Pomnikowa aleja to specyficzny rodzaj grupowego pomnika przyrody, w którym ochroną obejmuje się drzewa obsadzone rzędami po obu stronach drogi. Aleje były i są istotnym elementem kompozycyjnym założeń parkowych, podnosiły również rangę drogi dojazdowej do założeń rezydencjonalnych czy też innych ważnych miejsc. Skłonność do kształtowania dróg jako alei utrwaliła się w XIX w. i była kontynuowana także później. Oprócz walorów estetycznych aleje likwidowały monotonię, ułatwiały orientację w terenie (szczególnie zimą, gdy śnieg zasypał drogę), chroniły przed słońcem i wiatrem. Te, które przetrwały do czasów współczesnych, posiadające nawet kilka kilometrów długości, powoływane są niekiedy do ochrony pomnikowej.
W dolnośląskiej gminie Syców możemy podziwiać dwie aleje o statusie pomników przyrody, jedna obsadzona jest kasztanowcami, druga lipami drobnolistnymi. Dwa rzędy kasztanowców znajdziemy we fragmencie drogi pomiędzy Szczodrowem a Zawadą.
GPS N 51°18′17.1″, E 17°34′59.4″(początek) ; N 51°18′25.5″ , E 17°35′23.1″ (koniec)
Na odcinku 500 m, po obu stronach drogi, rośnie 82 szt. kasztanowców białych (w rejestrze RDOŚ 85 szt.) o obwodach 170 – 270 cm i przeciętnej wysokości 19 metrów. Aleja jest objęta ochroną pomnikową od 4 października 1984 r.
Pomnikowa aleja złożona z lip drobnolistnych położona jest na terenie wsi Stradomia Wierzchnia. Aby do niej trafić należy w okolicach stacji paliw skręcić w lokalną drogę oznaczoną drogowskazem „Biskupice 6 km”, po 350 m wjedziemy na teren leśny a po kolejnych 200 m skręcamy w lewo. Po 300 m kończy się las a zaczyna wspomniana aleja lipowa.
GPS N 51°16′50.5″, E 17°37′21″ (początek) ; N 51°16′51″ , E 17°37′13.7″ (koniec)
Chociaż w alei rośnie 15 lip to ochroną pomnikową objęto 5 okazów (pierwotnie 6) o obwodach: 405, 555, 530, 510, 580 cm. Wysokość drzew od 7 do 21 m, szacunkowy wiek – ponad 200 lat.
Na pniu ostatniej lipy w alei wisi słabo już czytelna tablica, zawieszona jeszcze przed 1990 r. (w godle orzeł bez korony).
Okazałe lipy uzyskały status pomnika przyrody w 1964 r. W zasadzie nic nie stoi na przeszkodzie by ochroną pomnikową objąć wszystkie lipy w alei.
Godna ochrony pomnikowej jest aleja dębowa ciągnąca się na długości prawie 800 m we wschodniej części wsi Stradomia Wierzchnia.