Pomnikowe głazy w Łodzi.

Lista łódzkich pomników przyrody jest bardzo bogata i obejmuje niemal 300 pozycji. Przeważająca większość tych obiektów to pojedyncze egzemplarze drzew, ponadto dwie pomnikowe aleje, jedna grupa drzew i powierzchniowy pomnik przyrody (Park Źródliska). Ochroną pomnikową objęto również kilka tworów przyrody nieożywionej. Mowa tu o głazach narzutowych przeniesionych przez plejstoceński lądolód podczas zlodowacenia środkowopolskiego (prawdopodobnie zlodowacenie Warty). Największy łódzki głaz chroniony ustawowo leży przy głównej alei w Parku Sienkiewicza.

To jeden z największych eratyków w regionie o obwodzie 11 m i wysokości 1,6 m. Długość głazu to 3.5 m, jego szerokość 2.5 m. Pomnikiem przyrody nieożywionej jest od 1990 r.

Narzutniak zbudowany jest z szarego, średniokrystalicznego gnejsu.

Na tylnej części głazu zawieszono tabliczkę poświęconą pamięci prof. Edwarda Potęgi, działacza Ligi Ochrony Przyrody, założyciela Towarzystwa Przyrodniczego oraz Muzeum Przyrodniczego w Łodzi.

Dwa pomnikowe eratyki leżą w południowej części Parku Staszica, od strony ul. G. Narutowicza.

Większy głaz kształtem przypomina trochę olbrzymi pączek.

Wymiary głazu: 2,2 x 1,5 x 1,2 m; obwód: 585 cm.

Materiałem budującym głaz jest grubokrystaliczny, różowy granit.

Otwory na eratyku świadczą o próbie jego rozbicia na mniejsze kawałki.

Drugi głaz posiada nieregularny kształt, jego obwód wynosi 4,8 m, wysokość 1 m.

Materiał budujący głaz to gnejs szary, drobnokrystaliczny.

Kilka mniejszych, ale też ciekawych głazów ułożono nad brzegiem stawu.

Kilkanaście głazów różnej wielkości rozrzuconych jest w Parku „Źródliska II„. Ochroną pomnikową objęto tu cały park, czyli – „drzewostan z 43 dębami pomnikowymi i głazami narzutowymi” – cytat z rejestru łódzkich pomników przyrody.

Park „Źródliska I” i „Źródliska II” będą tematami dwóch kolejnych artykułów.

Pomnikowe głazy narzutowe w Niemodlinie (pow. opolski).

Niemodlin to miasto w powiecie opolskim (położone 25 km na zachód od Opola), siedziba gminy miejsko – wiejskiej. To bardzo stara osada, która prawa miejskie uzyskała w 1283 r. Charakterystyczny dla Niemodlina jest wydłużony, wrzecionowaty rynek o długości ponad 400 m, wokół którego stoją dawne mieszczańskie kamienice.

Po zachodniej stronie rynku stoi kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny –  gotycka budowla z poł. XIII-XIV w. z przekształceniami barokowymi.

W średniowieczu miasto otaczały fortyfikacje miejskie z dwoma bramami: nyską i opolską, obie wyburzono w XIX w. Zachowany odcinek kamienno – ceglanych murów miejskich można podziwiać w południowej części miasta.

Do wschodniej części murów miejskich przylegały obwarowania niemodlińskiego zamku, którego początki sięgają 1313 r.

Zamek wielokrotnie przebudowywano nadając mu styl renesansowy, później barokowy.

Zamek otacza park z wieloma drzewami o walorach pomnikowych.

19.09.2017 r. Uchwałą nr XXVIII/164/16 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 1 września 2016 r. powołano do życia szereg nowych pomników przyrody, w tym 7 drzew (3 cisy pospolite, dąb czerwony, platan klonolistny, buk czerwony i klon pospolity) rosnących na terenie parku otaczającym niemodliński zamek. Więcej informacji oraz zdjęcia ustanowionych pomników przyrody w artykule „Park przy zamku w Niemodlinie„.

Naprzeciw zamku, u wylotu ul. Drzymały, stoją dwa pokaźnych rozmiarów głazy narzutowe.

GPS N 50°38′28.9″, E 17°37′20.7″

Głazy te Rozporządzeniem Nr 0151/P/38/05 Wojewody Opolskiego z dnia 26 października 2005 r. chronione są jako pomniki przyrody nieożywionej. Co ciekawe, zarówno w rozporządzeniu, jak i w innych publikacjach wymieniane są trzy głazy.

Wysokość wyższego głazu wynosi prawie 3 m, niższego ok. 1.5 m. Obwód obydwu to ok. 5,5 – 6 m.

Materiałem budującym oba eratyki jest skandynawski granit o intensywnie czerwonej barwie. Głazy te zostały przywleczone przez lądolód skandynawski, który w plejstocenie kilkukrotnie nasuwał się na na tereny obecnej Polski.

Na obszarze gminy Niemodlin znajduje się wiele innych nieprzeciętnych obiektów przyrodniczych. W pobliskim Szydłowcu Śląskim (5 km od Niemodlina) rośnie najstarszy na Opolszczyźnie dąb szypułkowy – Dąb Pücklera. W arboretum w Lipnie odnajdziemy pomnikowe okazy drzew egzotycznych, w Zespole Przyrodniczo – Krajobrazowym Lipno obejmującym wspomniane arboretum znajduje się pomnikowy głaz narzutowy oraz kilkanaście innych pomnikowych drzew. Opiszę je dokładnie w kolejnych artykułach.