Lipa „Anna” w Muchowie.

Muchów jest niewielką wsią w centrum Parku Krajobrazowego Chełmy, położoną wzdłuż drogi 365 ze Starej Kraśnicy do Jawora. We wschodniej części wsi, przy ostatnich zabudowaniach rośnie wyjątkowo okazała lipa szerokolistna „Księżna Anna”.

Obwód okazu wynosi 745 cm, wysokość 26 metrów. Wiek oceniono na 300 lat. Jest najgrubszą pomnikową lipą szerokolistną na Dolnym Śląsku (w Unisławiu Śląskim rośnie grubsza o obwodzie 825 cm, ale jest dwupienną lipą drobnolistną).

Lipa „Anna” dość wcześnie, bo już w 1966 roku została objęta ochroną pomnikową.

W Muchowie i okolicach wytyczono kilka ścieżek przyrodniczych. Jedna z nich (niebiesko znakowana) prowadzi do niewysokiej (6 m) wieży widokowej na wzgórzu Mszana.

Widoków z niej podziwiać się nie da, bowiem drzewa przerosły wieżę, ale w pobliżu znajduje się nieczynne wyrobisko odsłaniające piękne bazaltowe słupy.

Masyw Mszany i pobliskiej Obłogi jest projektowanym rezerwatem przyrody, chroniącym wychodnie bazaltu oraz rzadkie gatunki roślin chronionych.

Zainteresowanych pięknem bazaltowych słupów znajdujących się w pobliżu Muchowa, zapraszam do artykułu „Bazaltowe pomniki przyrody”.

Kamieniołom bazaltu na Kamiennej Górze w Lubaniu.

Bazalt już od średniowiecza służył mieszkańcom Lubania i okolic jako materiał budowlany. W wielu obecnych zabytkach Lubania ( np. mury miejskie z Basztą Bracką, Dom Solny ), zastosowano bazaltowy budulec. Wydobywany początkowo w niewielkich łomach, stał się w XIX w. przedmiotem przemysłowej eksploatacji, która w czasach rozbudowy sieci dróg w Polsce trwa do chwili obecnej. Najbardziej znanym odsłonięciem Lubańskiej Pokrywy Wulkanicznej jest nieczynny kamieniołom na Kamiennej Górze w Lubaniu. Łatwo trafić do niego z niewielkiego parkingu z tablicami dydaktycznymi przy ulicy J. Dąbrowskiego.

Bazalty nefelinowe utworzyły tu pokrywę lawową o grubości do 100 m. Działalność kamieniołomu odsłoniła pięknie wykształcone słupy o wysokości 13 – 18 m.

Ściany wyrobiska ciągną się na długości 150 metrów, na krańcu znajduje się niewielki staw. Stanowisko to jest chronione od 1994 r. jako pomnik przyrody nieożywionej.

Pod wpływem czynników atmosferycznych słupy w górnej części wyrobiska mają wyraźnie zaokrąglone naroża.

W rumowisku skalnym pod ścianą łomu leży wiele głazów, których kształt zbliżony już jest  do kuli.

Jest to znakomity przykład wietrzenia kulistego bazaltu.

To samo zjawisko można zaobserwować na blokach skalnych leżących w innych częściach parku.

Pod wpływem wielokrotnego nagrzewania ciemnej powierzchni bazaltu, wierzchnie warstwy łuszczą się.

Oprócz walorów geologicznych, park na Kamiennej Górze o powierzchni 13.6 ha jest miejscem występowania wielu pomnikowych drzew, o nich w następnym artykule.