Pomniki przyrody w gminie Środa Śląska (dolnośląskie).

Miejsko – wiejska gmina Środa Śląska położona jest w centrum województwa dolnośląskiego, przy drodze krajowej nr 94, na odcinku Wrocław – Legnica. Gmina ma charakter typowo rolniczy – użytki rolne zajmują tu – 73%, a tereny leśne – 17%. Obszar opisywanej gminy jest bardzo ubogi pod względem ilości form ochrony przyrody (za to bogaty jest w zabytki architektoniczne). Na omawianym terenie nie występują rezerwaty, Parki Krajobrazowe, Parki Narodowe, Obszary Chronionego Krajobrazu, stanowiska dokumentacyjne i użytki ekologiczne. Do chronionych ustawowo walorów przyrodniczych gminy należy Obszar Natura 2000 „Łęgi Odrzańskie” oraz zaledwie 3 pomniki przyrody – dwa dęby szypułkowe i jeden cis pospolity.

Pierwszy pomnikowy okaz rośnie w Środzie Śląskiej, przy ulicy Basztowej 1. Do dębu można trafić z ul. A. Mickiewicza spacerując wzdłuż średniowiecznych murów obronnych miasta.

GPS N 51°09′41.7″, E 16°35′36.1″

Środa Śląska - fragment murów miejskich przy ul. Basztowej

Środa Śląska - pomnikowy dąb przy ul. Basztowej

pomnikowy dąb ze Środy Śląskiej

Pomnikowy egzemplarz mierzy w obwodzie 326 cm, wysokość drzewa 23 m. Dąb objęty jest ochroną pomnikową od listopada 1992 r.

pomnikowy dąb z ul. Basztowej w Środzie Śląskiejul. Basztowa w Środzie Śląskiej - pomnikowy dąbŚroda Śląska - pień pomnikowego dębu

Drugi pomnikowy dąb o nazwie „Bartek” rośnie na terenie leśnym (oddz. 129a Nadleśnictwa Miękinia) w pobliżu Szczepanowa, ok. 250 m na prawo (na wschód) od drogi prowadzącej ze Szczepanowa do wsi Brodno, Zakrzów. Aby do niego trafić należy maszerować leśnym duktem (za szlabanem) mającym początek ok. 30 m od znaku drogowego oznaczającego koniec Szczepanowa. Po 160 m za skrzyżowaniem leśnych dróg dalej prosto ok. 100 m i w prawo 50 m do widocznego już dębu rosnącego w lesie sosnowym.

GPS  N 51°12′34.25″, E 16°37′11.46″

dąb Bartek ze Szczepanowa

pomnikowy dąb Bartek ze Szczepanowapomnikowy dąb ze Szczepanowa

Według pomiaru dokonanego przez współtowarzysza wycieczki dendrologicznej – Pawła Lenarta (https://www.lenartpawel.pl/) – „Bartek” mierzy w obwodzie 586 cm (wg rejestru RDOŚ 594 cm), wysokość drzewa 34 metry.

pomiar dębu Bartek ze Szczepanowapień dębu Bartek ze Szczepanowa

„Bartek” ze Szczepanowa oprócz typowej tabliczki z godłem posiada drugą, świadczącą o pobraniu jego materiału genetycznego do przechowywania w Leśnym Banku Genów.

tabliczka na dębie Bartek ze Szczepanowatabliczka - Ochrona Leśnych Zasobów Genowych nr 0063

Trzecie i ostatnie pomnikowe drzewo w gminie Środa Śląska –  cis pospolity – znajduje się w miejscowości Cesarzowice, w ogrodzie przydomowym (posesja nr 77), przy zabudowaniach pofolwarcznych w zachodniej części wsi.

GPS  N 51°06′23.2″, E 16°33′40.7″

Cesarzowice - pomnikowy cis pospolityCesarzowice - pomnikowy cis

Pomnikowy cis mierzy w obwodzie 155 cm, wysokość okazu 15 m.

Cesarzowice - pień pomnikowego cisa

Cesarzowicki cis jest jedynie przystawką do prawdziwej dendrologicznej uczty,  jaką stanowi możliwość podziwiania rosnącego w pobliżu ogromnego platana klonolistnego o nazwie „Cesarz”.

platan Cesarz z CesarzowicCesarzowice - platan Cesarz

Obwód tego kolosa wynosi 833 cm (na wysokości 130 cm), jednak prawidłowo wykonany pomiar powinien zostać wykonany na wysokości 0,8 m – tu mierzy w obwodzie 797,5 cm. Taki wynik stawia platana z Cesarzowic w pierwszej dziesiątce najokazalszych platanów w Polsce, na Dolnym Śląsku zajmuje drugą lokatę (tylko platan rosnący we wsi Budzicz w gminie Prusice jest grubszy – 920 cm). Wbrew powszechnej opinii platan „Cesarz” nie jest pomnikiem przyrody! Jest to tym bardziej zdumiewające w świetle powyższych informacji.

pień platana Cesarz

Cesarzowice - pomiar platana Cesarz

Obok „Cesarza” ustawiono niewielki głaz z tablicą opisującą to wspaniałe drzewo.

pień platana Cesarz z Cesarzowictablica przed platanem Cesarz

W cesarzowickim parku rośnie kilka innych, wspaniałych platanów, jednak żaden rozmiarem nie zbliża się do „Cesarza”.

Cesarzowice - grupa okazałych platanów