Tereny dolnośląskiej gminy Kondratowice leżą w zachodniej części powiatu strzelińskiego, ok. 40 km na południe od Wrocławia. Północna część gminy stanowi fragment Równiny Wrocławskiej, południowa zaś – o bardziej zróżnicowanym krajobrazie – położona jest w obrębie Wzgórz Niemczańskich. Dominującą funkcją gminy jest produkcja rolna, w strukturze użytkowania ziemi aż 84% powierzchni zajmują użytki rolne, a lasy zaledwie 8%. W takim przypadku sędziwych drzew posiadających status pomnika przyrody należy spodziewać się w dawnych założeniach pałacowo – parkowych. W poszukiwaniu pomnikowych drzew gminy Kondratowice (w sumie 9 okazów) pierwsze kroki należy skierować do miejscowości Prusy, tam w zachodniej części wsi znajduje się zrujnowany renesansowy dwór z 1608 r., rozbudowany XVIII w. na barokowy pałac.
Za pałacem znajduje się zarośnięty park krajobrazowy o powierzchni 3,8 ha z egzemplarzami drzew gatunków egzotycznych, m.in.: platan klonolistny, miłorząb dwuklapowy, sosna czarna. Zanim jednak wejdziemy do parku należy koniecznie zobaczyć pomnikowy okaz dębu szypułkowego w odm. Pyramidalis (stożkowej). Drzewo rośnie tuż przy drodze, pomiędzy pałacem a remizą strażacką.
GPS N 50°45′28″, E 16°55′57″
Dąb mierzy w obwodzie 565 cm (mierzony na wysokości 40 cm od ziemi), wysokość drzewa 22 metry.
Na wysokości pomnikowego dębu wchodzimy na teren założenia parkowego, mijamy po prawej niewielki jeszcze Dąb Wolności, a po chwili znajdujemy się na skraju niewielkiej polany.
Nieco dalej, po prawej stronie tuż przy ogrodzeniu, rośnie pomnikowy jesion wyniosły.
GPS N 50°45′32.4″, E 16°55′59.3″
Guzowaty pień mierzy w obwodzie 509 cm, wysokość okazu 18 metrów.
Eksplorowanie wnętrza parku należy zaplanować raczej na miesiące zimowe, ale nawet latem dość łatwo odnaleźć w nim ciekawą parę platanów.
Nie brakuje też okazałych dębów szypułkowych i buków pospolitych (w tym odmian czerwonolistnych). Pomnikowy okaz buka rośnie nad brzegiem Małej Ślęzy, posiada charakterystyczną, pochyloną sylwetkę ze zredukowaną od strony brzegu koroną.
GPS N 50°45′35.4″, E 16°56′00.7″
Pień o obwodzie 370 cm posiada spory ubytek w przyziemnej części, wysokość drzewa 20 metrów.
Ostatnie pomnikowe drzewo w tym parku rośnie nad brzegiem rzeki, na zachód od ruin pałacu.
GPS N 50°45′31.6″, E 16°55′49.7″
Pomiar obwodu tego drzewa na wysokości pierśnicy dał wynik 455 cm, wysokość dębu 22 metry. Pień pokryty częściowo bluszczem zieje rozległą dziuplą w odziomkowej części.
Trzy pomnikowe drzewa rosną w Księginicach Wielkich, na terenie okalającym posesję nr 42 (siedziba spółki Hopofarm). Najłatwiejszy do odnalezienia – bo widoczny z drogi – jest kasztanowiec biały rosnący przy murowanym ogrodzeniu.
Drzewo posiada pień o obwodzie 390 cm, wysokość kasztanowca 21 metrów.
W narożniku zadrzewienia rośnie pomnikowy klon jawor o obwodzie 271 cm i wysokości 18 metrów.
Wewnątrz gospodarstwa, na placu manewrowym nieopodal wagi samochodowej, rośnie pomnikowy jesion wyniosły o obwodzie 352 cm i wysokości 16 metrów.
Przy południowej granicy gminy Kondratowice, w pobliżu wsi Nieszkowice, rośnie jeszcze jedno pomnikowe drzewo – dąb szypułkowy – przypisany w rejestrze RDOŚ do gminy Strzelin. Pomnikowy okaz zlokalizowany jest na terenie leśnym (oddz. 96j), niedaleko szlaku turystycznego znakowanego żółtym kolorem.
GPS N 50°42′43.2″, E 16°58′02.9″
Dąb mierzy w obwodzie 321 cm, wysokość drzewa 21 metrów, pień oznakowano stosowną tabliczką.
Według rejestru pomników przyrody RDOŚ w tym kompleksie leśnym znajduje się jeszcze jedno pomnikowe drzewo – świerk pospolity o obwodzie 220 cm. Jednak w Programie Ochrony Przyrody dla Nadleśnictwa Henryków można wyczytać, że drzewa nie odnaleziono w terenie i należy zdjąć z niego ochronę pomnikową.
Na koniec kilka zdań o Żelowicach – wsi której chętnie poświęciłbym osobny artykuł, gdyby znajdował się w niej choć jeden pomnik przyrody. W rozległym założeniu pałacowo – parkowym znajduje się kilka ponadprzeciętnych egzemplarzy drzew, kwalifikujących się do ochrony pomnikowej, m.in: miłorząb dwuklapowy o obwodzie 376 cm, jesion wyniosły o obwodzie 512 cm, buk pospolity (forma purpurowa) o obwodzie 522 cm. Perełki dendrologiczne żelowickiego parku opisał dokładnie Paweł Lenart poświęcając im 4 artykuły: link 1, link 2, link 3, link 4. Poniżej zdjęcie kapitalnej alei platanowej – kolejnego obiektu przyrodniczego w Żelowicach proponowanego do objęcia ochroną pomnikową.
