Pomniki przyrody w Dłutowie (pow. pabianicki, łódzkie).

Dłutów to duża wieś (siedziba gminy) w powiecie pabianickim, w województwie łódzkim. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej 485 Pabianice – Bełchatów. Charakterystyczną, widoczną z daleka budowlą Dłutowa jest neoromański kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Trzech Króli z 1957 r.

Za ogrodzeniem, wzdłuż zachodniej ściany kościoła, można podziwiać grupę 4 pomnikowych lip drobnolistnych.

GPS N 51°33’20” , E 19°23’15”

Te ogromne drzewa o obwodach przekraczających 5 m posiadają status pomników przyrody od 1998 r. Obwód pierśnicowy najgrubszej lipy wynosi 5,7 m, wysokość 23 m. Wszystkie lipy posiadają spore ubytki pnia, jednak zostały one w ostatnim czasie zabezpieczone (taka informacja jest zawarta na tablicach zamontowanych na ogrodzeniu kościoła i cmentarza).

W odległości ok. 200 m od kościoła znajduje się zabytkowy cmentarz. Można na nim odnaleźć mogiły żołnierzy poległych w 1939 r., w tym pomnik lotników – załogi samolotu bombowego „Łoś” z 212 Eskadry Lotniczej – strąconych nad wsią Ślądkowice 4 września 1939 r.

Więcej szczęścia miała załoga innego „Łosia” startującego do tego samego zadania – zestrzelony samolot lądował awaryjnie w pobliskim Dłutówku. Załoga przeżyła, a w miejscu lądowania ustawiono w 2009 r. replikę PZL – P 37 B „Łoś”.

Wróćmy jednak na dłutowski cmentarz – na jego terenie rośnie 7 dębów szypułkowych chronionych jako pomniki przyrody. Niestety nie wszystkie zostały oznakowane stosowną tabliczką.

Najciekawsze egzemplarze pomnikowych drzew w Dłutowie rosną w zarastającym parku, przylegającym do nieistniejącego już pałacu. Ogrodzony teren o powierzchni ponad 5 ha zlokalizowany jest w centrum wsi, w pobliżu szkoły. Wg rejestru w parku znajduje się 5 pomnikowych dębów (433 – 740 cm), jedna lipa drobnolistna (545 cm) i kasztanowiec (315 cm). 3 dęby oraz lipa rosną w szpalerze w centrum założenia parkowego.

GPS N 51°33’21” , E 19°23’50”

 drzew

Poniżej zdjęcie najgrubszego dębu w parku – 740 cm, wysokość 31 m, szacowany wiek 320 lat.

W niewielkim oddaleniu od alei pomnikowych drzew rośnie pojedynczy egzemplarz dębu o obwodzie 685 cm.

Spośród wielu wspaniałych kasztanowców wyróżnia się okaz rosnący przy zachodnim wejściu do parku.

Głaz Mszczonowski w Zawadach (pow. skierniewicki, łódzkie).

Drugi co do wielkości głaz narzutowy w Polsce znajduje się w miejscowości Zawady, w gminie Kowiesy, pow. skierniewicki (łódzkie). Głaz Mszczonowski leży po prawej stronie drogi ekspresowej S8 (odcinek Rawa Mazowiecka – Mszczonów), niedaleko zjazdu na Białą Rawską i Skierniewice (DK 70). Po zjechaniu z S8 na rondzie/rondach (od strony Wrocławia jedno, od Warszawy dwa) kierujemy na się na Białą Rawską i po 100 m w prawo w drogę oznakowaną jako wewnętrzna. Za zakrętem, tuż przed wiaduktem, skręcamy w lewo w drogę z betonowych płyt. Po 200 m szukamy ledwo widocznej ścieżki prowadzącej do kępy krzaków z kilkoma wyższymi drzewami.

Głaz Mszczonowski leży w zagłębieniu, otoczony szczelnie ciernistymi krzewami tarniny. W tym naturalnym żywopłocie wycięte są tylko dwie ścieżki, którymi możemy podejść do olbrzymiego narzutniaka.

Wielkość Głazu Mszczonowskiego sprawia olbrzymie wrażenie, jego przybliżone wymiary to: długość 15 m, szerokość 10 m, wysokość 3 m, obwód 40 m. Należy przy tym przyznać że głaz ze względu na swoje położenie jest wyjątkowo niefotogeniczny

Materiałem budującym Głaz Mszczonowski jest piaskowiec o lepiszczu krzemionkowym, śnieżno biały na świeżym przełamie. Wiek skały oceniono na mioceński (23,03 mln do 5,333 mln lat temu). Takie skały nie występują w Skandynawii, został więc wyrwany przez lodowiec z podłoża gdzieś po drodze (porwak lodowcowy). Miejsce macierzyste obecnie jest zagadką. Istnieją również przypuszczenia, że może być zakorzeniony w podłożu, czyli jest nunatakiem a nie głazem narzutowym.

Głaz został odkryty prawdopodobnie około 1926 roku. Dawniej opisywany eratyk był większy, w 1932 r. część głazu została odłupana i użyta do celów budowlanych i drogownictwa.

Widoczne na powierzchni głazu płytkie, podłużne zagłębienia opisywane są czasami jako rysy lodowcowe.

Na drzewie w pobliżu głazu przybita jest tablica (chyba z lat 70 – tych XX w.) informująca o ochronie pomnikowej głazu. Próżno jednak szukać tego eratyku w rejestrze pomników przyrody woj. łódzkiego. Być może jest to związane z chaosem po różnych zmianach administracyjnych albo doszło do dużej pomyłki.

W rejestrze łódzkiego RDOŚ jedyny pomnikowy głaz przypisany do gminy Kowiesy zbudowany jest z czerwonego granitu i posiada następujące wymiary: obwód 7.1 m, wysokość 1.1 m, długość 2.6 m, szerokość 1.6 m. Wprawdzie wskazana miejscowość to Zawady, jednak bliższa lokalizacja to „skraj lasu przy drodze Skierniewice – Bolimów” – to miejsce znajduje się w gminie Skierniewice. Rzeczywiście, głaz o takich parametrach leży po prawej stronie drogi DW 705 i jest dobrze widoczny na mapie Googla (nie ma go na liście skierniewickich pomników przyrody). Obydwa głazy dzieli 20 km w linii prostej lub 26 km jadąc drogami publicznymi. Który zatem głaz jest pomnikiem przyrody?