Park Miejski w Jaworze (dolnośląskie).

Park Miejski w Jaworze (o powierzchni ponad 20 ha) znajduje się w południowej części miasta. Przez środek parku przepływa Nysa Szalona nad którą przerzucono dwie kładki, rzeka dzieli teren zielony na część północną i południową. Ponad połowa (19 szt.) jaworskich pomników przyrody rośnie w Parku Miejskim. Niestety, większość z nich nie została w żaden sposób oznakowana i lokalizacja niektórych jest zagadkowa. Jedno z wejść do parku znajduje się u zbiegu ulic Chopina, Kościuszki i Parkowej, tam na tablicy odczytamy dość skąpe informacje na temat jego powstania.

Wchodząc do parku po lewej stronie widzimy staw z zainstalowanymi fontannami, po prawej pierwsze pomnikowe drzewa – 2 platany klonolistne o obwodach 340 i 398 cm.

Nieco głębiej znajduje się pomnikowy kasztanowiec biały, uważany za najgrubszy okaz tego gatunku w Polsce.

Obwód kasztanowca wynosi 548 cm, wysokość okazu 28,5 m, szacunkowy wiek ok. 280 lat. W przyziemnej części pnia znajduje się ogromny ubytek, mimo tego wytrzymuje wichury powalające drzewa obok.

Kolejne pomnikowe drzewa: lipy drobnolistne i szerokolistne o obwodach 310 – 370 cm i 3 wiązy polne o obwodach 280,355,415 cm, rosną w okolicy wału przeciwpowodziowego.

Po lewej stronie głównej alei, rośnie oznaczona tabliczką, mocno uszkodzona lipa drobnolistna.

Idziemy dalej główną aleją wzdłuż kasztanowców w kierunku rzeki, nie przechodzimy przez most, ale idziemy wałem powodziowym do drugiej kładki. Po drodze miniemy pomnikowy okaz platana klonolistnego o obwodzie 395 cm.

Przechodzimy przez most nad Nysą Szaloną, następnie przez kładkę przerzuconą nad wysychającą często Puszówką i znajdujemy się przy dwóch pomnikowych dębach o obwodach przekraczających 300 cm..

W pobliżu, przy ogrodzeniu ogródków działkowych, rośnie trzeci pomnikowy dąb.

Bliżej rzeki rośnie pomnikowy buk o oryginalnym pokroju. Obwód pnia tego okazu wynosi 330+190 cm, wysokość drzewa 16 m.

Idziemy dalej wzdłuż strumienia wgłąb południowej części parku. Po prawej, na niewielkim wzgórzu, stoi odnowiona pergola, a z tyłu za nią plac zabaw dla dzieci

Łatwo zauważyć różnicę między północną a południową częścią parku.  W tej części park bardziej przypomina rzadki las mieszany, poprzecinanego układem alejek.

południowa część parku w Jaworze

Warto odnaleźć jeszcze jeden okaz pomnikowego buka, o nietypowej, wielopniowej formie o łącznym obwodzie 568 cm.

Pomniki przyrody w Bełdowie (gm. Aleksandrów Łódzki).

Bełdów to wieś o rozproszonej zabudowie położona na terenie województwa łódzkiego, w powiecie zgierskim, w zachodniej części gminy Aleksandrów Łódzki. Miejscowość
oddalona jest o ok. 9 km od Aleksandrowa Łódzkiego i ok. 17 km od Zgierza. Krajobraz wsi to mozaika pól uprawnych i stawów hodowlanych, otoczona obszarami leśnymi (od południa i zachodu to tzw. Lasy Bełdowskie). Bełdów to również jedno z najciekawszych w woj. łódzkim skupisk pomnikowych drzew. Dobrym punktem wyjściowym do zapoznania się z nimi jest kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych.

Świątynia w stylu neorenesansowym powstała w 1901 r. na miejscu wcześniejszych budowli. Z pięciu pomnikowych wiązów szypułkowych rosnących przy kościele pozostały trzy, ale tylko dwa posiadają status pomnika przyrody. Obwód okazów to 534 i 520 cm, wysokość 19,5 i 21 metrów.

GPS N 51°49′38″ , E 19°11′06″

Przy zakręcie drogi, 300 m na zachód od kościoła, rośnie pomnikowy okaz dębu szypułkowego (obok posesji nr 68).

GPS N 51°49′46″ , E 19°10′52″

Obwód dębu na wysokości pierśnicy to 425 cm. Na pniu poniżej tabliczki zamocowano niewielką kapliczkę z wizerunkiem Matki Boskiej..

Przy pobliskim stawie – „Łowisku u Michasia” – rośnie kolejny pomnikowy dąb, o wyjątkowo szerokiej koronie. Obwód drzewa to 648 cm, wysokość 24 m.

GPS N 51°49′42.5″ , E 19°10′38″

W pobliskim parku otaczającym zrujnowany pałac rośnie wiele okazałych drzew, w tym pomnikowa topola o obwodzie 705 cm. Niestety teren parku był zamknięty i nie udało mi tam dostać. Zdjęcia topoli pod tym adresem. Wracamy na drogę i wkrótce docieramy do skrzyżowania: w lewo droga do Malanowa, my zaś prosto w kierunku Dzierżanowa. 380 m za skrzyżowaniem spoglądamy w lewo i podziwiamy rosnący w polu pomnikowy okaz dębu o obwodzie 516 cm (ok. 150 m od drogi).

GPS N 51°49′42.8″ , E 19°10′03″

150 m dalej, przy rozwidleniu dróg do Sarnowa i Dzierżanowa, znajdziemy 5 pomnikowych dębów o obwodach 350, 270, 300, 270, 270 cm. Niestety drzew nie oznakowano stosowną tabliczką.

GPS N 51°49′49″ , E 19°09′56″

Wracamy do skrzyżowania i skręcamy w prawo, w drogę do Malanowa. Wypatrujemy rosnących po lewej stronie szosy dwóch pomnikowych dębów (obok posesji 83). To najpiękniejsza para dębów jaką kiedykolwiek widziałem, o szacunkowym wieku 350 lat.

GPS N 51°49′17″ , E 19°10′06″

Grubszy okaz posiada pień, który na wysokości ok. 3 m rozdziela się na trzy potężne konary. Obwód mierzony nieprawidłowo na wysokości pierśnicy wynosi aż 830 – 840 cm, w najwęższym miejscu na pniu (wys. 0,8 m) mierzy 760 cm i taki obwód uznano za oficjalny.

Drugi okaz posiada bardziej regularny pień o obwodzie 623 cm.

Kolejne pomnikowe dęby rosną na skraju lasu i pola uprawnego. Aby do nich trafić, należy jechać dalej szosą w kierunku Malanowa, na granicy lasu odnaleźć drogę w prawo, poprowadzoną na zachód, skrajem zwartego zadrzewienia i pól uprawnych. Pierwszy dąb rośnie ok. 700 m od szosy, 20 m od ściany lasu. Obwód drzewa wynosi 490 cm, wysokość 21 m, niestety stan zdrowotny drzewa należy uznać za zły.

GPS N 51°49′21″ , E 19°09′16″

Pięć następnych dębów oznaczonych stosowną tabliczką rośnie 150 m dalej, odległość między poszczególnymi okazami to kilkanaście do kilkudziesięciu metrów. Poszczególne okazy mierzą w obwodzie 400, 315, 270, 300, 310 cm.

Gdy wrócimy z powrotem na szosę, warto wybrać się do pobliskiej Trupianki. W miejscowości tej znajduje się remiza strażacka, a w lesie, 330 m na południe od niej leży potężny głaz narzutowy – pomnik przyrody. Opisałem go dokładnie w poprzednim artykule.