Źródło „Bełkotka” w Iwoniczu – Zdroju (pow. krośnieński, podkarpackie).

Iwonicz – Zdrój to jedno z najstarszych polskich uzdrowisk znane od 1578 r. Liczne źródła wysokozmineralizowanych wód leczniczych służą do inhalacji, kuracji pitnych i kąpielowych oraz do produkcji iwonickiej soli leczniczej oraz kosmetyków. Najwcześniej opisanym iwonickim źródłem jest „Bełkotka” położona u podnóża południowego stoku Winiarskiej Góry, ok. 700 m o centrum uzdrowiska. Prowadzi do niego utwardzona i oświetlona ścieżka przyrodnicza, z ławkami i tablicami edukacyjnymi.

mapa ścieżki edukacyjnej w Iwoniczu - Zdroju

„Bełkotka” usytuowana jest ok. 1 metr poniżej poziomu drogi, z obu stron prowadzą do niego kamienne schodki, wkomponowane w kamienno – metalowe ogrodzenie. Głębokość wody wynosi ok. 1,7 m, pH 7,3 przy mineralizacji 353 mg/l.

źródło Bełkotka w Iwoniczu - Zdroju

Na wyeksponowanej ścianie ustawiono rzeźbiony w kamieniu wizerunek Wincentego Pola, a poniżej tekst jego wiersza.

pomnik przyrody - źródło Bełkotka

wiersz W. Pola nad źródłem Bełkotka

Przy źródle ustawiono tablicę edukacyjną opisującą historię tego miejsca.

tablica ścieżki edukacyjnej przy źródle Bełkotkatekst tablicy edukacyjnej przy źródle Bełkotka

Ewenementem charakterystycznym dla „Bełkotki” jest wydobywający się z wody gaz ziemny, składający się głównie z metanu i niewielkiej ilości dwutlenku węgla, etanu i propanu. W dawnych czasach wydzielanie gazu było tak intensywne, że towarzyszyły mu głośne bulgoczące dźwięki – stąd wzięła się nazwa źródła. Gaz dawał się zapalić co stanowiło niezwykłą atrakcję dla przybywających w te miejsce turystów i kuracjuszy. Obecnie ilość wydobywającego się gazu jest zbyt mała by go zapalić, raptem co kilkanaście sekund na powierzchni wody pojawiają się bąbelki.

bąbelki metanu na Bełkotcegaz wydobywający się ze źródła Bełkotkabąble gazu wydobywające się ze źródła Bełkotka

Powyżej źródła znajduje się altana, a przy niej tablica szlaku geoturystycznego Geokarpaty. Można się z niej dowiedzieć, że „Bełkotka znajduje się w miejscu, gdzie erozja odsłoniła granicę pomiędzy porowatymi gazo-, ropo, i wodonośnymi piaskowcami ciężkowickimi i zalegającymi na nich szczelnymi, pstrymi łupkami i piaskowcami cieńkoławicowymi. Dlatego na dnie doliny może dochodzić do wypływu gazu ziemnego, a miejscami ropy„.

Iwonicz - Zdrój - źródło Bełkotkatablica szlaku geoturystycznego przy Bełkotce

„Bełkotka” uzyskała status pomnika przyrody nieożywionej już w 1966 r. na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie NR RL-VI-11/1/P/176/66 z 14 marca 1966 r.

Pomnikowy dąb z Iwonicza (pow. krośnieński, podkarpackie).

Pomijając okazy martwe lub zamierające drzewa ciągle powiększają przekrój pnia i gałęzi, dlatego też obwody drzew podawane w rejestrach pomników przyrody po latach stają się nieaktualne. Dobrym zwyczajem miłośnika sędziwych drzew jest indywidualny pomiar obwodu odwiedzanego okazu i publikowanie tych danych w necie, by mieć możliwość obliczania szybkości przyrostu na grubość. Istnieją jednak takie egzemplarze drzew, których pomiar z różnych względów trzeba sobie odpuścić – do takich okazów należy pomnikowy dąb szypułkowy rosnący w Iwoniczu, wsi położonej w gminie Iwonicz – Zdrój (pow. krośnieński, podkarpackie).

GPS N 49°36’12.1″ , E 21°48’03.1″

pomnikowy dąb z Iwonicza

dąb o obwodzie 666 cm z Iwonicza

Iwonicz - pomnikowy dąb szypułkowy

Drzewo rośnie przy skrzyżowaniu ulic Długiej i Floriańskiej, w pobliżu mostu przerzuconego nad Iwoniczanką. Stroma skarpa i gęstwina krzewów od strony mostu znacznie utrudniają dostęp, bez odpowiedniego przygotowania łatwo się skapać w strumieniu, zarówno podczas pomiaru jak i dojścia do drzewa.

Iwonicz - pomnikowy dąbIwonicz - pomnikowy dąb przy narożniku parku przypałacowegoIwonicz - pień pomnikowego dębu

Mając do wyboru nieprzewidzianą kąpiel lub przyjemność podziwiania następnego pomnika przyrody, autor tego artykułu wybrał ten drugi wariant, dlatego przy opisie tego drzewa musi się posiłkować informacjami zawartymi w CRFOP. Według tych danych drzewo mierzy w obwodzie 666 cm, wysokość okazu 27 metrów, rozpiętość korony 15 metrów, wiek 520 lat.

pomnikowy dąb nad brzegiem Iwoniczanki

Dąb z Iwonicza posiada status pomnika przyrody już od 1978 r.; został prawidłowo oznakowany stosowną tabliczką.

pień pomnikowego dębu z Iwonicza

120 m na północ od dębu, na ogrodzonym terenie szkoły, rośnie pomnikowy klon jawor.

GPS N 49°36’15.9″ , E 21°48’03.1″

pomnikowy klon jawor z Iwonicza

Drzewo mierzy w obwodzie 314 cm, wysokość klonu 19 metrów, szacunkowy wiek ok. 140 lat.

Iwonicz - pomnikowy klon jaworpień pomnikowego jaworu z Iwonicza