Głaz Bernarda w Bukowicach (gm. Brzeg Dolny, dolnośląskie).

Wspomniany w tytule głaz – wtedy jeszcze bezimienny – został powołany do ochrony pomnikowej już w 1964 r. na mocy Decyzji nr 91/64 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 10 kwietnia 1964 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody głazu narzutowego. Podana w dokumencie lokalizacja „nad drogą do młyna kości, w połowie drogi między Bukowicami a Jodłowicami” wydawać by się mogła dość oczywista, jednak na przestrzeni lat wokół usytuowania głazu narosło tyle nieprawdziwych informacji, że odnalezienie głazu stało się problematyczne.

Decyzja 1964 r.

W rejestrze pomników przyrody RDOŚ podany widnieje niewłaściwy numer działki (276 zamiar 294), a podane namiary GPS to punkt na polu uprawnym na południe od Bukowic, ok. 50 m od ściany lasu (żadnego głazu tam nie ma). Najwięcej zamieszania wprowadziła nazwa „Głaz Romera” – eratyk o takiej historycznej nazwie, ale o zupełnie innych rozmiarach, rzeczywiście znajduje się w tym samym kompleksie leśnym, 1,7 km w linii prostej od opisywanego głazu. Doprowadziło to do samostanowienia przez leśników pomnika przyrody bez odpowiedniego aktu prawnego.

rejestr rdoś

Dopiero Uchwała nr LXIV/404/23 Rady Miejskiej w Brzegu Dolnym z dnia 27 kwietnia 2023 r. wprowadziła w tej materii właściwy ład. Eratyk zyskał nazwę „Głaz Bernarda”, podano właściwy numer działki, współrzędne GPS i lokalizację na mapie. Dla porządku warto dodać, że w czerwcu 2023 r. Rada Miejska w Obornikach Śląskich stosowną Uchwałą ustanowiła pomnikiem przyrody wspomniany wyżej Głaz Roemera.

Z kilku możliwych wariantów dotarcia do Głazu Bernarda można wybrać trasę rozpoczynającą się we wsi Radecz. To propozycja dla preferujących dłuższe spacery po lesie, bądź poruszających się na rowerze (krótsze opcje to start z Bukowic lub Jodłowic). Przy skrzyżowaniu asfaltowej drogi do wsi Stary Dwór z szerokim, leśnym duktem znajduje się duży parking, obok miejsce odpoczynku pod wiekowym dębem oraz tablica dydaktyczna z mapą, na której zaznaczono usytuowanie głazu i trasę dojścia.Radecz - miejsce odpoczynku z okazałym dębem i mapą okolicyRadecz - okazały dąb szypułkowyRadecz - mapa trasy do pomnikowego głazu

Po przejściu ok. 3,6 km od parkingu, należy wypatrywać po lewej stronie drogowskazu kierującego do pomnikowego eratyku.

drogowskaz do pomnikowego głazu

Stąd już tylko 400 m metrów dzieli nas od Głazu Bernarda, którego należy wypatrywać po prawej stronie drogi.

GPS N 51°17’51.3” , E 16°47’29.6”

usytuowanie głazu Bernarda względem drogi leśnejstrzałka na kłodzie wskazująca głaz Bernarda

Lokalizacja podana w Uchwale to: działka nr 294 obręb Bukowice gmina Brzeg Dolny, znajdująca się w zarządzie Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, pododdział 317-g w Leśnictwie Radecz, współrzędne geograficzne: 51.297611, 16.791528.1. Głaz Bernarda 2. Bukowice - Głaz Bernarda3. Pomnik Przyrody - Głaz Bernarda

Wymiary Głazu Bernarda (z Uchwały) to: obwód 6,50 m, długość 2,20 m, szerokość 1,85 m i wysokość 1,20 m.

4. Głaz Bernarda z Bukowic5. Pomnikowy głaz przy drodze z Bukowic do Jodłowic6. Głaz Bernarda - pomnik przyrody7. Pomnikowy eratyk - Głaz Bernarda

Opisywany eratyk został wymieniony w publikacji „Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski”, katalog cz. IV, Wydawnictwo Geologiczne – Warszawa 1983 r. strona 80, nr 334/G*(1125). Podane w tam wymiary to: obwód – 7,6 m, wysokość 1,1 m, zagłębiony, zagłębienia przypominające kształt stopy, ślady drążenia skały przez wodę, ślady wierceń. Materiał budujący – piaskowiec, być może z okolic Ostrzeszowa.

8. Usytuowanie Głazu Bernarda9. Bukowice - pomnikowy Głaz Bernarda10. Głaz Bernarda - pomnik przyrody od 1964 r.11. Głaz Bernarda o obwodzie 6,5 m

W promieniu kilkunastu metrów od Bernarda znajduje się drugi mniejszy głaz, dość mocno zagłębiony w ziemi.

głaz narzutowy w pobliżu Bernarda

Inny eratyk można odnaleźć przy leśnym parkingu, w połowie drogi między Bukowicami a Rościsławicami.

Eratyk leżący przy leśnym parkingu pomiędzy wsiami Bukowice i RościsławiceGłaz narzutowy leżący przy leśnym parkingu pomiędzy wsiami Bukowice i Rościsławice

O pozostałych pomnikach przyrody w gminie Brzeg Dolny można poczytać w artykule „Pomniki przyrody w gminie Brzeg Dolny„.

Pomniki przyrody w gminie Brzeg Dolny.

Gmina miejsko – wiejska Brzeg Dolny leży w centralnej części Dolnego Śląska (powiat wołowski), na prawym (północnym) brzegu rzeki Odry, oddalona o 31 km od Wrocławia. Choć miasto ma charakter przemysłowy (działają tu duże zakłady chemiczne „Rokita”) to nie brakuje w nim terenów zielonych; w części wiejskiej połowę obszaru zajmują użytki rolne, znaczny jest też udział gruntów leśnych (ok. 34%). Dużą wartość w gminie posiadają zabytkowe parki podworskie, największy – obecnie Park Miejski o powierzchni 67 ha – przylega do zespołu pałacowego w Brzegu Dolnym (siedziba UMiG).

Tuż przy budynku pałacu rośnie olbrzymi platan – pomnik przyrody o dość niejasnej sytuacji formalnej.

GPS N 51°15′37″, E 16°43′25″

Obwód okazu – 835 cm stawia go w gronie najgrubszych platanów na Dolnym Śląsku, wysokość drzewa 25 metrów.

Pomnikiem przyrody w Parku Miejskim był dąb szypułkowy o obwodzie 510 cm, jednak ze względu na zły stan zdrowotny został pozbawiony tego statusu. Kilka innych dębów w parku, ze względu na znaczne rozmiary, kwalifikuje się do objęcia ochroną pomnikową.

Stare dęby rosną również nad brzegiem Odry, w okolicach ulicy Młyńskiej, Podwale. Jeden z nich o obwodzie aż 731 cm uznano w 2013 r. za pomnik przyrody. Niestety jego stan obecny jest zły, wichury obłamały mu główne konary, pień również stracił na obwodzie.

GPS N 51°15′39″, E 16°43′54″

W zabytkowym parku w Godzięcinie tylko jedno drzewo objęto ochroną pomnikową. Jest nim lipa drobnolistna o obwodzie 555 cm i wysokości ok. 20 m, wiek 300 lat. Rośnie ona w pobliżu pałacu o zatartych cechach stylowych, pełniącego funkcję Domu Dziecka.

GPS N 51°19′35″, E 16°46′26″

Kilka innych drzew w tym parku zasługuje na ochronę pomnikową, z egzotycznych to tulipanowiec amerykański, iglicznia trójcierniowa, cypryśnik błotny. Walory pomnikowe posiadają również rodzime dęby, rosnące w części parku zaadaptowanej na boisko.

Dwa 400 – letnie dęby szypułkowe rosną na cmentarzu poniemieckim w Bukowicach, ale tylko jeden posiada status pomnika przyrody.

GPS N 51°18′25″, E 16°46′45″

Dąb mierzy 628 cm w obwodzie, wysokość drzewa 28 metrów.

W Bukowicach zlokalizowany jest również drugi pomnikowy dąb, niestety drzewo jest już martwe. Znajduje się w niewielkim, silnie zarośniętym zagajniku przy fabryce „Linpac Plastics”. Okaz mierzy 613 m w obwodzie.

N 51°18′23″, E 16°46′00″

Pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Brzeg Dolny jest Głaz Bernarda w Bukowicach, opisany dokładnie w artykule „Głaz Bernarda w Bukowicach„.

1. Głaz Bernarda