Pomniki przyrody w Jaworze (dolnośląskie).

Jawor to miasto (siedziba władz powiatowych) położone w środkowej części województwa dolnośląskiego, na Nizinie Śląsko – Łużyckiej. To miasto o długiej historii i równie długiej liście zabytków. Próba nawet pobieżnego ich omówienia wykracza poza objętość tego artykułu, dość wspomnieć tu o unikatowym Kościele Pokoju (bliźniaczy znajduje się w Świdnicy), rynku z ratuszem, kościele św. Marcina, zamku, pozostałościami obwarowań… Ogromnej ilości zabytków towarzyszy spora ilość pomników przyrody – ponad 30 pojedynczych egzemplarzy drzew oraz jedna aleja, złożona głównie z dębów szypułkowych, opisana dokładnie w artykule „Aleja dębowa w Jaworze„. Większa część jaworskich pomników przyrody uświetnia tutejszy Park Miejski, któremu poświęciłem poprzedni artykuł. Pozostałe egzemplarze drzew pomnikowych zlokalizowane są w centralnej i zachodniej części miasta. Najbliżej rynku, przy ul. Staromiejskiej 1, rośnie okazały dąb szypułkowy o obwodzie 350 cm i wysokości 20 m.

Na niezabudowanej przestrzeni pomiędzy ulicami Cicha i Łukasińskiego, rosną 2 pomnikowe drzewa: miłorząb dwuklapowy i cis pospolity.

Pień miłorzębu mierzy w obwodzie aż 550 cm, wysokość drzewa 22 metry.

Rosnący obok cis to drzewo o stożkowej koronie (wys. 9 m) i pojedynczym pniu o obwodzie 157 cm.

Na tyłach budynku przy ul. Strzegomskiej 1 rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o obwodzie 300 cm.

W podwórzu sąsiedniego budynku (Strzegomska 2a) rośnie platan klonolistny o obwodzie 413 cm i wysokości 22 m.

Pomnikowy dąb czerwony rośnie na terenie przedszkola przy ul. Chopina 11. Obwód okazu wynosi 317 cm, wysokość drzewa 19 m.

Dąb szypułkowy o obwodzie 380 cm rośnie obok budynku przy ul. Szpitalnej 12a.

Na tej samej posesji, przy budynkach gospodarczych, rośnie pomnikowy platan klonolistny o obwodzie 305 cm.

Pomnikowy dąb, o pniu (obwód 330 cm) niemal całkowicie pokrytym bluszczem, rośnie na tyłach posesji przy ul. Przyjaciół Żołnierza 9. Widać go dobrze z sąsiedniej posesji.

Kolejny pomnikowy dąb zlokalizowany jest przy ul. Piastowskiej 11. Obwód tego okazu wynosi 375 cm, wysokość 24 m.

Na ogrodzonej posesji przy ul. Armii Krajowej 7 rosną dwa pomnikowe drzewa. Bliżej płotu rośnie kasztanowiec biały o obwodzie 301 cm i wysokości 23 m, a obok budynku dąb szypułkowy o obwodzie 318 cm i wysokości 20 m.

pomnikowy kasztanowiec - ul. Armii Krajowej 7 w Jaworzepomnikowy dąb - ul. Armii Krajowej 7 w Jaworze

U zbiegu ulic Wrocławskiej i Reja znajduje się rozłożysty platan o statusie pomnika przyrody. Drzewo mierzy w obwodzie 340 cm, wysokość platana 20 m.

Dwa platany klonolistne rosną przy ul. Legnickiej 16, na terenie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego. Przez bramę widoczny jest tylko jeden okaz o obwodzie 342 cm.

Drugi o obwodzie 425 cm rośnie u podnóża skarpy, w głębi posesji.

Tabliczkami oznaczone są niektóre sędziwe lipy rosnące w Parku Pokoju, lecz nie figurują w oficjalnym rejestrze pomników przyrody.

Park Miejski w Jaworze (dolnośląskie).

Park Miejski w Jaworze (o powierzchni ponad 20 ha) znajduje się w południowej części miasta. Przez środek parku przepływa Nysa Szalona nad którą przerzucono dwie kładki, rzeka dzieli teren zielony na część północną i południową. Ponad połowa (19 szt.) jaworskich pomników przyrody rośnie w Parku Miejskim. Niestety, większość z nich nie została w żaden sposób oznakowana i lokalizacja niektórych jest zagadkowa. Jedno z wejść do parku znajduje się u zbiegu ulic Chopina, Kościuszki i Parkowej, tam na tablicy odczytamy dość skąpe informacje na temat jego powstania.

Wchodząc do parku po lewej stronie widzimy staw z zainstalowanymi fontannami, po prawej pierwsze pomnikowe drzewa – 2 platany klonolistne o obwodach 340 i 398 cm.

Nieco głębiej znajduje się pomnikowy kasztanowiec biały, uważany za najgrubszy okaz tego gatunku w Polsce.

Obwód kasztanowca wynosi 548 cm, wysokość okazu 28,5 m, szacunkowy wiek ok. 280 lat. W przyziemnej części pnia znajduje się ogromny ubytek, mimo tego wytrzymuje wichury powalające drzewa obok.

Kolejne pomnikowe drzewa: lipy drobnolistne i szerokolistne o obwodach 310 – 370 cm i 3 wiązy polne o obwodach 280,355,415 cm, rosną w okolicy wału przeciwpowodziowego.

Po lewej stronie głównej alei, rośnie oznaczona tabliczką, mocno uszkodzona lipa drobnolistna.

Idziemy dalej główną aleją wzdłuż kasztanowców w kierunku rzeki, nie przechodzimy przez most, ale idziemy wałem powodziowym do drugiej kładki. Po drodze miniemy pomnikowy okaz platana klonolistnego o obwodzie 395 cm.

Przechodzimy przez most nad Nysą Szaloną, następnie przez kładkę przerzuconą nad wysychającą często Puszówką i znajdujemy się przy dwóch pomnikowych dębach o obwodach przekraczających 300 cm..

W pobliżu, przy ogrodzeniu ogródków działkowych, rośnie trzeci pomnikowy dąb.

Bliżej rzeki rośnie pomnikowy buk o oryginalnym pokroju. Obwód pnia tego okazu wynosi 330+190 cm, wysokość drzewa 16 m.

Idziemy dalej wzdłuż strumienia wgłąb południowej części parku. Po prawej, na niewielkim wzgórzu, stoi odnowiona pergola, a z tyłu za nią plac zabaw dla dzieci

Łatwo zauważyć różnicę między północną a południową częścią parku.  W tej części park bardziej przypomina rzadki las mieszany, poprzecinanego układem alejek.

południowa część parku w Jaworze

Warto odnaleźć jeszcze jeden okaz pomnikowego buka, o nietypowej, wielopniowej formie o łącznym obwodzie 568 cm.