Z początkiem czerwca rozpoczęło się głosowanie na Drzewo Roku 2023. Konkurs ma na celu promowanie ciekawych egzemplarzy drzew, z niezwykłą historią – niekoniecznie tych najgrubszych i najstarszych. Zwycięski okaz będzie brał udział w plebiscycie na Europejskie Drzewo Roku 2024. Współzawodnictwo w roku 2016 wygrał dąb szypułkowy „Józef” z Wiśniowej (pow. strzyżowski, podkarpackie), rok później został pierwszym Europejskim Drzewem Roku pochodzącym z Polski. Dumni mieszkańcy przypominają o tym każdemu przejeżdżającemu przez wieś kierowcy; zainteresowanych bliższym poznaniem „Józefa” doprowadzą drogowskazy.

Dąb „Józef” rośnie w górnej (północnej) części wspaniałego założenia parkowego, w towarzystwie dwóch innych wiekowych egzemplarzy, 70 m poniżej kaplicy grobowej rodziny Mycielskich. Zmotoryzowani mogą zostawić auto na parkingu poniżej lub powyżej kościoła i spacerem udać się ok. 100 – 150 m na wschód.

GPS N 49°52’07.4″, E 21°38’38.7″

Najsłynniejszy dąb z wiśniowieckiego parku nosi imię na cześć Józefa Mehoffera, malarza i artysty okresu Młodej Polski, ucznia Jana Matejki. Mehoffer często bywał w zespole pałacowo – parkowym w Wiśniowej, zachwycony wiekowymi dębami umieścił wizerunek „Józefa” na rewersie stuzłotowego banknotu, wyemitowanego w 1932 i wprowadzonego do powszechnego obiegu w 1934 roku. Obecnie ciężko znaleźć jakieś podobieństwo do pokroju opisywanego dębu z początku XX w., widać że przed laty miał znacznie niżej osadzoną koronę.

zdjęcie banknotu pochodzi z Wikipedii.

W czasie okupacji hitlerowskiej wnętrze „Józefa” służyło jako kryjówka dla dwóch żydowskich braci o nazwisku Hymi. Ta na wpół legendarna historia została potwierdzona przez badania prowadzone przez Natalię Romik. Na miejsce sprowadzono auto z wysięgnikiem koszowym i zajrzano do pustego wnętrza dębu. Wykryto w nim pięć półek – cztery drewniane i jedną metalową, które pozwalały ukryć się dwójce uciekinierów przed śmiercią z rąk nazistów. Do wnętrza dostawali się przez zarośniętą obecnie dziuplę, pożywienie dostarczała im Rozalia Proszak.

Dąb „Józef” już od 1954 r. posiada status pomnika przyrody. Został prawidłowo oznaczony właściwą tabliczką, w pobliżu drzewa umieszczono tablicę z historią pomnikowego okazu oraz rzeźbioną pamiątkę z napisem DĄB JÓZEF DRZEWO ROKU 2016.

„Józef” charakteryzuje się długim walcowatym pniem oczyszczonym z gałęzi do wysokości kilkunastu metrów, z kilkoma ubytkami, rozległą listwą piorunową i ogromnymi dziuplami z miejscu pierwszego rozgałęzienia. Korona dębu wąska, rozwinięta pionowo z widocznymi bliznami po cięciach pielęgnacyjnych, typowa dla drzew rosnących w zwarciu.

Obwód „Józefa” zmierzony w kwietniu 2023 r. wynosił 690 cm, wysokość drzewa 30 metrów. Jego wiek – 650 lat – podany na tablicy pod koroną dębu i w Internecie należy uznać za przeszacowany. Wiśniowiecki starodrzew badał metodami naukowymi Cezary Pacyniak (Najstarsze drzewa w Polsce, 1992 r.) i obliczył wiek dwóch dębów (prawdopodobnie „Józefa” i pomnikowego sąsiada) na 416 i 321 lat dla roku 1984. Dodając brakujące 39 lat do 2023 r. uzyskamy prawidłowy wiek bohatera dzisiejszego artykułu wynoszący 455 lat.

„Józef” jest niezwykle cennym, ale nie jedynym pomnikiem przyrody w parku w Wiśniowej. Pozostałe okazy opiszę w kolejnym artykule.