Nowe pomniki przyrody w gminie Jelcz – Laskowice (dolnośląskie).

Pomniki przyrody zlokalizowane na terenie gminy Jelcz – Laskowice dokładnie opisałem w artykule z grudnia 2014 r. „Pomniki przyrody w gminie Jelcz – Laskowice”. Wpis ten stał się nieaktualny z chwilą opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego Uchwały nr LIII.471.2022 Rady Miejskiej w Jelczu – Laskowicach z dnia 26 października 2022 r. powołującej 9 nowych pomników przyrody: 2 aleje, 2 grupy drzew i 5 pojedynczych okazów, razem ochroną objęto aż 86 drzew. Przegląd nowo powołanych okazów rozpocznę od dębu szypułkowego o obwodzie 344 cm, rosnącego w Jelczu, za przystankiem autobusowym przy drodze wojewódzkiej nr 455 (ul. Oławska).

GPS N 51°01′07.2″ , E 17°18′47.3″

pomnikowy dąb rosnący przy ul. Oławskiej w JelczuJelcz - pomnikowy dąb przy ul. Oławskiej

pień pomnikowego dębu z Jelcza

230 metrów na północny – zachód od opisanego wyżej dębu znajduje się Park Miłośników Jelcza. Teren jest ogrodzony, wejście znajduje się od ul. Ogrodowej. Z drzewostanu parkowego wyodrębniono 3 egzemplarze dębu szypułkowego i uhonorowano je statusem pomnika przyrody. Najgrubszy z tej trójki okaz rośnie na ogrodzonym placu zabaw i mierzy w obwodzie 517 cm.

GPS N 51°01′10.6″ , E 17°18′37.4″

park w Jelczu - dąb o obwodzie 517 cmpark w Jelczu - pień dębu o obwodzie 517 cm

Dwa pozostałe o obwodach 349 i 329 cm rosną w pobliżu, łatwo je rozpoznać dzięki typowym tabliczkom wieszanych na pomnikach przyrody.

park w Jelczu - para pomnikowych dębów o obwodach 349 i 329 cmpark w Jelczu - pnie pomnikowych dębów o obwodach 349 i 329 cm

Na wale rozdzielającym ogromny staw i starorzecze Odry znajduje się historyczna aleja obsadzona głównie sędziwymi dębami szypułkowymi. Ochroną pomnikową objęto 41 okazów, prawie wszystkie zostały oznakowane i ponumerowane (brakuje tabliczek na dębach z końca alei). Pierwsze w alei dęby rosną w pobliżu ul. Odrzańskiej – drogi prowadzącej do ruin zamku.

GPS N 51°01′02.6″ , E 17°18′29.9″

1. Dęby na początku pomnikowej alei w Jelczu2. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu3. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu

Część dębów została zaatakowana przez chronionego chrząszcza – kozioroga dębosza. Śladami bytności tego owada są charakterystyczne otwory w pniu drzewa oraz uszkodzona kora. W wyniku żerowania dochodzi do osłabienia dębu i stopniowego zamierania.

4. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu -ślady żerowania kozioroga dębosza.

Obwód poszczególnych okazów alei mieści się w zakresie 273 – 560 cm, szacunkowy wiek drzew 200 – 360 lat.

5. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu

6. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu7. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu8. Pomnikowa aleja dębowa w Jelczu

Ostatni w alei dąb rośnie za mostem na Młynówce, przy ul. Kukułczej. Obwód okazu to 481 cm, szacunkowy wiek 330 lat.

GPS N 51°01′19.6″ , E 17°18′21″

9. Dąb na końcu pomnikowej alei w Jelczu

Na skraju rozległej, śródleśnej polany, za mostem na Minkówce przy Stawie Drugim Jelczańskim, zlokalizowana jest para pomnikowych dębów rosnących na terenie administracyjnym wsi Nowy Dwór.

GPS N 51°00′41.5″ , E 17°20′40.6″

para pomnikowych dębów za mostem na Minkówce

Drzewa mierzą w obwodzie 237 i 313 cm, szacunkowy wiek 160 i 217 lat.

para pomnikowych dębów przy Stawie Drugim Jelczańskimpnie pomnikowych dębów rosnących koło Stawu Drugiego Jelczańskiegopolana koło wsi Nowy Dwór - pnie pomnikowych dębów

W Chwałowicach, obok posesji Główna 167, rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o obwodzie 381 cm i szacunkowym wieku 264 lata.

GPS N 51°03′01.4″ , E 17°24′11.6″

Chwałowice - pomnikowy dąb przy posesji 167Chwałowice - pień pomnikowego dębu przy posesji 167

Nieco dalej, u wylotu ulicy Długiej, ma początek pomnikowa aleja złożona z 34 szt. dębu szypułkowego i jednej lipy drobnolistnej (dane z Uchwały, w rzeczywistości kilka lip zostało oznakowanych tabliczką). Wzdłuż alei przebiega trasa ścieżki dydaktycznej, z kolorowymi tablicami o tematyce przyrodniczej.

Początek alei : GPS N 51°03′06″ , E 17°24′25.3″  ;  koniec : N 51°03′15″ , E 17°23′43.6″

1. Chwałowice - pierwszy dąb w pomnikowej alei2. Chwałowice - początek pomnikowej alei3. Chwałowice - początkowy fragment pomnikowej alei4. Pomnikowa aleja w Chwałowicach pnie lipy drobnolistnej5. Pomnikowa aleja w Chwałowicach6. Pomnikowa aleja w Chwałowicach

Obwody pni drzew w pomnikowej alei mieszczą się w zakresie 215 – 370 cm, szacunkowy wiek 120 – 250 lat.

7. Pomnikowa aleja w Chwałowicach8. Pomnikowa aleja w Chwałowicach9. Pomnikowa aleja w Chwałowicach10. Pomnikowa aleja w Chwałowicach11. Końcowy fragment pomnikowej alei w Chwałowicach12. Koniec pomnikowej alei w Chwałowicach

Miłocice, posiadające już na swoim terenie grupowy pomnik przyrody (13 drzew otaczających kościół), zyskały dwa nowe. Pierwszy z nich to jesion wyniosły rosnący 100 m na zachód od kościoła, o obwodzie 348 cm i szacunkowym wieku 185 lat.

GPS N 51°02′49.4″ , E 17°28′44.1″

Miłocice - pomnikowy jesion niedaleko kościołaMiłocice - pień pomnikowego jesionu

Status pomnika przyrody uzyskał również platan klonolistny rosnący na terenie Leśnictwa Miłocice, przy ul. Głównej 9. To ogromne, rozłożyste drzewo, o obwodzie 523 cm.

GPS N 51°02′42.5″ , E 17°29′08.9″

Miłocice - pomnikowy platan przy leśnictwiepomnikowy platan przy Leśnictwie MiłociceLeśnictwo Miłocice - pień pomnikowego platana

Ostatnim w tym zestawieniu drzewem jest dąb szypułkowy o obwodzie 363 cm rosnący we wsi Brzezinki, obok przystanku PKS. Wedle cytowanej wyżej Uchwały okaz posiada unikalne walory historyczne, krajobrazowe, kulturowe i jest jedynym przedstawicielem tego gatunku w obrębie.

GPS N 51°05′21.1″ , E 17°21′02.3″

Brzezinki - pomnikowy dąb o obwodzie 363 cmBrzezinki - pień pomnikowego dębu o obwodzie 363 cmBrzezinki - pień pomnikowego dębu obok przystanku PKS

Pomnikowe dęby z Olszyny (pow. lubański, dolnośląskie).

Gdy w 2016 r. zniesiono ochronę pomnikową z buka pospolitego, gmina Olszyna (pow. lubański, dolnośląskie) przez wiele lat pozostawała jednostką administracyjną pozbawioną pomników przyrody. Taki stan rzeczy trwał do jesieni 2023 r. gdy Uchwałą nr XIV/82/2023 Rady Miejskiej w Olszynie z dnia 29 listopada 2023 r. powołano do ochrony grupowy pomnik przyrody. W jego skład weszły trzy dęby szypułkowe rosnące przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie – zabytkowej świątyni o cechach późnoromańskich, przebudowanej w późniejszych wiekach, z barokową wieżą udekorowaną epitafium nad wejściem.

ściana prezbiterium kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie

wieża kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie

Na mocy wymienionej wyżej Uchwały grupa pomnikowych dębów zyskała oficjalną nazwę „Dęby Kościuszki„.

Olszyna - Dęby Kościuszki

Najgrubszy dąb rośnie najbliżej świątyni, jego obwód wynosi 443 cm, wysokość drzewa to 24 metry.

GPS N 51°03′58.6″ , E 15°22′26.7″

Olszyna - dąb o obwodzie 443 cmOlszyna - pomnikowe dęby przy kościele Podwyższenia Krzyża Św.Olszyna - pomnikowy dąb o obwodzie 443 cmOlszyna - pień pomnikowego dębu na tle kościołaOlszyna - pień dębu o obwodzie 443 cmOlszyna - pień pomnikowego dębu o obwodzie 443 cm

Pozostałe dwa okazy rosną kilka metrów niżej i są doskonale widoczne z ulicy Wolności.

Olszyna - grupa pomnikowych Dębów KościuszkiOlszyna - pomnikowe Dęby Kościuszki

Obwody pni pozostałej pary pomnikowych egzemplarzy wynoszą 335 i 305 cm, wysokość dębów to odpowiednio 23,2 i 21,6 metrów.

Olszyna - pnie pomnikowych dębów o obwodach 335 i 305 cmOlszyna - pnie pomnikowych dębów