Platan Miłości z Targoszyna (gm. Mściwojów, dolnośląskie).

Pałac w Targoszynie (gm. Mściwojów, pow. jaworski, dolnośląskie) powstał po 1765 roku na zlecenie Karla Andreasa Samuela barona von Richthofena. Po pożarze który miał miejsce w 1884 r. został gruntownie przebudowany i oddany do użytku w 1897 r. Zyskał wtedy neorenesansowe elementy architektoniczne: szczyty, gzymsy, ryzality opaski wokół okien, loggia oraz tarasy. Po II wojnie światowej obiekt był siedzibą Przedsiębiorstwa Państwowego Rolniczo – Doświadczalnego w Targoszynie. Od 2020 r. obiektem opiekuje się Fundacja Marysieńka, której celem jest przywrócenie kompleksowi dawnej świetności.

południowa elewacja pałacu w Targoszynietablica przed wejściem do parku w Targoszyniepałac w Targoszynie

Pałac w Targoszynie otacza założenie parkowe w stylu krajobrazowym (angielskim) o powierzchni 12 ha, zaprojektowane w 1879 roku przez słynnego Eduarda Petzolda . W drzewostanie dominują rodzime gatunki liściaste, znawca jest w stanie odnaleźć kilka ciekawych egzemplarzy drzew egzotycznych. Znaczną część parku zajmują rozległe  polany, ocienione miejsca znajdują się na obrzeżu parku, po którym wytyczono ścieżkę dydaktyczną z kolorowymi tablicami.fragment parku w Targoszynie

Najokazalszym drzewem w parku jest rosnący tuż przy pałacu okaz platana klonolistnego o nazwie Platan Miłości. To często spotykany gatunek parkowy, chętnie sadzony ze względu na oryginalny wygląd (odpadająca płatami kora na pniu) i szybkie przyrosty.

GPS N 51°01’41.1” , E 16°18’19.9”

park w Targoszynie - pałac i pomnikowy platanTargoszyn - pomnikowy platan w pełnej okazałościTargoszyn - pomnikowy platan latem

Zgodnie z lokalną legendą platan został posadzony na znak miłości Anny, córki kowala z Targoszyna i Caspara, syna sadowników z Niedaszowa, który podarował dziewczynie sadzonkę drzewa z zawieszonym na gałązce pierścionkiem zaręczynowym.

Platan Miłości z TargoszynaPlatan Miłości latemPlatan Miłości przy pałacu w TargoszyniePlatan Miłości z Targoszyna charakteryzuje się wyjątkowo masywnym pniem, który rozdziela się już w odziomku na trzy ogromne konary. Z dużym prawdopodobieństwem można uznać, że obecna sylwetka tego platana jest wynikiem zrośnięcia trzech młodych drzewek.Platan Miłości - ozdoba parku w Targoszyniepnie Platana Miłości z Targoszyna jesienią

Obok drzewa ustawiono tablicę opisująca parametry targoszyńskiego platana: wysokość – 20 metrów, obwód na wysokości 130 cm: 686 + 349  = 1035 cm, wiek to ok. 300 lat.  Warto tu zwrócić uwagę na dwa istotne błędy: zapis 686 + 349 cm nie jest sumą matematyczną, obwodów poszczególnych pni nie wolno do siebie dodawać! Mocno przesadzony jest również podany wiek drzewa, które prawdopodobnie zostało  posadzone w czasie zakładania parku, czyli w 1879 r. Zakładając że sadzonka liczyła sobie kilkanaście lat, to wiek Platana Miłości należy oszacować na 160 – 170 lat.Targoszyn - Platan Miłościtablica opisująca Platan Miłości w Targoszynie

Uchwałą nr II.16.2024 Rady Gminy Mściwojów z dnia 27 maja 2024 r. opisywany platan uzyskał status pomnika przyrody. O pozostałych pomnikach przyrody w gminie Mściwojów można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Mściwojów„.

Platan Miłości na tle Pałacu w Targoszyniepnie Platana Miłości z TargoszynaPlatan Miłości widziany od południa

Platan Cesarz z Cesarzowic wreszcie pomnikiem przyrody (gm. Środa Śląska, dolnośląskie).

W powszechnej opinii panuje mylne przekonanie, że każde wiekowe bądź potężnych rozmiarów drzewo obligatoryjnie staje się pomnikiem przyrody. Jednak zgodnie z obowiązującym prawem powołanie każdego pomnika przyrody wiąże się z opublikowaniem stosownego aktu prawnego – obecnie jest to Uchwała Rady Gminy, dawniej Rozporządzenie Wojewody. Na przestrzeni lat widziałem wiele ogromnych, sędziwych drzew, które pomnikami przyrody nie były, choć z dużym naddatkiem spełniały kryteria określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska. Jednym z takich drzew jest platan o nazwie „Cesarz”, rosnący we wsi Cesarzowice, w gminie Środa Śląska (dolnośląskie).

otoczenie platana Cesarz

Na mocy Uchwały nr IX/34/24 Rady Miejskiej w Środzie Śląskiej z dnia 28 sierpnia 2024 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody na terenie gminy Środa Śląska rekordowy w skali regionu i kraju platan klonolistny uzyskał wreszcie ochronę pomnikową. W tekście Uchwały znajduje się zapis nadający drzewu oficjalną nazwę „Cesarz”, używaną już wcześniej w publikacjach książkowych i w sieci internetowej. Miano „Cesarz” nawiązuje do nazwy miejscowości, a ta do Napoleona Bonaparte, który przejeżdżał tędy w 1813 roku.

platan Cesarz latemplatan Cesarz zimą

Drzewo rośnie w północno – zachodniej części wsi, na skraju parku podworskiego, pomiędzy nikłymi ruinami pałacu i zabudowaniami folwarcznymi. W bezpośrednim sąsiedztwie „Cesarza” znajduje się niewielki plac zabaw, teren wokół platana jest zawsze zadbany, czysty, z wykoszoną trawą.

GPS N 51°06’26.3” , E 16°33’40.1”

Cesarzowice - pomnikowy platan Cesarzpomnikowy platan Cesarz latem

Pokrój drzewa wskazuje że zostało posadzone i rosło na otwartej przestrzeni, dzięki czemu rozwinęło bardzo szeroką koronę, choć na zdjęciach zimowych widoczne są ślady po jej redukcji lub wyłamaniu.

Cesarzowice - platan Cesarzplatan Cesarz zimą - widok od strony parkuplatan Cesarz latem - widok od strony parku Obwód platana z Cesarzowic podany w Uchwale to 835 cm zmierzony na wysokości 130 cm, jednak prawidłowo wykonany pomiar powinien zostać wykonany na wysokości 0,8 m – tu mierzy w obwodzie 797,5 cm. Taki wynik stawia „Cesarza” w pierwszej dziesiątce najokazalszych platanów w Polsce, na Dolnym Śląsku zajmuje trzecią lokatę (grubszy jest platan rosnący we wsi Budzicz, w gminie Prusice – 926 cm i platan z Brzegu Dolnego – 841 cm).

pomiar obwodu Cesarzapień platana Cesarz latemCesarzowice - pień Cesarza

Bohater dzisiejszego artykułu został w 2014 r. zgłoszony do konkursu Drzewo Roku 2014 i 2015 r. zdobył 4. miejsce uzyskując 1902 głosy. Na pamiątkę tego wydarzenia przed platanem ustawiono głaz z tablicą opisująca parametry drzewa. Wydawać by się mogło, że ta inicjatywa będzie dobrym impulsem do uznania „Cesarza” za pomnik przyrody. Jednak trzeba było czekać jeszcze 10 lat by uzyskał ochronę pomnikową.

tablica przed platanem Cesarz

Wiek „Cesarza” podany na tablicy – 330 lat wydaje się być dość przesadzony, w książce „Drzewa Polski” z 2016 r. jego wiek oszacowano na 250 lat. Podana w tej publikacji wysokość drzewa – 31 metrów jest bliższa prawdy, niż podane na tablicy 23 metry.

Cesarzowice - pień pomnikowego platana Cesarz

Na zdjęciu poniżej wykonanym w 2025 r. można zauważyć już dumnie wiszącą tabliczkę z napisem „Pomnik Przyrody”.

pień pomnikowego platana Cesarz

W cesarzowickim parku rośnie kilka innych, wspaniałych platanów, jednak żaden rozmiarem nie zbliża się do „Cesarza”.

Cesarzowice - grupa okazałych platanów

„Cesarz” został opisany w 2020 r. przez Pawła Lenarta, zapraszam do lektury tego wpisu. O pozostałych pomnikach przyrody w gminie Środa Śląska można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Środa Śląska„.