Źródło św. Huberta (gm. Dąbrowa, kujawsko – pomorskie).

Drugim pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Dąbrowa (pow. mogileński, kujawsko – pomorskie) po opisanym w poprzednim artykule głazie narzutowym Kamienny Dom jest Źródło św. Huberta. Wypływa ono ze wschodniego zbocza rynny Jeziora Ostrowieckiego, około 600 m na północny wschód od ośrodka wypoczynkowego w Wiktorowie. Dojazd do drogi leśnej prowadzącej do pomnikowego źródła oznakowany został drogowskazami.

GPS 52°49’23.5″N 17°51’49.7″E

Drogowskaz do pomnikowego źródła św. Huberta

W dalszą drogę leśnym duktem udajemy się kierowani następnym drogowskazem.

Drogowskaz do źródła św. Huberta

Po przejściu ok. 500 metrów wypatrujemy ustawionej po lewej stronie tablicy edukacyjnej z mapą i opisem geostanowiska.

zejście do źródła św. Hubertatablica przy źródle św. Hubertafragment tablicy przy źródle św. Huberta

Schodzimy ścieżką w dół w kierunku jeziora i po 20 metrach ujrzymy kamienną obudowę źródła w kształcie kapliczki i wypływającą z niego żółto zabarwioną wodę.

GPS 52°49’37.8″N 17°51’43.3″E

pomnikowe źródło św. Hubertakamienna obudowa źródła św. Huberta

Źródło św. Huberta posiada status pomnika przyrody już od 01.04.1955 r. na mocy Komunikatu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy w sprawie uznania za pomniki przyrody, aktualna podstawa prawna do jego ochrony to  Rozporządzenie Nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego.

źródło św. Hubertawoda wypływająca ze źródła św. Huberta

Woda ze źródła wypływa z wydajnością 8 litrów na minutę, zima raczej nie zamarza. Zawiera dużo żelaza, którego związki wytrącają się w cembrowinie i na dnie koryta odprowadzającego wodę.

wnętrze obudowanego źródłażelazista woda wypływająca ze źródławypływ wody ze źródła św. Huberta

Woda ze źródła św. Huberta nie pokonuje długiej drogi, już po ok. czterdziestu metrach wpływa do Jeziora Ostrowieckiego.

źródło św. Huberta - woda wpływająca do jeziora

Poniżej źródła znajduje się młaka – niewielki zabagniony teren zasilany z drobnych wysięków, ze względu na położenie na wypłaszczonym terenie odpływ wody jest utrudniony.

młaka poniżej źródła św. Huberta

Źródło „Bełkotka” w Iwoniczu – Zdroju (pow. krośnieński, podkarpackie).

Iwonicz – Zdrój to jedno z najstarszych polskich uzdrowisk znane od 1578 r. Liczne źródła wysokozmineralizowanych wód leczniczych służą do inhalacji, kuracji pitnych i kąpielowych oraz do produkcji iwonickiej soli leczniczej oraz kosmetyków. Najwcześniej opisanym iwonickim źródłem jest „Bełkotka” położona u podnóża południowego stoku Winiarskiej Góry, ok. 700 m o centrum uzdrowiska. Prowadzi do niego utwardzona i oświetlona ścieżka przyrodnicza, z ławkami i tablicami edukacyjnymi.

mapa ścieżki edukacyjnej w Iwoniczu - Zdroju

„Bełkotka” usytuowana jest ok. 1 metr poniżej poziomu drogi, z obu stron prowadzą do niego kamienne schodki, wkomponowane w kamienno – metalowe ogrodzenie. Głębokość wody wynosi ok. 1,7 m, pH 7,3 przy mineralizacji 353 mg/l.

źródło Bełkotka w Iwoniczu - Zdroju

Na wyeksponowanej ścianie ustawiono rzeźbiony w kamieniu wizerunek Wincentego Pola, a poniżej tekst jego wiersza.

pomnik przyrody - źródło Bełkotka

wiersz W. Pola nad źródłem Bełkotka

Przy źródle ustawiono tablicę edukacyjną opisującą historię tego miejsca.

tablica ścieżki edukacyjnej przy źródle Bełkotkatekst tablicy edukacyjnej przy źródle Bełkotka

Ewenementem charakterystycznym dla „Bełkotki” jest wydobywający się z wody gaz ziemny, składający się głównie z metanu i niewielkiej ilości dwutlenku węgla, etanu i propanu. W dawnych czasach wydzielanie gazu było tak intensywne, że towarzyszyły mu głośne bulgoczące dźwięki – stąd wzięła się nazwa źródła. Gaz dawał się zapalić co stanowiło niezwykłą atrakcję dla przybywających w te miejsce turystów i kuracjuszy. Obecnie ilość wydobywającego się gazu jest zbyt mała by go zapalić, raptem co kilkanaście sekund na powierzchni wody pojawiają się bąbelki.

bąbelki metanu na Bełkotcegaz wydobywający się ze źródła Bełkotkabąble gazu wydobywające się ze źródła Bełkotka

Powyżej źródła znajduje się altana, a przy niej tablica szlaku geoturystycznego Geokarpaty. Można się z niej dowiedzieć, że „Bełkotka znajduje się w miejscu, gdzie erozja odsłoniła granicę pomiędzy porowatymi gazo-, ropo, i wodonośnymi piaskowcami ciężkowickimi i zalegającymi na nich szczelnymi, pstrymi łupkami i piaskowcami cieńkoławicowymi. Dlatego na dnie doliny może dochodzić do wypływu gazu ziemnego, a miejscami ropy„.

Iwonicz - Zdrój - źródło Bełkotkatablica szlaku geoturystycznego przy Bełkotce

„Bełkotka” uzyskała status pomnika przyrody nieożywionej już w 1966 r. na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie NR RL-VI-11/1/P/176/66 z 14 marca 1966 r.