Pomniki przyrody w Rogowie (pow. brzeziński, łódzkie).

Rogów to wieś (siedziba gminy) położona w powiecie brzezińskim (łódzkie), oddalona o ok. 38 km na wschód od centrum Łodzi. Turyści przyjeżdżający do Rogowa najczęściej odwiedzają skansen kolei wąskotorowej oraz Arboretum administrowane przez SGGW w Warszawie. Arboretum jest jednostką organizacyjną Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie, w skład którego wchodzi także Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, Nadleśnictwo Rogów oraz gospodarstwa szkółkarskie. Kompleks budynków znajduje się przy ul. Leśnej, dojazd ułatwiają ustawione w wielu miejscach drogowskazy. Po przekroczeniu bramy, od razu ujrzymy leżący pod budynkiem Muzeum Lasu i Drewna olbrzymi pień topoli czarnej.

Drzewo rosło wcześniej we wsi Krosnowa, liczyło ok. 200 lat i miało ponad 8 m w obwodzie. Po uschnięciu w 2007 r. zostało ścięte, a fragment pnia przeniesiono w to miejsce w celach edukacyjnych.

Na skwerze przed muzeum rośnie jeden z Dębów Papieskich (nr 4), drugi (nr 5) znajdziemy przy kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Kupując bilet do Arboretum warto zaopatrzyć się w folder zawierający mapkę, względnie zrobić sobie fotkę planu ustawionego przy wejściu. W głębi rozległego ogrodu map jak na lekarstwo i można trochę pobłądzić lub pominąć ciekawy sektor.

Kierując się za wejściem w lewą stronę, trafimy do najbardziej widowiskowej części Arboretum – Alpinarium.

Arboretum zostało założone w 1923 r. na terenie leśnym. Pozostałością po lesie, który istniał zanim utworzono ogród są około 150 – letnie sosny, a także świerki, dęby i graby.

Arboretum ma charakter rozległego parku o powierzchni ponad 53 ha, na spokojny spacer trzeba przeznaczyć przynajmniej 3 – 4 godziny. W odróżnieniu od innych ogrodów botanicznych, w których spotykamy skupiska kilku, kilkunastu egzemplarzy danego gatunku, tutaj często mamy do czynienia z jednogatunkowymi poletkami doświadczalnymi o przeciętnej powierzchni 0,1 ha.

Arboretum szczyci się największą w Polsce kolekcją klonów (ponad 180 gatunków i odmian).

50 m przed wjazdem do Arboretum, na skrzyżowaniu ulic Leśnej i Akademickiej, rośnie pomnikowy buk pospolity.

GPS N 51°49′18.7″ , E 19°53′54.6″

Drzewo mierzy w obwodzie 446 cm, wysokość okazu 16 m.

W pobliżu, na ogrodzie posesji przy ul. Akademicka 12, rośnie pomnikowy klon pospolity o obwodzie ponad 300 cm.

GPS N 51°49′11.6″ , E 19°53′52.4″

Na dawnym cmentarzu z I wojny światowej, w lesie obok stadionu, znajduje się potężny głaz narzutowy z napisem  „Nieznanemu Żołnierzowi – Rogowianie”. Choć wymieniany jest często jako pomnik przyrody nieożywionej, nie figuruje w oficjalnym rejestrze woj. łódzkiego.

GPS N 51°49′35″ , E 19°53′35″

Wymiary głazu to  2,4 x 1,7 x 2,2 m; obwód 7,4 m. Materiał budujący głaz to granitognejs szaro – różowy, średniokrystaliczny.

Spod głazu niedaleko już do wsi Przyłęk Duży. W tej miejscowości przez jakiś czas mieszkał i pisał W. Reymont.

Mieszkańcy wsi uważają, że ulubione miejsce noblisty znajdowało się pod koroną okazałej lipy (obwód 577 cm), zwanej przez miejscowych „Lipą Reymonta”.

W woj. łódzkim istnieje druga („właściwsza”) Lipa Reymonta, rosnąca we wsi Prażki (gm. Będków, pow. tomaszowski). Więcej o niej w następnym artykule.

Park przy zamku w Niemodlinie (opolskie).

Niemodlin – miasto położone 25 km na zachód od Opola – opisywałem już w artykule z 25.04.2016 r. dotyczącym pomnikowych głazów narzutowych (Pomnikowe głazy narzutowe w Niemodlinie). W tamtym czasie eratyki były jedynymi pomnikami przyrody w tym mieście. Olbrzymie, granitowe narzutniaki, leżą na skwerze naprzeciw zamku, u wylotu ul. Drzymały.

Uchwałą nr XXVIII/164/16 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 1 września 2016 r. powołano do życia szereg nowych pomników przyrody, w tym 7 drzew (3 cisy pospolite, dąb czerwony, platan klonolistny, buk czerwony i klon pospolity) rosnących na terenie parku otaczającym niemodliński zamek. Zabytkowy kompleks udostępniony jest od jakiegoś czasu do zwiedzania; tańszy bilet pozwala na zapoznanie się z przedzamczem, figurami mostu zamkowego, fosą i ogrodem zamkowym, w droższej wersji wejdziemy ponadto z przewodnikiem na Zamek Główny (szczegóły na oficjalnej stronie zamku). Wejście do zamku znajduje się we wschodniej części Rynku.

Po wykupieniu biletu (kasa za armatą, po lewej stronie) wchodzimy na dość rozległy teren przedzamcza, ograniczonego od zachodu i północy budynkami folwarcznymi.

Po prawej stronie widoczna jest już sylwetka Zamku Głównego, do którego prowadzi przerzucony nad suchą obecnie fosą most, ozdobiony figurami świętych. Przy moście, po jego lewej stronie rośnie pomnikowy okaz dębu czerwonego oraz 2 cisy o krzewiastej formie, również chronione jako pomniki przyrody.

Obwód pierśnicowy dębu któremu nadano imię „Leopold” wynosi 380 cm, wysokość drzewa 22 m, szacunkowy wiek 170 lat. W przyziemnej części pnia widoczny jest owocnik żółciaka siarkowego.

Jak już wspomniano wcześniej pod koroną dębu rosną 2 pomnikowe cisy: „Wiktoria” i „Feliks” o obwodach 112 i 124/87 cm i szacowanym wieku 200 – 250 lat.

Trzeci pomnikowy cis „Iwo” rośnie kilka metrów za mostem.

Obwód cisa wynosi 255 cm, wysokość 12 m, szacunkowy wiek ok. 400 lat.

Przyjrzyjmy się wreszcie zamkowi, to późnorenesansowa, czteroskrzydłowa budowla z wewnętrznym dziedzińcem. Na zdjęciach poniżej ściana frontalna zaakcentowana masywną wieżą bramną.

Obejdźmy teraz zamek kierując się w lewą stronę. Od razu zwrócimy uwagę na dwa potężne drzewa: buka pospolitego w odm. purpurowej i platana klonolistnego. Obydwa okazy posiadają status pomników przyrody.

Bukowi nadano nazwę „Brat Zdrówko”, jego obwód wynosi 390 cm, wysokość 25 m, szacunkowy wiek 200 lat.

Pomnikowemu platanowi nadano imię „Anna i Arkadiusz”. Obwód tego drzewa wynosi 490 cm, wysokość 28 m, szacowany wiek 160 lat.

Tylna część zamku prezentuje się również imponująco, choć uboższa jest w ozdobne detale architektoniczne. Przy odrobinie szczęścia można tu napotkać (lub w innej części parku) grupę młodych jeszcze danieli.

Przy południowo – wschodnim narożniku zamku rośnie okazały, wielopniowy egzemplarz jesionu wyniosłego. Jego obwód wynosi 570 cm, wysokość drzewa 20 m, szacunkowy wiek 250 lat. Niestety, wspomniana wyżej Uchwała Rady Miasta nie objęła go ochroną pomnikową.

Południowa ściana zamku posiada ozdobne, skręcone schody, prowadzące na taras.

Naprzeciw znajdują się kamienne ławy, ukryte w gąszczu sędziwych cisów, których wiek może wynosić nawet 200 lat.

Przy południowo – zachodnim narożniku zamku rośnie pomnikowy okaz klonu pospolitego w odm. Schwedlera.

Pomnikowemu klonowi nadano imię „Mikołaj”. Obwód pierśnicowy drzewa wynosi 364 cm, wysokość 20 m, szacunkowy wiek to 150 lat.

Idąc od klonu w kierunku mostu, mijamy kolejny warty uwagi okaz cisa pospolitego o obwodzie 155 cm i wieku ok. 200 lat.

Tyle możemy zobaczyć zwiedzając zamek indywidualnie. Więcej wrażeń dostarczy zwiedzanie zamkowych wnętrz z przewodnikiem. A jest co oglądać ! Nieprzypadkowo zajął 1. miejsce w internetowej sondzie Polskiej Organizacji Turystycznej TOP 5 zamków i pałaców w Polsce 2017 r.