Pomnikowe dęby w Kiełpinie (gm. Deszczno, lubuskie).

Jeszcze kilkanaście lat temu województwo lubuskie mogło się pochwalić aż dwoma egzemplarzami dębów, których obwód przekraczał 10 metrów. Niestety, bezsensowna głupota ludzka spowodowała nieodwracalną utratę tych drzew – z podpalonego w 2010 r. Napoleona niewiele już pozostało, a podpalony w 2014 r. Chrobry od 2020 r. pozostaje martwy i jego obwód będzie tylko malał. Obecnie czołówkę najgrubszych lubuskich dębów stanowią okazy przekraczające 8 metrów: Dąb Piotrowy z Toporowa mierzy w obwodzie 882 cm, a Dąb Odyna z Łęknicy 866 cm (to drzewo nie jest pomnikiem przyrody!?). Na trzecim miejscu uplasował się bezimienny okaz dębu rosnący na skraju przypałacowego parku w Kiełpinie, niewielkiej wsi położonej w gminie Deszczno, w powiecie gorzowskim.

GPS N 52°37’30.2” , E 15°13’51.1”

dąb o obwodzie 847 cm z Kiełpina

pomnikowy dąb o obwodzie 847 cm w Kiełpinie

Kiełpin - pomnikowy dąb o obwodzie 847 cm

Rekordowe drzewo jest łatwe do odnalezienia, rośnie tuż przy samej drodze, w pobliżu przystanku autobusowego i świetlicy wiejskiej. Obok tych obiektów przebiega granica zwartego drzewostanu parku podworskiego założonego w końcu XVIII w. jako ogród barokowy, przekształconego w XIX w. na krajobrazowy. Wewnątrz parku znajdują się ruiny pałacu, z którego zachowały się tylko fragmenty murów.

dąb o obwodzie 847 cm w Kiełpiniepomnikowy dąb o obwodzie 847 cm z Kiełpina

Drzewo charakteryzuje się sylwetką typową dla dębów soliterowych – wyrosłych na otwartej przestrzeni. Posiada krótki, walcowaty pień, od którego już na wysokości 1,5 metra odchodzą pierwsze bardzo grube gałęzie wchodzące w skład szerokiej korony.

Kiełpin - pień dębu o obwodzie 847 cmKiełpin - pień pomnikowego dębu o obwodzie 847 cmpień dębu o obwodzie 847 cm z Kiełpina

Część ogromnych konarów została chirurgicznie usunięta, miejsca po starszych cięciach pokryły się już kalusem. Szczególnie widowiskowa jest rana widoczna od zachodniej strony pnia, która jeszcze wiele lat będzie się zabliźniać.

Kiełpin - pień pomnikowego dębu o obwodzie 847 cm

pień pomnikowego dębu o obwodzie 847 cm z Kiełpina

Pomiar obwodu dokonany pod koniec maja 2023 r. przez Pawła Lenarta dał wynik 847 cm; wysokość okazu 20 metrów, szacunkowy wiek ok. 500 lat. W 2012 r. dąb mierzył w obwodzie 815 cm, w ciągu 11 lat zwiększył obwód o 32 cm (średni przyrost prawie 3 cm/rok). Drzewo cechuje się bardzo dobrym stanem zdrowotnym.

Kiełpin - pomiar pomnikowego dębu o obwodzie 847 cmKiełpin - pomiar dębu o obwodzie 847 cm

Opisywany okaz dębu uzyskał status pomnika już w 1966 r., ochrona ustawowa tego drzewa została potwierdzona mocą Uchwały nr XXVII/216/2016 Rady Gminy Deszczno z dnia 21 listopada 2016 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Kiełpin - tabliczka na pomnikowym dębieWedług rejestru pomników przyrody województwa lubuskiego w Kiełpinie znajdują się jeszcze dwa dęby chronione ustawowo. Pierwszy z nich rośnie przy ogrodzeniu działki 25/83, od 70 m na zachód od opisywanego wyżej rekordowego okazu.

pomnikowy dąb o obwodzie 631 cm z Kiełpina dąb o obwodzie 631 cm z KiełpinaKiełpin - pomnikowy dąb o obwodzie 631 cm

Drzewo mierzy w obwodzie 631 cm, wysokość okazu 25 metrów, szacunkowy wiek ok. 300 lat.

Kiełpin - pień dębu o obwodzie 631 cmKiełpin - pomiar  dębu o obwodzie 631 cm

Trzeci pomnikowy dąb stoi jeszcze 30 m na północ od drugiego, w lecie ukryty w gęstwinie krzewów i samosiejek. Niestety jest to okaz martwy, pozbawiony już korony i większości kory na pniu. W cytowanej wyżej Uchwale można wyczytać, że dąb mierzył 514 cm w obwodzie, a jego wysokość wynosiła 25 metrów.Kiełpin - uschnięty trzeci pomnikowy dąb

Pomnikowy dąb bezszypułkowy z Klesna (gm. Drezdenko, lubuskie).

Klesno to wieś przylegająca do miasta Drezdenka (siedziba gmina w powiecie strzelecko – drezdeneckim, lubuskie) przez którą przebiega droga wojewódzka nr 160, a kończy się droga nr 156. Zabudowania sioła ciągną się wzdłuż torów kolejowych i prawego (północnego) brzegu Noteci. Na terenie miejscowości znajdują się 4 obiekty przyrody ożywionej o statusie pomnika przyrody. Dwa z nich skrywają się w rozległym kompleksie leśnym sąsiadującym od północy z Klesnem, pozostałe dostępne są wprost z drogi przebiegającej przez wieś, ale zlokalizowane na jej przeciwległych krańcach. Grupę pomnikowych cisów dość łatwo przegapić, ale ciężko nie zauważyć potężnego dębu rosnącego na zachodnim krańcu wsi.

GPS N 52°51′17.8″ , E 15°46′51.3″

pomnikowy dąb z Klesna na poboczu drogi nr 156Klesno - pomnikowy dąb bezszypułkowy

Drzewo rośnie na skarpie, po prawej (północnej) stronie drogi nr 156 w kierunku Starego Kurowa, ok. 60-70 m od znaków drogowych informujących o końcu miejscowości i obszaru zabudowanego.

pomnikowy dąb na skraju wsi KlesnoKlesno - sylwetka pomnikowego dębu

Dąb posiada krótki pień od którego już w w odziomku odchodzi pierwszy średniej wielkości konar, kolejne rozgałęziają się na wysokości powyżej trzech metrów.

Klesno - pień pomnikowego dębu

Korona pomnikowego okazu prawidłowo uformowana, symetryczna, z niewielkim posuszem.

Klesno - pomnikowy dąb rosnący na zboczuKlesno - pień dębu widziany z górnej części zbocza

Obwód pnia wg rejestru GDOŚ wynosi 559 cm, wysokość dębu 30 metrów, szacowany wiek ok. 300 – 350 lat.

pień pomnikowego dębu z Klesna

Zarówno w rejestrze GDOŚ, jak i RDOŚ pomnikowy okaz z Klesna figuruje jako dąb bezszypułkowy, na tablicy przybitej do pnia też odczytamy taką informację – jednak kształt liści charakterystyczny jest dla dębu szypułkowego. Być może w przyszłości autor tego artykułu będzie miał szanse przejeżdżać ponowne tą trasą jesienią – widok owoców rozwieje wątpliwości.

Klesno - tabliczki na pomnikowym dębie

Opisany wyżej egzemplarz dębu z Klesna posiada ochronę pomnikową na mocy Uchwały nr XXXVII/320/05 Rady Miejskiej w Drezdenku z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.