„Głaz z wanienką” we wsi Wrząca (gm. Turek, wielkopolskie).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. przy uznawaniu głazów narzutowych za przyszłe pomniki przyrody za kryterium należy przyjąć ich rozmiar, skład petrograficzny lub inne cechy geologiczne, wyróżniające je na tle innych tego typu tworów w skali kraju, województwa lub gminy. Opisywany w dzisiejszym artykule eratyk zwany „Głazem z wanienką” wyróżnia się w skali kraju zarówno pokaźnym rozmiarem, jak i wyjątkowo oryginalnym wyglądem. Rzeczony narzutniak leży na polu w pobliżu wsi Wrząca (gm. Turek, wielkopolskie), ok. 500 m na południe od drogi krajowej nr 72, kilkanaście metrów od drogi gruntowej, pod koroną okazałego klonu pospolitego.

GPS  N 52°01′07.4″, E 18°25′09.7″

otoczenie Głazu z wanienkąklon pod którym leży Głaz z wanienkągłaz z wanienką od strony pola

Na miejscu znajduje się tablica, której tekst przybliża pochodzenie głazu, jego wymiary oraz legendy związane z jego nietypowym kształtem.

tablica przy głazie z wanienkątekst tablicy przy Głazie z wanienką

Obwód eratyku wynosi 8.4 m, wysokość 1.0 m, długość 3.25 m, szerokość 2 m, zagłębiony jest w gruncie na około 1 m. Materiałem budującym głaz jest drobnoziarnisty piaskowiec kwarcowy, barwy jasno-szarej, najprawdopodobniej lokalny (mioceński). Został oderwany od podłoża, a następnie przetransportowany przez plejstoceński lądolód podczas zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenie Warty).

Głaz z wanienką od strony drzewa

Głaz z wanienką k. wsi Wrząca

„Głaz z wanienką” lokalnie nazywany „Kamieniem z wanienką Matki Boskiej” jest chroniony od 1957 r. jako pomnik przyrody nieożywionej na mocy Orzeczenia nr 416 Prezydium WRN z 30.05.1957 r.

P. Lenart i M. Łuszczyński przy Głazie z wanienkąGłaz z wanienką we wsi Wrzącapomnik przyrody nieożywionej - Głaz z wanienką

Cechą charakterystyczną tego głazu są unikalne zagłębienia przypominające kształtem wanienkę o długości ok. 1,2 m, szerokości ok. 0,4 m i głębokości do 18 cm, ponadto dwa mniejsze o kolistym kształcie. Boki i dna wszystkich wgłębień są bardzo równe i gładkie, bez żadnych ostrości i nierówności, po opadach przez dłuższy czas wypełnione są wodą.

pomnikowy eratyk - Głaz z wanienkąKamień z wanienką Matki Boskiejzagłębienia w Głazie z wanienką

Sporej wielkości eratyk znajduje się w pobliskim mieście Turek, więcej o nim w następnym artykule.

Diabli Kamień k. Wierzbicy Dolnej (gm. Wołczyn, opolskie).

W dawnych czasach, gdy nie znano jeszcze polodowcowego pochodzenia eratyków, obecność dużych, wielotonowych głazów z dala od rejonów górskich przypisywano nadnaturalnym mocom. Według ludowych legend tylko piekielne siły były zdolne do przenoszenia ogromnych kamieni, stąd wiele narzutniaków posiada powtarzające się nazwy będące kombinacją wyrazów głaz lub kamień z przymiotnikami diabelski, czarci, piekielny, szatański i itp. Tak w wielkim skrócie przedstawia się etymologia nazwy „Diabli Kamień”, zlokalizowanego pomiędzy wsiami Włochy i Wierzbica Dolna, tuż przy granicy powiatów: namysłowskiego i kluczborskiego.

GPS N 51°03′56.9″ , E 17°56′55.1″

Diabli Kamień w gminie Wołczyngłaz narzutowy Diabli Kamień k. wsi Włochy

Głaz leży na skraju lasu, po lewej stronie Włoskiego Potoku (pod koniec kwietnia 2020 r. wyschniętego), niedaleko przebiegającej linii wysokiego napięcia (220 kV), administracyjnie na terenie wsi Wierzbica Dolna, gmina Wołczyn (pow. kluczborski, opolskie).

Diabli Kamień nad wyschniętym korytem Włoskiego PotokuDiabli Kamień nad Włoskim Potokiempomnikowy głaz - Diabli Kamień

Z „Diablim Kamieniem” związana jest typowa dla takich obiektów legenda – diabeł chce zniszczyć kościół, wybiera do tego celu olbrzymi głaz i ciska nim z dużej wysokości. Na szczęście gotowe do działania były wysłane przez Pana Boga anioły, które przechwyciły w locie głaz i przeniosły go na obecne miejsce.

pomnik przyrody - Diabli Kamieńpomnikowy eratyk - Diabli Kamień

Z naukowego punktu widzenia opisywany głaz został przywleczony w plejstocenie przez lądolód skandynawski, podczas zlodowaceń południowo – lub środkowopolskich. Obwód pomnikowego eratyku wynosi ok. 10,5 metra, materiałem budującym głaz jest różowy granit.

Diabli Kamień - widok od tyłueratyk skandynawski - Diabli Kamieńzbliżenie pomnikowego głazu

„Diabli Kamień” jest od czerwca 1971 r. chroniony jako pomnik przyrody nieożywionej. Eratyk jest właściwie oznakowany, niestety zawalił się płot który go otaczał.

tabliczka przy pomnikowym głazie k. wsi Włochy