Pomnikowa aleja przy dębie „Bartek” (pow. kielecki, świętokrzyskie).

Dąb „Bartek” (opisany w poprzednim artykule) to niewątpliwie najpopularniejszy pomnik przyrody w Polsce. Legendarne drzewo jest chętnie odwiedzane przez rzesze turystów ze względu na ponadprzeciętne rozmiary i sędziwy wiek. Na popularność „Bartka” wpływa również dogodne położenie w centralnej części kraju, kilkanaście metrów od ruchliwej szosy (nikły wysiłek fizyczny), naprzeciw dużego parkingu (wygoda dla zmotoryzowanych i wycieczek autokarowych). Jednak niewiele osób pokonujących kilkadziesiąt metrów od parkingu do „Bartka” jest świadoma, że jeden pomnik przyrody ożywionej właśnie już minęła. Ten pomnik to „Aleja Przydrożna” o długości ok. 170 m, obejmująca wiekowe drzewa po obu stronach drogi 750 Samsonów – Zagnańsk, w bezpośrednim sąsiedztwie dębu Bartek.

Aleja składa się z 29 egzemplarzy drzew, większość z nich rośnie po południowej stronie drogi (od strony parkingu). W składzie gatunkowym są klony pospolite i klony jawory – 15 szt. o obwodzie pni: 358, 263, 225, 170, 215, 242, 181, 227, 243, 298, 208, 253, 202, 226, 226 cm; jesiony wyniosłe – 9 szt. o obwodzie pni: 114, 110, 225, 220, 175, 175, 183, 240, 216 cm; lipy drobnolistne i szerokolistne – 4 szt. o obwodzie: 215, 316, 398, 282 cm; jeden modrzew europejski o obwodzie pnia 370 cm.

Drzewem w alei o potwierdzonym naukowo wieku jest potężny modrzew (obwód 370 cm), rosnący obok przejścia dla pieszych. Wg C. Pacyniaka „Najstarsze drzewa w Polsce” 1992 r. okaz liczy ponad 220 lat.

Podobnym wiekiem legitymuje się modrzew rosnący przy wjeździe do oddalonej o 50 m leśniczówki Bartków (nie wchodzi w skład alei i nie jest pomnikiem przyrody).

zagnansk-okazaly-modrzew-przy-lesniczowce

„Aleja Przydrożna” jest pomnikiem przyrody od 1954 r., jednak z wiekiem ubywa w niej rosnących drzew. Jeszcze w 20011 r. w skład alei wchodziły 33 okazy.

zagnansk-pomnikowa-aleja

Obecną sytuację prawną alei reguluje Uchwała nr 137/VII/2015 Rady Gminy Zagnańsk z dnia 30 grudnia 2015 r.

Dąb „Bartek” z Zagnańska (pow. kielecki, świętokrzyskie).

Najpopularniejszy w Polsce pomnik przyrody – słynny dąb „Bartek” – rośnie na obrzeżach Zagnańska (pow. kielecki, świętokrzyskie), po lewej stronie drogi 750 (ul. Turystyczna) Samsonów – Zagnańsk. Drzewo otoczone drewnianym płotem znajduje się kilkanaście metrów od ruchliwej szosy, dolna część dębu jest jednak zasłonięta od strony ulicy gęstym żywopłotem. Dojazd z pobliskich miejscowości jest dobrze oznakowany wieloma drogowskazami.

GPS N 50°59’15.30” , E 20°39’00.15”

Naprzeciw słynnego okazu znajduje się duży, bezpłatny parking (i kramy z pamiątkami). Przedostanie się na drugą stronę ruchliwej ulicy ułatwia przejście dla pieszych z sygnalizacją świetlną.

Mijamy stylową bramę i możemy podziwiać „Bartka” w całej okazałości.

Przy ogrodzeniu sędziwego dębu ustawiono tablice z charakterystyką „Bartka” oraz jego historią.

Obwód okazu – 985 cm oraz wiek (wg C. Pacyniaka) – 686 lat plasują „Bartka” w pierwszej piątce w rankingu najgrubszych i najstarszych polskich dębów. Niestety sędziwy wiek oraz przebyte incydenty mocno odbiły się na kondycji drzewa. Po pożarze w 1905 r. powstała olbrzymia dziupla, obecnie zasłaniana korą z innych okazałych dębów.

W charakterystyczną sylwetkę „Bartka” wpisane są już elastyczne podpory, wiązania korony, odciągi zakotwione w betonowych wylewkach. Dzięki temu drzewo jeszcze stoi, ale olbrzymim konarom grozi niestety dalsze obłamywanie.

liny-i-podpory-na-debie-bartekdab-bartek-oblamujacy-sie-konar

„Bartka” wyposażono również w instalację odgromową.

Z opisywanym dębem związanych jest wiele legend, podań i wierzeń. Być może w związku z nimi na pniu „Bartka” wiszą dwie figurki ukrzyżowanego Chrystusa.

Mniej znanym pomnikiem przyrody, mimo że położonym w bezpośrednim sąsiedztwie dębu „Bartek”, jest dwurzędowa „Aleja przydrożna” złożona głównie z klonów i jesionów. Więcej o niej w następnym artykule.