Nowe pomniki przyrody w założeniu parkowym zamku Książ (m. Wałbrzych, dolnośląskie).

zamek Książ

Rozległe założenie parkowe przylegające do zamku Książ (m. Wałbrzych, dolnośląskie) obfituje w liczne egzemplarze drzew egzotycznych jak i rodzimych gatunków o walorach pomnikowych. Niewiele z nich rzeczywiście objęto ochroną pomnikową, w zależności od sposobu określenia granic parkowych możemy tu naliczyć raptem trzy pomniki przyrody: cis pospolity „Bolko” oraz dwie aleje lipowe. Wprawdzie aleje to pomniki wieloobiektowe liczące łącznie ponad 500 drzew, ale przy bogactwie książańskiego starodrzewia to kropla w morzu potrzeb. Końcowy fragment alei lipowej mającej początek przy parkingu na tyłach Palmiarni można podziwiać w okolicach mauzoleum Hochbergów.

fragment alei lipowej przy mauzoleum Hochbergówpomnikowa aleja lipowa w pobliżu zamku Książ

Wspomniane wyżej mauzoleum zostało wzniesione w 1734 r. i pełniło wówczas rolę pawilonu letniego w centralnej części ogrodu. W 1883 r. budowla została przekształcona w mauzoleum rodowe rodziny Hochbergów, w tym celu pod pawilonem wykuto obszerną kryptę.

otoczenie mauzoleum Hochbergów

mauzoleum Hochbergów

W pobliżu mauzoleum znajduje się wspaniała brama parkowa z 1740 r. przegradzająca Aleję Rodziny Hochbergów.

brama parkowa na terenie kompleksu zamku Książ

Tuż za nią, po lewej stronie, rośnie wspaniały okaz buka pospolitego – jedno z 6 drzew powołanych do ochrony pomnikowej na drodze Uchwały nr XXXI/327/21 Rady Miejskiej Wałbrzycha z dnia 28 stycznia 2021 r.

pomnikowy buk przy bramie parkowej zimąpomnikowy buk przy bramie parkowej latem

Buk mierzy w obwodzie 453 cm (w uchwale 454 cm), wysokość drzewa ok. 30 metrów, stan zdrowotny – bardzo dobry.

pień pomnikowego buka na tle bramy parkowejpień pomnikowego buka przy bramie parkowej

Trzy pomnikowe drzewa: lipa drobnolistna, buk i świerk pospolity – rosną na łące w jednym rzędzie, 30 metrów na prawo od alei lipowej schodzącej z mauzoleum Hochbergów w kierunku zamku.

grupa trzech pomnikowych drzew przy alei lipowej

Najwyżej położona jest pomnikowa lipa o obwodzie pnia wynoszącym 410 cm.

pomnikowa lipa latempomnikowa lipa zimąpomnikowa lipa na tle mauzoleum Hochbergów

pomnikowa lipa o obwodzie 409 cmpień pomnikowej lipy

Pomiędzy lipą a świerkiem znajduje się pomnikowy buk o obwodzie 401 cm (w Uchwale 412 cm).

pomnikowy buk latem

pomnikowy buk na tle pomnikowego świerkapomnikowy buk obok pomnikowego świerkapień pomnikowego buka zimąpień pomnikowego buka i świerka

Ostatni w rzędzie pomnikowych okazów świerk pospolity posiada pień o obwodzie 405 cm (w Uchwale 417 cm), posiada typowy dla tego gatunku strzelisty pokrój z prawidłowo wykształconą koroną.

pomnpień pomnikowego buka i świerkaikowy świerk latempomnikowy świerk zimąpomnikowy świerk na tle parkowego stawupomnikowy świerk na tle pomnikowego bukapień pomnikowego świerka

Na skraju zadrzewienia parkowego, 50 m powyżej pomnikowej lipy, rośnie grab pospolity o obwodzie pnia wynoszącym 305 cm.

pomnikowy grab na skraju zadrzewienia parkowego zimąpomnikowy grab na skraju zadrzewienia parkowego latempomnikowy grab zimąpomnikowy grab latempień pomnikowego graba latempień pomnikowego graba zimą

Ostatni w zestawieniu pomnikowy okaz to dąb szypułkowy o obwodzie 320 cm rosnący przy parkowym stawie, w pobliżu parkingu przy stadninie.

pomnikowy dąb latempomnikowy dąb zimąpień pomnikowego dębu

Można polemizować z faktem, czy wybór drzew wybranych w Uchwale do objęcia ochroną parkową był całkowicie trafny – w parku o tak bogatym drzewostanie można odnaleźć dziesiątki innych okazów do uhonorowania ich statusem pomnika przyrody. Należy mieć nadzieję, że to nie ostatni akt prawa miejscowego ustanawiający pomniki przyrody na tym obszarze. Ważną sprawą jest również właściwe oznakowanie powołanych do ochrony obiektów – mimo upływu prawie dwóch lat od uprawomocnienia się Uchwały drzewa nie zostały w żaden sposób nacechowane. Chyba duże, uprzemysłowione miasto stać na wykonanie i powieszenie kilku tabliczek, tym bardziej że przez błędy proceduralne drzew nie wpisano do centralnego rejestru pomników przyrody, ani do RDOŚ.

Pomnikowy kasztanowiec w Lubiechowie (m. Wałbrzych).

Lubiechów to była wieś którą w ramach reform administracyjnych przyłączono do Wałbrzycha. Główną ulicą Lubiechowa jest ul. Wilcza, o długości ok. 3 km, rozciągająca się równoleżnikowo od skrzyżowania (ronda) z szosą nr 35 aż do granicy lasu. Turyści odwiedzający Wałbrzych często łączą zwiedzanie pobliskiego Zamku Książ ze spacerem po lubiechowskiej Palmiarni.   brama do wałbrzyskiej Palmiarnibudynek główny wałbrzyskiej Palmiarni

Lista ciekawostek Lubiechowa nie kończy się na Palmiarni, zabytkami wartymi odnalezienia są dwa krzyże pojednania (pokutne) oraz budynki gospodarcze w zespołach folwarcznych. Miłośnikom przyrody polecam zapoznanie się z pomnikowym okazem kasztanowca białego, rosnącego przy budynku dawnej szkoły (ul. Wilcza 38).

GPS N 50°49′53.7″, E 16°19′56.2″

Lubiechów - pomnikowy kasztanowiec w okresie kwitnieniaLubiechów - pomnikowy kasztanowiec zimą

Lubiechowski kasztanowiec prezentuje się wspaniale o każdej porze roku, niemniej w porze kwitnienia – gdy obsypuje się tysiącami kwiatostanów – jest szczególnie urokliwy.

Wałbrzych Lubiechów - pomnikowy kasztanowiec w okresie kwitnieniakwiatostan kasztanowca pospolitegoLubiechów - pomnikowy kasztanowiec latemWałbrzych-Lubiechów - pomnikowy kasztanowiec zimą

Drzewo rośnie tuż nad brzegiem Lubiechowskiej Wody, z którego czerpie życiodajną wodę. Dojście do kasztanowca umożliwia pobliski mostek i kładka.

Wałbrzych Lubiechów - kwitnący pomnikowy kasztanowiec

Wałbrzych-Lubiechów - pomnikowy kasztanowiec latem

Obwód pomnikowego kasztanowca wynosi 393 cm, wysokość drzewa 20 m. Pień kasztanowca oznakowano dwiema tabliczkami: jedna z nich to typowa z napisem „Pomnik Przyrody” i godłem, druga zawiera nazwę gatunkową.

Lubiechów - pień pomnikowego kasztanowca

Paweł Lenart przy pomnikowym kasztanowcu

Lubiechów - pień kasztanowca widziany od strony potoku

tabliczki na kasztanowcu w Lubiechowie

Niestety, opisywany pomnikowy okaz porażony jest szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem, co objawia się charakterystycznymi plamami na liściach. Larwy tego motyla żerując na liściach kasztanowca uszkadzają jego aparat asymilacyjny, osłabiając zaatakowane drzewa.

liście kasztanowca porażone szrotówkiem