Głaz Bernarda w Bukowicach (gm. Brzeg Dolny, dolnośląskie).

Wspomniany w tytule głaz – wtedy jeszcze bezimienny – został powołany do ochrony pomnikowej już w 1964 r. na mocy Decyzji nr 91/64 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 10 kwietnia 1964 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody głazu narzutowego. Podana w dokumencie lokalizacja „nad drogą do młyna kości, w połowie drogi między Bukowicami a Jodłowicami” wydawać by się mogła dość oczywista, jednak na przestrzeni lat wokół usytuowania głazu narosło tyle nieprawdziwych informacji, że odnalezienie głazu stało się problematyczne.

Decyzja 1964 r.

W rejestrze pomników przyrody RDOŚ podany widnieje niewłaściwy numer działki (276 zamiar 294), a podane namiary GPS to punkt na polu uprawnym na południe od Bukowic, ok. 50 m od ściany lasu (żadnego głazu tam nie ma). Najwięcej zamieszania wprowadziła nazwa „Głaz Romera” – eratyk o takiej historycznej nazwie, ale o zupełnie innych rozmiarach, rzeczywiście znajduje się w tym samym kompleksie leśnym, 1,7 km w linii prostej od opisywanego głazu. Doprowadziło to do samostanowienia przez leśników pomnika przyrody bez odpowiedniego aktu prawnego.

rejestr rdoś

Dopiero Uchwała nr LXIV/404/23 Rady Miejskiej w Brzegu Dolnym z dnia 27 kwietnia 2023 r. wprowadziła w tej materii właściwy ład. Eratyk zyskał nazwę „Głaz Bernarda”, podano właściwy numer działki, współrzędne GPS i lokalizację na mapie. Dla porządku warto dodać, że w czerwcu 2023 r. Rada Miejska w Obornikach Śląskich stosowną Uchwałą ustanowiła pomnikiem przyrody wspomniany wyżej Głaz Roemera.

Z kilku możliwych wariantów dotarcia do Głazu Bernarda można wybrać trasę rozpoczynającą się we wsi Radecz. To propozycja dla preferujących dłuższe spacery po lesie, bądź poruszających się na rowerze (krótsze opcje to start z Bukowic lub Jodłowic). Przy skrzyżowaniu asfaltowej drogi do wsi Stary Dwór z szerokim, leśnym duktem znajduje się duży parking, obok miejsce odpoczynku pod wiekowym dębem oraz tablica dydaktyczna z mapą, na której zaznaczono usytuowanie głazu i trasę dojścia.Radecz - miejsce odpoczynku z okazałym dębem i mapą okolicyRadecz - okazały dąb szypułkowyRadecz - mapa trasy do pomnikowego głazu

Po przejściu ok. 3,6 km od parkingu, należy wypatrywać po lewej stronie drogowskazu kierującego do pomnikowego eratyku.

drogowskaz do pomnikowego głazu

Stąd już tylko 400 m metrów dzieli nas od Głazu Bernarda, którego należy wypatrywać po prawej stronie drogi.

GPS N 51°17’51.3” , E 16°47’29.6”

usytuowanie głazu Bernarda względem drogi leśnejstrzałka na kłodzie wskazująca głaz Bernarda

Lokalizacja podana w Uchwale to: działka nr 294 obręb Bukowice gmina Brzeg Dolny, znajdująca się w zarządzie Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, pododdział 317-g w Leśnictwie Radecz, współrzędne geograficzne: 51.297611, 16.791528.1. Głaz Bernarda 2. Bukowice - Głaz Bernarda3. Pomnik Przyrody - Głaz Bernarda

Wymiary Głazu Bernarda (z Uchwały) to: obwód 6,50 m, długość 2,20 m, szerokość 1,85 m i wysokość 1,20 m.

4. Głaz Bernarda z Bukowic5. Pomnikowy głaz przy drodze z Bukowic do Jodłowic6. Głaz Bernarda - pomnik przyrody7. Pomnikowy eratyk - Głaz Bernarda

Opisywany eratyk został wymieniony w publikacji „Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski”, katalog cz. IV, Wydawnictwo Geologiczne – Warszawa 1983 r. strona 80, nr 334/G*(1125). Podane w tam wymiary to: obwód – 7,6 m, wysokość 1,1 m, zagłębiony, zagłębienia przypominające kształt stopy, ślady drążenia skały przez wodę, ślady wierceń. Materiał budujący – piaskowiec, być może z okolic Ostrzeszowa.

8. Usytuowanie Głazu Bernarda9. Bukowice - pomnikowy Głaz Bernarda10. Głaz Bernarda - pomnik przyrody od 1964 r.11. Głaz Bernarda o obwodzie 6,5 m

W promieniu kilkunastu metrów od Bernarda znajduje się drugi mniejszy głaz, dość mocno zagłębiony w ziemi.

głaz narzutowy w pobliżu Bernarda

Inny eratyk można odnaleźć przy leśnym parkingu, w połowie drogi między Bukowicami a Rościsławicami.

Eratyk leżący przy leśnym parkingu pomiędzy wsiami Bukowice i RościsławiceGłaz narzutowy leżący przy leśnym parkingu pomiędzy wsiami Bukowice i Rościsławice

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie Brzeg Dolny można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Brzeg Dolny„.

Głaz Chwalimir – nowy pomnik przyrody w gminie Środa Śląska (dolnośląskie).

Na mocy Uchwały nr V/24/24 Rady Miejskiej w Środzie Śląskiej z dnia 26 czerwca 2024 r. skromna lista pomników przyrody gminy Środa Śląska powiększyła się o obiekt przyrody nieożywionej. Został nim głaz narzutowy, czyli fragment skalny przywleczony w plejstocenie przez lądolód skandynawski, któremu w wymienionej wyżej Uchwale nadano nazwę Chwalimir.

pomnikowy głaz Chwalimir k. Kulina

Głaz znajduje się na terenie leśnym administrowanym przez Nadleśnictwo Miękinia, Leśnictwo Chwalimierz, odział 322d, na działce leżącej w obrębie wsi Kulin 382/322. Jest bardzo trudny do odnalezienia, zlokalizowany jest z dala od zabudowań i dróg jezdnych, na szczęście dość blisko (kilkanaście metrów na zachód) od szerokiego leśnego duktu. Jedynym punktem orientacyjnym jest pobliska, bardzo charakterystyczna pętla wspomnianej w poprzednim zdaniu leśnej drogi (link do mapy Googla tutaj) i stojący kilkanaście metrów od narzutniaka paśnik dla leśnej zwierzyny (niewidoczny z drogi w okresie wegetacyjnym).

GPS N 51°07’18.5” , E 16°37’28.9”

pomnikowy głaz Chwalimirpomnikowy głaz narzutowy Chwalimir

Opisywany eratyk leży w niewielkim zagłębieniu terenu, powstałym po jego obkopaniu – to dodatkowo utrudnia jego znalezienie. Po dużych opadach wokół głazu zalega woda bądź błoto.

Chwalimir - pomnikowy eratykgłaz Chwalimir o obwodzie 9 metrów

Wymiary głazu podane w Uchwale to: obwód – 9 m, średnica –  2,4-2,6 m i wysokość – 1 m. Materiałem budującym eratyk jest szwedzki granit pegmatytowy.

otoczenie głazu Chwalimirgłaz Chwalimir k. Chwalimierzapowierzchnia głazu Chwalimir

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Środa Śląska„.