Pomnikowy dąb z Iwonicza (pow. krośnieński, podkarpackie).

Pomijając okazy martwe lub zamierające drzewa ciągle powiększają przekrój pnia i gałęzi, dlatego też obwody drzew podawane w rejestrach pomników przyrody po latach stają się nieaktualne. Dobrym zwyczajem miłośnika sędziwych drzew jest indywidualny pomiar obwodu odwiedzanego okazu i publikowanie tych danych w necie, by mieć możliwość obliczania szybkości przyrostu na grubość. Istnieją jednak takie egzemplarze drzew, których pomiar z różnych względów trzeba sobie odpuścić – do takich okazów należy pomnikowy dąb szypułkowy rosnący w Iwoniczu, wsi położonej w gminie Iwonicz – Zdrój (pow. krośnieński, podkarpackie).

GPS N 49°36’12.1″ , E 21°48’03.1″

pomnikowy dąb z Iwonicza

dąb o obwodzie 666 cm z Iwonicza

Iwonicz - pomnikowy dąb szypułkowy

Drzewo rośnie przy skrzyżowaniu ulic Długiej i Floriańskiej, w pobliżu mostu przerzuconego nad Iwoniczanką. Stroma skarpa i gęstwina krzewów od strony mostu znacznie utrudniają dostęp, bez odpowiedniego przygotowania łatwo się skapać w strumieniu, zarówno podczas pomiaru jak i dojścia do drzewa.

Iwonicz - pomnikowy dąbIwonicz - pomnikowy dąb przy narożniku parku przypałacowegoIwonicz - pień pomnikowego dębu

Mając do wyboru nieprzewidzianą kąpiel lub przyjemność podziwiania następnego pomnika przyrody, autor tego artykułu wybrał ten drugi wariant, dlatego przy opisie tego drzewa musi się posiłkować informacjami zawartymi w CRFOP. Według tych danych drzewo mierzy w obwodzie 666 cm, wysokość okazu 27 metrów, rozpiętość korony 15 metrów, wiek 520 lat.

pomnikowy dąb nad brzegiem Iwoniczanki

Dąb z Iwonicza posiada status pomnika przyrody już od 1978 r.; został prawidłowo oznakowany stosowną tabliczką.

pień pomnikowego dębu z Iwonicza

120 m na północ od dębu, na ogrodzonym terenie szkoły, rośnie pomnikowy klon jawor.

GPS N 49°36’15.9″ , E 21°48’03.1″

pomnikowy klon jawor z Iwonicza

Drzewo mierzy w obwodzie 314 cm, wysokość klonu 19 metrów, szacunkowy wiek ok. 140 lat.

Iwonicz - pomnikowy klon jaworpień pomnikowego jaworu z Iwonicza

Dąb Poganin z Węglówki (gm. Korczyna, podkarpackie).

Wbrew nazwie miejscowości w Węglówce (gm. Korczyna, pow. krośnieński, podkarpackie) nie ma pokładów węgla kamiennego ani brunatnego, nazwa wsi wywodzi się pewnie od dawnego zajęcia jej mieszkańców, jakim było wypalanie węgla drzewnego. Są za to złoża ropy naftowej eksploatowane na dużą skalę od 1888 r. do czasów współczesnych. Szyby i pompy tłoczące ten cenny surowiec znajdują się we wschodniej części sioła.

szyb naftowy w Węglówce

W środkowej części wsi, przy dawnej cerkwi (obecnie to kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia NMP), znajduje się jeden z najgrubszych i najstarszych dębów szypułkowych w Polsce. Drzewo o nazwie „Poganin” uzyskało status pomnika przyrody już w 1953 r., na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej RL-Vib-13/P/8/53.

GPS  N 49°46’29.6″ , E 21°46’40.6″

dąb Poganin przy kościele w Węglówcepomnikowy dąb Poganin

dąb Poganin przy dawnej cerkwi w Węglówce

Dąb rośnie na skraju skarpy, tuż obok przepływającego potoku, z którego czerpie życiodajną wodę.

dąb Poganin na tle kościoła w Węglówce

dąb Poganin

dąb Poganin z Węglówki

Obwód „Poganina” zmierzony w kwietniu 2023 r. wynosił 913 cm, wysokość drzewa 28,5 m,  wiek obliczony przez dra C. Pacyniaka to 644 lata. To drugi pod względem wieku i obwodu  dąb Podkarpacia (grubszy i starszy  jest  „Chrześcijanin„), w skali kraju zajmuje szóstą pozycję.

pomiar obwodu Poganinapomiar obwodu dębu Poganin z Węglówkipomiar obwodu dębu Poganinobwód Poganina

Sylwetka pomnikowego dębu wskazuje że drzewo rosło niegdyś w zwarciu, świadczy o tym stosunkowo długi, walcowaty pień i wysoko osadzona korona.

pień dębu Poganin

Poniżej dębu ustawiono tablicę z charakterystyką gatunku i parametrami „Poganina”.

pień pomnikowego dębu Poganintablica przy dębie Poganin

Można odnieść wrażenie, że „Poganin” znajduje się w doskonałej kondycji zdrowotnej. Jednak dokładne badania wykazały rozległy ubytek kominowy (pień wewnątrz jest całkowicie pusty). Nadzieję na wydłużenie mu życia dają wykonane zabiegi pielęgnacyjne: koronę ustabilizowano wiązaniami linowymi, dziuple przesłonięto dyskretnie siatką i blachą.

wiązania linowe w koronie Poganina

zasłonięte dziuple na pniu i konarach Poganina

Mając na względzie lokalizację przy dawnej cerkwi i rozmiary wiekowego drzewa, niemal bliźniaczym dębem do „Poganina” jest „Jagiellon” rosnący w pobliskim Rzepniku. Pomnikowy okaz opisałem w artykule „Dąb szypułkowy Jagiellon z Rzepnika„.