Dąb im. prof. Władysława Szafera to jedno z najbardziej rozpoznawalnych drzew w Polsce. Kto raz zobaczył ten okaz na żywo, rozpozna go później na każdym zdjęciu. Zanim jednak przystąpię do omówienia sylwetki tego charakterystycznego dębu, poświęcę kilka zdań na temat lokalizacji pomnikowego egzemplarza. Drzewo rośnie na zachodnim krańcu miejscowości Potulice (gm. Nakło nad Notecią, kujawsko – pomorskie), na skraju lasu, po lewej (południowej) stronie drogi z Nakła do Bydgoszczy.

GPS  N 53°07’22.3″ , E 17°40’56.3″

Obok dębu ustawiono tablice oraz głaz z przymocowaną do niego tabliczką.

Drzewo od 1995 r. nosi imię prof. Władysława Szafera (1886 – 1970) – wybitnego botanika, profesora UJ, dyrektora krakowskiego Ogrodu Botanicznego. Był inicjatorem powstania kilku parków narodowych oraz wielu rezerwatów i pomników przyrody.

Dąb im. Władysława Szafera posiada unikalny pokrój – od krótkiego pnia na wysokości 3 – 4 metrów nad ziemią odchodzą potężne konary, które na długości kilkunastu metrów rosną niemal równolegle do powierzchni terenu.

Do podtrzymania masywnych konarów użyto kilku podpór – nie widać ich na starszych zdjęciach, więc musiały zostać ustawione przed kilkoma laty.

Bohater dzisiejszego artykułu został pomnikiem przyrody 15.02.1955 r. na mocy Komunikatu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy w sprawie uznania za pomniki przyrody. Aktualny akt prawny utrzymujący ochronę pomnikową dębu to Uchwała nr XLIV/940/2021 Rady Miejskiej w Nakle nad Notecią z dnia 23 grudnia 2021 r. w sprawie pomników przyrody na terenie gminy Nakło nad Notecią.

Obwód pomnikowego giganta zmierzony w październiku 2023 r. dał wynik 761 cm, wysokość okazu to 35 metrów, szacunkowy wiek to ok. 400 lat. Informację umieszczoną na głazie pod koroną opisywanego drzewa o jego 900 – letniej metryce można włożyć między bajki – tak starych dębów w Polsce po prostu nie ma.

Warto również zwrócić uwagę na ciekawie ukształtowany odziomek przypominający nogę słonia. Wrażenia potęgują dodatkowo masywne napływy korzeniowe.

Dąb Szafera  w odległej i najbliższej przeszłości przechodził wielokrotnie zabiegi pielęgnacyjne – uschnięte konary zostały obcięte, dziuple zaplombowano betonem (to pewnie dawno temu, obecnie takich zabiegów się nie praktykuje), podparto ogromne konary.

Bardzo niepokojące są rosnące na dębie owocniki żółciaka siarkowego, ten groźny grzyb chorobotwórczy powoduje intensywną brunatną zgniliznę drewna.

Imię prof. Władysława Szafera nosi również potężna, pomnikowa lipa z Broniszowa (gmina Wielopole Skrzyńskie, podkarpackie). Więcej informacji w artykule „Pomnikowa lipa z Broniszowa„.