Święty Kamień w Zalewie Wiślanym (gm. Tolkmicko).

Jedną z głównych atrakcji okolic Tolkmicka jest Święty Kamień – olbrzymi eratyk będący pomnikiem przyrody nieożywionej. Głaz ten leży w wodach Zalewu Wiślanego, ok. 4 kilometry od Tolkmicka, w kierunku Fromborka.

GPS N 54°20′25.75″, E 19°34′39.95″

Święty Kamień oddalony jest ok. 25 m od plaży (odległość zależy od stanu wody w Zalewie Wiślanym); woda przy samym głazie ledwie sięga kolan, więc nie brakuje amatorów pragnących się na niego wdrapać.

Obwód pomnikowego głazu wynosi 13.8, wysokość 2.2 m. Ochroną pomnikową został objęty w listopadzie 1962 r.

Materiał budujący głaz to grubo- i drobnoziarnisty gnejs oczkowy o wybitnie kierunkowym ułożeniu ziaren. Jasnoszare oraz różowawe skalenie ułożone są w wydłużone pakiety o soczewkowatych kształtach. Wśród nich występuje ciemnoszary kwarc. Całość poprzedzielana jest smugami drobnoziarnistych, wydłużonych skupień minerałów ciemnych: piroksenów, amfiboli i biotytu (źródło).

Do pomnikowego eratyku można się dostać na kilka sposobów. Zmotoryzowanym polecam drogę z Tolkmicka do leśniczówki Nowy Wiek (przedłużenie ul. Morskiej); ok. 700 m za nią znajduje się niewielki parking z namalowanym na drzewie drogowskazem.

Dalej schodzimy piechotą przez piękny wąwóz – charakterystyczny element krajobrazu Wysoczyzny Elbląskiej.

Po drodze mijamy okaz buka pospolitego – pomnik przyrody o obwodzie 336 cm i wysokości 31 m.

Dochodzimy do torów kolejowych i skręcamy w lewo. Po 100 m wypatrujemy tablicy z opisem Świętego Kamienia.

Z okolicy głazu rozciągają się wspaniałe widoki na Zalew Wiślany oraz na pobliski Frombork.

W gminie Tolkmicko jest jeszcze jeden pomnikowy eratyk o podobnych rozmiarach. Nazywany jest „Kamieniem Świętego Wina”, a zlokalizowany jest w rezerwacie „Buki Wysoczyzny Elbląskiej”. Więcej o nim i o innych głazach narzutowych w następnym artykule.

Pomniki przyrody w Tolkmicku (pow. elbląski).

Tolkmicko to niewielkie miasto w powiecie elbląskim (woj. warmińsko – mazurskie), siedziba gminy miejsko – wiejskiej. Atutem miejscowości jest położenie u stóp Wysoczyzny Elbląskiej, nad brzegiem Zalewu Wiślanego. Warty odwiedzenia jest niedawno przebudowany i zmodernizowany port – daleko wysunięte w wody Zalewu falochrony z ciągami spacerowymi zapewniają wspaniałe widoki i romantyczne zachody słońca. Z portu kursuje tramwaj wodny do Krynicy Morskiej.

Do ważniejszych zabytków Tolkmicka należy usytuowany w rynku kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła z XV wieku.

W mieście nie ma zbyt wielu terenów zielonych. Na wschód od portu, przy plaży, rozciąga się niewielki park przedzielony rzeczką Stradanką, ale głównie z młodym drzewostanem. Na jego obrzeżu, wzdłuż ul. Morskiej rośnie kilka posadzonych w szpaler okazałych topoli.

Dwie inne rosną przy skrzyżowaniu ulic Morskiej i Portowej.

Dwa pomnikowe drzewa – lipa drobnolistna i wiąz szypułkowy – rosną przy ul. Królewieckiej 31.

GPS N 54°19′03″, E 19°32′07″

Lipa posiada uszkodzony pień o obwodzie 309 cm (wysokość drzewa 26 m), wiąz mierzy w pierśnicy 348 cm (wysokość drzewa 30 m).

Trzy pomnikowe lipy (dawniej cztery) rosną przy kapliczce zlokalizowanej przy polnej drodze odchodzącej od ul. Morskiej 2a (na tyłach pensjonatu).

GPS N 54°19′38.3″, E 19°32′26.3″

Tylko jedna lipa charakteryzuje się dobrym stanem zdrowotnym. Druga wyraźnie usycha, trzecia uległa obłamaniu. Obwód pni 255-363 cm.

Piękny kasztanowiec biały rośnie po prawej stronie drogi do leśniczówki Nowy Wiek, obok stawu na granicy lasu (przedłużenie ul. Morskiej).

GPS N 54°19′50.7″, E 19°32′38.4″

Okaz mierzy 335 cm w obwodzie, wysokość drzewa 25 metrów.

Wprawdzie liczba pomnikowych drzew w mieście nie poraża ilością, to jednak nie można tego powiedzieć o terenach gminy wiejskiej Tolkmicko. Na jej obszarze powołano niemal 300 pojedynczych i grupowych pomników przyrody, w tym znany i chętnie odwiedzany Święty Kamień oraz Dąb Bażyńskiego – jeden z najstarszych i najgrubszych dębów szypułkowych w Polsce. Będą one stanowić tematy kolejnych artykułów.