj. wielkopolskiego króluje Rus z Rogalina (949 cm), na drugim miejscu uplasował się Bartek z Kotwasic (888 cm), a trzecie miejsce należy do dębu zlokalizowanego we wsi Mielno, w gminie Mieleszyn (pow. gnieźnieński). Drzewo rośnie w towarzystwie trzech innych pomnikowych egzemplarzy Quercus robur, które w 2010 r. zostały wybrane w konkursie „Siedem Cudów Natury Powiatu Gnieźnieńskiego”.

dąb Mieliński i Wincentydąb Mieliński, Wincenty i Hektorpomnikowe dęby z Mielna

Do opisywanych dębów najłatwiej trafić z drogi ekspresowej S-5, zjazd  Mieleszyn, na rondzie również za drogowskazem Mieleszyn i po przejechaniu 800 m znajdziemy się w Mielnie. Na skrzyżowaniu obok sklepu spożywczego ustawiono drogowskaz, skręcamy w kierunku jeziora i po 150 m wypatrujemy kolejnego drogowskazu zamontowanego przy schodach.

drogowskaz do pomnikowych dębów w Mielnie

schody z drogowskazem do pomnikowych dębów z Mielna

Po pokonaniu kilkunastu schodów wychodzimy na polanę z trzema wiekowymi dębami, czwarty znajduje się po lewej stronie, przy ogrodzeniu posesji nr 5.

Mielno - polana z pomnikowymi dębamiMielno - grupa pomnikowych dębów

Gdy podejdziemy bliżej ujrzymy tablicę oznajmiającą, że widoczne przed nami dęby uzyskały w 2015 r. nazwy: Dąb Mieliński, Wincenty i Hektor. Nadane imiona nawiązują do Piotra Mielińskiego – właściciela Mielna w XV w. i jego synów.

GPS N 52°39’36.1” , E 17°36’47.5”

Mielno - tablica przed pomnikowymi dębamiMielno - tablica z imionami pomnikowych dębów

Przyjrzyjmy się sylwetce najgrubszego, rekordowego dębu. Mieliński posiada długi i prosty pień, który na wysokości ok. 10 – 11 metrów rozgałęzia się na dwa potężna przewodniki. Z niższych rozgałęzień zachował się tylko jeden konar, z reszty po wyłamaniu pozostały tylko krótkie kikuty.

1. sylwetka dębu Mieliński2. pokrój dębu Mieliński

3. dąb Mieliński

4. dąb Mieliński na tle zabudowań folwarcznych

5. Mielno - dąb Mieliński

Dawniej koronę Mielińskiego budowały dwa główne przewodniki, jeden z nich dziuplasty i osłabiony działalnością grzybów uległ obłamaniu.

6. pomnikowy dąb Mieliński z Mielna

7. kikut po obłamanym konarze

W dolnej części pnia występują są zgrubienia i kikuty po wyłamanych gałęziach. Od strony zachodniej widoczne są dziuple zasłonięte częściowo przez betonowo – ceglane plomby.

8. pień pomnikowego dębu Mieliński9. dziuple w pniu dębu Mieliński10. uszkodzona część pnia dębu Miliński

11. betonowo - ceglana plomba w pniu dębu Mieliński

Wielkość dębu Miliński widoczna jest najlepiej z dolnej części niewielkiego zbocza na którym rośnie. Pomiar obwodu pnia wykonany w październiku 2023 r. dał wynik 878,5 cm, wysokość drzewa 23 metry, szacowany wiek to ok. 500 lat. W rejestrze GDOŚ opisywany okaz mierzy w obwodzie aż 905 cm, jednak jest to pewnie błędny wynik pomiaru dokonanego od dołu stoku. W sieci można również znaleźć mało wiarygodne informacje o ponadtysiącletnim wieku Milińskiego, prawdopodobnie nie są one podparte żadnymi badaniami naukowymi

12. potężny pień dębu Mieliński13. pień dębu Mieliński14. pomiar obwodu dębu Mieliński

Kilkanaście metrów poniżej dębu Miliński rośnie skromniejszych wymiarów dąb o nazwie Wincenty. Drzewo to, podobnie jak cała grupa wiekowych dębów została objęta ochroną pomnikową już w 1957 r. na mocy Orzeczenia nr 122/23 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 1956 r. o uznaniu za pomnik przyrody.dąb Mieliński i Wincenty

Mielno - pomnikowy dąb o obwodzie 502 cm

Mielno - pomnikowy dąb Wincenty

Drzewo charakteryzuje się długą i wyraźną listwą piorunową, prowadzącą od podstawy pnia do głównych rozgałęzień w koronie.

Mielno - pomnikowy dąb z listwa piorunowąMielno - listwa piorunowa na pomnikowym dębie

Obwód pnia dębu Wincenty zmierzony na wysokości pierśnicy wynosi 502,5 cm, wysokość drzewa 25 metrów. Pień drzewa został oznakowany typową tabliczką starego typu.

Mielno - tabliczka na pomnikowym dębieMielno - pomiar obwodu pomnikowego dębu

W grupę trzech pomnikowych dębów wchodzi jeszcze Hektor. Jego pień o obwodzie 499 cm w sezonie wegetacyjnym ukryty jest w zaroślach. Niestety drzewo jest całkowicie uschnięte, nie jest widoczna żadna żywa gałąź.

Mielno - uschnięty dąb HektorMielno - dąb Hektordąb Hektor z MielnaMielno - pień dębu Hektor

Ostatnie pomnikowe drzewo w Mielnie rośnie w narożniku działki, za ogrodzeniem posesji nr 5.

Mielno - czwarty pomnikowy dąbMielno - korona pomnikowego dębu

Drzewo mierzy w obwodzie 500 cm, wysokość okazu 20 metrów, szacunkowy wiek 250 – 300 lat.

Mielno - pomnikowy dąb o obwodzie 500 cmMielno - pień dębu o obwodzie 500 cm

Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Mieleszyn jest ogromny głaz narzutowy o nazwie „Tarcza Olbrzyma”. Będzie on tematem kolejnego artykułu.

Park w Kiełpinie (m. Zielona Góra, lubuskie).

W województwie lubuskim znajdują się dwie miejscowości o nazwie Kiełpin: pierwsza zlokalizowana jest pod Gorzowem Wielkopolskim, w gminie Deszczno (została opisana w tym artykule), druga jest obecnie częścią Zielonej Góry, w jej południowej części. W obu możemy podziwiać pomnikowe dęby: w gminie Deszczno to tylko 3 okazy, ale cechujące się potężnymi obwodami pni, w zielonogórskim Kiełpinie rośnie 7 pomnikowych egzemplarzy Quercus robur, jednak zdecydowanie chudszych. Tworzą one część szpaleru biegnącego wzdłuż zachodniego ogrodzenia parku i są dobrze widoczne (szczególnie po sezonie wegetacyjnym) z drogi nr 279 prowadzącej z Ochli.

1. Pomnikowe dęby w Kiełpinie2. Kiełpin - pomnikowe dęby

Grupę 7 pomnikowych dębów w Kiełpinie powołano do ochrony pomnikowej pod koniec grudnia 1976 r., aktualną podstawę prawną stanowi Rozporządzenie nr 34 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Kiełczyn - okazały dąb w parku3. Dąb z parku w Kiełpinie4. Początek szpaleru z pomnikowymi dębami5. Pień pomnikowego dębu z Kiełpina6. Kiełpin - fragment parku z pomnikowymi dębami

Nie wszystkie dęby rosnące wzdłuż granicy parku uzyskały status pomnika przyrody, wybór chronionych drzew jest co najmniej zastanawiający. Okazały dąb rosnący w pasie drogowym nie jest pomnikiem przyrody, sąsiadujący z nim za płotem też nie (choć na to w pełni zasługuje), kolejny jest, następny nie… Być może w latach 70 – tych XX w. sprawa wyglądała inaczej, ale można było to skorygować Rozporządzeniem z 2006 r. Jedynym ułatwieniem w poszukiwaniu pomnikowych egzemplarzy są zawieszone na dębach tabliczki, kierowanie się intuicją tutaj się nie sprawdza.

7. Kiełpin - pomnikowe dęby przy parkowej altanie8. Park w Kiełpinie - uschnięty pomnikowy dąb9. Park w Kiełpinie - pień uschniętego dębu10. Uschnięty pomnikowy dąb z parku w Kiełpinie

Niestety, nie wszystkie dęby w pomnikowej grupie charakteryzują się zadowalającą zdrowotnością. Część jest całkowicie lub fragmentarycznie uschnięta, większość przejawia oznaki różnych chorób, widoczne są listwy piorunowe. Największym problemem dla drzew parkowych jest powtarzająca się w ostatnich latach susza, obejmująca cały region województwa lubuskiego.

11. Park w Kiełpinie - pomnikowe dęby w okolicach altany12. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu

13. Park w Kiełpinie - pień okazałego pomnikowego dębu14. Kiełpin - pomnikowe dęby za altaną15. Park w Kiełpinie - szpaler z pomnikowymi dębami

Obwody pomnikowych dębów wynoszą 371, 374, 487, 415, 427, 383, 424 cm, wysokość drzew od 10 do 26 metrów, szacunkowy wiek 150 – 250 lat.

16. Park w Kiełpinie - tabliczka na pomnikowym dębie17. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu18. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu z listwą piorunową19. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu w końcowej części szpaleru20. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu21. Park w Kiełpinie - pnie pomnikowych dębów22. Park w Kiełpinie - pomnikowy dąb rosnący w narożniku parku23. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu rosnącego w narożniku parku

Jeszcze kilka zdań o samym parku – założenie o charakterze krajobrazowym powstało w XIX w., obecnie to niewiele ponad hektar terenu zielonego. Na przełomie 2017 i 2018 r. park za 2 mln zł przeszedł gruntowną rewitalizację: wycięto samosiejki, odtworzono alejki i stawy, wybudowano mostki, altany, ustawiono tablice dydaktyczne i elementy pasieki.

Kiełczyn - alejka parkowa wzdłuż stawuKiełczyn - fragment parkuKiełczyn - pasieka w parku

Przykry widok stanowi duża liczba uschniętych drzew – powód to wspomniana wyżej powtarzająca się niemal co roku susza.

Kiełczyn - uschnięte drzewa w parku