Źródło „Bełkotka” w Iwoniczu – Zdroju (pow. krośnieński, podkarpackie).

Iwonicz – Zdrój to jedno z najstarszych polskich uzdrowisk znane od 1578 r. Liczne źródła wysokozmineralizowanych wód leczniczych służą do inhalacji, kuracji pitnych i kąpielowych oraz do produkcji iwonickiej soli leczniczej oraz kosmetyków. Najwcześniej opisanym iwonickim źródłem jest „Bełkotka” położona u podnóża południowego stoku Winiarskiej Góry, ok. 700 m o centrum uzdrowiska. Prowadzi do niego utwardzona i oświetlona ścieżka przyrodnicza, z ławkami i tablicami edukacyjnymi.

mapa ścieżki edukacyjnej w Iwoniczu - Zdroju

„Bełkotka” usytuowana jest ok. 1 metr poniżej poziomu drogi, z obu stron prowadzą do niego kamienne schodki, wkomponowane w kamienno – metalowe ogrodzenie. Głębokość wody wynosi ok. 1,7 m, pH 7,3 przy mineralizacji 353 mg/l.

źródło Bełkotka w Iwoniczu - Zdroju

Na wyeksponowanej ścianie ustawiono rzeźbiony w kamieniu wizerunek Wincentego Pola, a poniżej tekst jego wiersza.

pomnik przyrody - źródło Bełkotka

wiersz W. Pola nad źródłem Bełkotka

Przy źródle ustawiono tablicę edukacyjną opisującą historię tego miejsca.

tablica ścieżki edukacyjnej przy źródle Bełkotkatekst tablicy edukacyjnej przy źródle Bełkotka

Ewenementem charakterystycznym dla „Bełkotki” jest wydobywający się z wody gaz ziemny, składający się głównie z metanu i niewielkiej ilości dwutlenku węgla, etanu i propanu. W dawnych czasach wydzielanie gazu było tak intensywne, że towarzyszyły mu głośne bulgoczące dźwięki – stąd wzięła się nazwa źródła. Gaz dawał się zapalić co stanowiło niezwykłą atrakcję dla przybywających w te miejsce turystów i kuracjuszy. Obecnie ilość wydobywającego się gazu jest zbyt mała by go zapalić, raptem co kilkanaście sekund na powierzchni wody pojawiają się bąbelki.

bąbelki metanu na Bełkotcegaz wydobywający się ze źródła Bełkotkabąble gazu wydobywające się ze źródła Bełkotka

Powyżej źródła znajduje się altana, a przy niej tablica szlaku geoturystycznego Geokarpaty. Można się z niej dowiedzieć, że „Bełkotka znajduje się w miejscu, gdzie erozja odsłoniła granicę pomiędzy porowatymi gazo-, ropo, i wodonośnymi piaskowcami ciężkowickimi i zalegającymi na nich szczelnymi, pstrymi łupkami i piaskowcami cieńkoławicowymi. Dlatego na dnie doliny może dochodzić do wypływu gazu ziemnego, a miejscami ropy„.

Iwonicz - Zdrój - źródło Bełkotkatablica szlaku geoturystycznego przy Bełkotce

„Bełkotka” uzyskała status pomnika przyrody nieożywionej już w 1966 r. na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie NR RL-VI-11/1/P/176/66 z 14 marca 1966 r.

Źródło wody siarczkowej „Bogumiła” w Komborni (gm. Korczyna, podkarpackie).

Drugie pomnikowe źródło siarczkowe w gminie Korczyna (pow. krośnieński, podkarpackie) o nazwie „Bogumiła” znajduje się w miejscowości Kombornia. Dojazd do geostanowiska jest możliwy z szosy nr 19 za drogowskazem „Kombornia 3 km” i „Do Winnicy” w ulicę Słoneczną, do miejsca gdzie drogę przecina linia wysokiego napięcia. Obok ogromnego słupa energetycznego, w otoczeniu czterech świerków znajduje się kapliczka, a przy odchodzącej w lewo stronę drodze ustawiono drogowskaz bliźniaczo podobny to tego przy źródle „Bartłomiej„.

1. Drogowskaz do źródła Bogumiła

Auto można zostawić 100 m dalej, na poboczu drogi gruntowej naprzeciw blaszanego garażu i w dalszą trasę udać się pieszo. Droga ostro opada w dół w kierunku prywatnej posesji, dalej bokiem ścieżką po betonowej kostce obok kurnika, potem po schodach i za zakrętem w kierunku przepływającego strumienia, do widocznych już tablic.

GPS N 49°43’02.1″ , E 21°53’23.1″

2. Ścieżka do źródła Bogumiła

3. Schody prowadzące do źródła Bogumiła

4. Dojście do źródła Bogumiła

5. Otoczenie źródła Bogumiła

7. Druga tablica przy źródle Bogumiła6. Tablica przy źródle Bogumiła

Do niedawna nisza źródłowa miała kształt owalnej misy o wymiarach 0,7 × 0,8 m i głębokości 0,8 m; wykuta została w ławicy piaskowca, ze względu na usytuowanie ulegała ciągłemu zasypywaniu. W ramach udostępniania źródła do ruchu turystycznego zostało ono obudowane betonowymi kręgami, a wypływ wody wyprowadzony przez metalową rurkę.

8. Źródło Bogumiła w Kamborni9. Schodki do źródła Bogumiła10. Betonowe kręgi zabudowujące źródło Bogumiła

Parametry fizykochemiczne źródła: woda typu HCO3–Ca–Mg+H2S, mineralizacja 0,6 ­­g/dm³, temperatura 9,5°C i pH 7,4. Zawartość siarkowodoru wynosi 4,6 mg/dm3, a wydajność – 5 dm³/min. Warstwą wodonośną są gruboławicowe piaskowce i łupki warstw krośnieńskich wieku oligoceńskiego.

11. Rurka wyprowadzająca wodę ze źródła Bogumiła

Poniżej rurki widoczny jest biały osad nitkowatych bakterii siarkowych Beggiatoa i Thiothrix.

12. Osad bakterii siarkowych poniżej wypływu ze źródła Bogumiła