Pomnikowe głazy w Łodzi.

Lista łódzkich pomników przyrody jest bardzo bogata i obejmuje niemal 300 pozycji. Przeważająca większość tych obiektów to pojedyncze egzemplarze drzew, ponadto dwie pomnikowe aleje, jedna grupa drzew i powierzchniowy pomnik przyrody (Park Źródliska). Ochroną pomnikową objęto również kilka tworów przyrody nieożywionej. Mowa tu o głazach narzutowych przeniesionych przez plejstoceński lądolód podczas zlodowacenia środkowopolskiego (prawdopodobnie zlodowacenie Warty). Największy łódzki głaz chroniony ustawowo leży przy głównej alei w Parku Sienkiewicza.

To jeden z największych eratyków w regionie o obwodzie 11 m i wysokości 1,6 m. Długość głazu to 3.5 m, jego szerokość 2.5 m. Pomnikiem przyrody nieożywionej jest od 1990 r.

Narzutniak zbudowany jest z szarego, średniokrystalicznego gnejsu.

Na tylnej części głazu zawieszono tabliczkę poświęconą pamięci prof. Edwarda Potęgi, działacza Ligi Ochrony Przyrody, założyciela Towarzystwa Przyrodniczego oraz Muzeum Przyrodniczego w Łodzi.

Dwa pomnikowe eratyki leżą w południowej części Parku Staszica, od strony ul. G. Narutowicza.

Większy głaz kształtem przypomina trochę olbrzymi pączek.

Wymiary głazu: 2,2 x 1,5 x 1,2 m; obwód: 585 cm.

Materiałem budującym głaz jest grubokrystaliczny, różowy granit.

Otwory na eratyku świadczą o próbie jego rozbicia na mniejsze kawałki.

Drugi głaz posiada nieregularny kształt, jego obwód wynosi 4,8 m, wysokość 1 m.

Materiał budujący głaz to gnejs szary, drobnokrystaliczny.

Kilka mniejszych, ale też ciekawych głazów ułożono nad brzegiem stawu.

Kilkanaście głazów różnej wielkości rozrzuconych jest w Parku „Źródliska II„. Ochroną pomnikową objęto tu cały park, czyli – „drzewostan z 43 dębami pomnikowymi i głazami narzutowymi” – cytat z rejestru łódzkich pomników przyrody.

Park „Źródliska I” i „Źródliska II” będą tematami dwóch kolejnych artykułów.

Park Staszica w Łodzi.

Na terenie miasta Łodzi zlokalizowanych jest 39 parków miejskich (w tym 12 zabytkowych), o łącznej powierzchni ponad 500 ha. Najstarszy łódzki park – „Źródliska” został założony w 1840 r., pozostałe powstały pod koniec XIX w. i na początku XX w. Opisywany w dzisiejszym artykule park Staszica powstał w latach 1899-1901, jako czwarty w Łodzi ogród miejski. W obecnej formie posiada powierzchnię nieco ponad 4 ha, ograniczony jest ulicami: Uniwersytecką, Narutowicza, Wierzbową, Jaracza.

Nazwa parku nawiązuje do pomnika Stanisława Staszica ustawionego na skraju zadrzewienia, od strony ul. Narutowicza.

Wejścia do parku ozdobione są charakterystycznymi, betonowymi elementami dekoracyjnymi.

Drzewostan parku o przewadze drzew liściastych daje dużo cienia, miejscami panuje wręcz półmrok. Po zewnętrznych częściach parku poprowadzono proste ścieżki, obsadzone równymi rzędami drzew. Niezadrzewione połacie uformowano w formie trawników, parterów kwiatowych; jest też sadzawka o betonowych brzegach.

Ochroną pomnikową w Parku Staszica objęto 5 okazów drzew. Chyba najciekawszy jest klon jawor rosnący w pobliżu stawu.

Drzewo tuż nad ziemią rozwidla się na kilka grubych konarów.

Kilkanaście metrów obok pomnikowy rośnie klon pospolity o obwodzie pnia 310 cm.

Przy jednej z alejek rośnie buk pospolity w rzadkiej odmianie Pendula. Jego zwisające gałęzie sięgają do samej ziemi.

Obwód pnia pomnikowego buka wynosi 190 cm, wysokość drzewa 15 m.

Jeszcze jeden pomnikowy klon jawor rośnie w centralnej części parku. Jego pień o obwodzie 255 cm ukryty jest w gęstych krzakach.

W pobliżu rośnie kasztanowiec biały o statusie pomnika przyrody.

Drzewo posiada uszkodzony pień o obwodzie 225 cm, wysokość okazu to 22 m.

Pomnikami przyrody nieożywionej w Parku Staszica są 2 głazy narzutowe: granitowy o obwodzie 585 cm i gnejsowy o obwodzie 480 cm. Opiszę je dokładniej w następnym artykule.