Pomnikowe dęby z Olszyny (pow. lubański, dolnośląskie).

Gdy w 2016 r. zniesiono ochronę pomnikową z buka pospolitego, gmina Olszyna (pow. lubański, dolnośląskie) przez wiele lat pozostawała jednostką administracyjną pozbawioną pomników przyrody. Taki stan rzeczy trwał do jesieni 2023 r. gdy Uchwałą nr XIV/82/2023 Rady Miejskiej w Olszynie z dnia 29 listopada 2023 r. powołano do ochrony grupowy pomnik przyrody. W jego skład weszły trzy dęby szypułkowe rosnące przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie – zabytkowej świątyni o cechach późnoromańskich, przebudowanej w późniejszych wiekach, z barokową wieżą udekorowaną epitafium nad wejściem.

ściana prezbiterium kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie

wieża kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie

Na mocy wymienionej wyżej Uchwały grupa pomnikowych dębów zyskała oficjalną nazwę „Dęby Kościuszki„.

Olszyna - Dęby Kościuszki

Najgrubszy dąb rośnie najbliżej świątyni, jego obwód wynosi 443 cm, wysokość drzewa to 24 metry.

GPS N 51°03′58.6″ , E 15°22′26.7″

Olszyna - dąb o obwodzie 443 cmOlszyna - pomnikowe dęby przy kościele Podwyższenia Krzyża Św.Olszyna - pomnikowy dąb o obwodzie 443 cmOlszyna - pień pomnikowego dębu na tle kościołaOlszyna - pień dębu o obwodzie 443 cmOlszyna - pień pomnikowego dębu o obwodzie 443 cm

Pozostałe dwa okazy rosną kilka metrów niżej i są doskonale widoczne z ulicy Wolności.

Olszyna - grupa pomnikowych Dębów KościuszkiOlszyna - pomnikowe Dęby Kościuszki

Obwody pni pozostałej pary pomnikowych egzemplarzy wynoszą 335 i 305 cm, wysokość dębów to odpowiednio 23,2 i 21,6 metrów.

Olszyna - pnie pomnikowych dębów o obwodach 335 i 305 cmOlszyna - pnie pomnikowych dębów

Nowe pomniki przyrody w gminie Bolków (dolnośląskie).

Jeszcze do niedawna gmina miejsko – wiejska Bolków (pow. jaworski, dolnośląskie) nie posiadała na swoim terenie ani jednego pomnika przyrody. Ten niechlubny stan rzeczy zmieniła Uchwała nr XX/140/20 Rady Miejskiej w Bolkowie z dnia 30 czerwca 2020 r. nadająca status pomnika przyrody kasztanowcowi zwyczajnemu w unikalnej odmianie Laciniata (więcej o nim w artykule „Pomnikowy kasztanowiec z Bolkowa„). Równe trzy lata trzeba było czekać, by Rada Miasta Bolków Uchwałą nr LVI/406/23 z dnia 30 czerwca 2023 r. objęła ochroną pomnikową kolejne drzewo. Tym wybrańcem okazał się dąb szypułkowy rosnący obok boiska, na tyłach Szkoły Podstawowej w Lipie (Lipa 69, naprzeciw kościoła parafialnego).

GPS N 50°58′15.4″ , E 16°01′11.0″

Lipa Jaworska - pomnikowy dąb zimąLipa Jaworska - pomnikowy dąb latem

Na mocy cytowanej wyżej Uchwały pomnikowy dąb uzyskał oficjalną nazwę „Lipowiak z Krainy Wygasłych Wulkanów„.

pomnikowy dąb w Lipie Jaworskiej zimąpomnikowy dąb w Lipie Jaworskiej latem

Obwód pomnikowego okazu podany w Uchwale – 516 cm pokrywa się z grubsza z pomiarami wykonanymi przez autora – 525 cm. Wysokość drzewa to ok. 30 metrów, szacunkowy wiek ok. 250 – 300 lat.

Lipa Jaworska - pień pomnikowego dębu zimąpień pomnikowego dębu ze wsi Lipa JaworskaLipa Jaworska - pomiar obwodu pomnikowego dębupień pomnikowego dębu na tle boiska szkolnego w LipieLipa Jaworska - pień pomnikowego dębu latem

Kondycję zdrowotną opisywanego drzewa należy uznać za bardzo dobrą – korona dębu charakteryzuje się nieznacznym posuszem, na pniu brak jest widocznych ubytków i owocników grzybów pasożytniczych. W ostatnim czasie okaz przechodził zabiegi pielęgnacyjne, widoczne są ślady po cięciach sanitarnych.

pomnikowy dąb w Lipie - ślady po cięciach sanitarnych

Warto również zwrócić uwagę na okazały jesion wyniosły rosnący również na terenie otaczającym boisko szkolne, w szpalerze drzew przy placu zabaw.

Lipa Jaworska - okazały jesion przy boisku szkolnym

Wiosną 2024 r. status pomnika przyrody uzyskał jeszcze jeden dąb szypułkowy, któremu nadano nazwę Zbyszek. Aktem powołującym jest Uchwała nr LXIV/479/24 Rady Miejskiej w Bolkowie z dnia 26 marca 2024 r. Drzewo rośnie na skraju lasu, przy samej granicy administracyjnej miasta Bolków, w zagłębieniu terenu, tuż obok cieku wodnego o nazwie Dopływ spod Gorzanowic, ok. 2 km na północ od Zamku Bolków. Nie należy sugerować się lokalizacją podaną w Uchwale, w rzeczywistości drzewo rośnie ok. 200 m na północ od wskazanego punktu GPS, w zasadzie już na terenie wsi Gorzanowice.

GPS N 50°56′22.3″ , E 16°05′28.7″

korona dębu Zbyszek z Bolkowapień dębu Zbyszek z Bolkowa

Pomnikowy dąb rośnie na korzystnym stanowisku – obniżenie terenu osłania go częściowo od silnych wiatrów, a płynący obok strumień zaopatruje korzenie w niezbędną do życia wodę.

dąb Zbyszek o obwodzie 630 cm

dąb Zbyszek z Bolkowa

Obwód opisywanego drzewa wynosi 630 cm, wysokość ok. 28 metrów, szacunkowy wiek to ok. 300 – 350 lat.

pień pomnikowego dębu Zbyszek z Bolkowa

Stan zdrowotny drzewa należy uznać za zadowalający, na głównym rozwidleniu znajduje się kilka uschniętych konarów, niepokojący jest spory ubytek odziomku.

konary dębu Zbyszek

ubytek w odziomku dębu Zbyszek

Mimo powolnego tempa należy docenić działalność Rady Miejskiej mającej na celu powiększanie listy pomników przyrody w gminie Bolków. Jeszcze tyle cennych tworów czeka na status pomnika. Ze swojej strony proponuję powołać do ochrony pomnikowej m.in.: sędziwe lipy rosnące obok kościoła w Świnach, ogromny dąb przy moście w Sadach, czy też odsłonięcie law poduszkowych powyżej Orlenu w Bolkowie.