Park przy pałacu w Rulewie (gm. Warlubie, kujawsko – pomorskie).

Klasycystyczny pałac w Rulewie (gmina Warlubie, pow. świecki, kujawsko-pomorskie) został wzniesiony w 1865 r. na fundamentach starego dworu przez Rudolfa Gustava Theodora Maerckera. Po drugiej wojnie światowej w pałacu ulokowano PGR, a po przemianach gospodarczych w latach 90 – tych XX w. obiekt sprzedano prywatnej osobie. Od 2011 r. działa tu czterogwiazdkowy hotel Hanza Pałac Wellness & SPA.

Rulewo - hotel Hanza Pałacpałac w Rulewie

Budowlę otacza zabytkowy park w stylu angielskim o powierzchni ok. 8 ha z dwoma stawami i romantyczną grotą z koralowca. Ponad grotą znajduje się zacienione miejsce do odpoczynku, nieco dalej cmentarzyk rodowy rodziny von Maercker.

Rulewo - kamienna grota w parkuRulewo - miejsce odpoczynku na parkową grotąRulewo - cmentarzyk rodowy w parku

W drzewostanie parkowym przeważają rodzime gatunki liściaste, najstarsze, a tym samym najcenniejsze egzemplarze drzew mocą Rozporządzenia nr 13/97 Wojewody Bydgoskiego z dnia 14 kwietnia 1997 r. objęto ochroną w formie grupowego pomnika przyrody. W skład chronionej grupy weszły: cztery buki pospolite odmiany czerwonej o obwodach 267, 278, 340, 346 cm, trzy lipy drobnolistne o obwodach 345, 439, 462 cm, trzy dęby szypułkowe o obwodach 415, 420 i 610 cm, trzy klony zwyczajne o obwodach 284, 296, 326 cm, platan klonolistny o obwodzie 305 cm, wiąz szypułkowy o obwodzie 267 cm, świerk pospolity o obwodzie 315 cm, topola osika o obwodzie 420 cm. Nieco inaczej wygląda ta lista w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody, tu wymieniono: trzy buki pospolite o obwodzie 320, 346, 393 cm, dwie lipy drobnolistne o obwodach 437, 465 cm, pięć dębów szypułkowych o obwodach 434, 440, 474, 669, 396 cm, platan klonolistny o obwodzie 355 cm, świerk pospolity o obwodzie 311 cm i topolę osikę o obwodzie 468 cm. Mimo całego zamieszania w ewidencjach pomnikowych okazów zapraszam na spacer po zabytkowym parku, który rozpoczniemy od parkingu. Tutaj znajduje się liczące kilka egzemplarzy zgrupowanie pomnikowych drzew.

parking przy pałacu w Rulewie - zgrupowanie pomnikowych drzew

Pierwszym okazem w rzędzie jest piękny platan klonolistny, gatunek chętnie sadzony w parkach ze względu na szybki przyrost i charakterystycznie łuszczącą się korę.

Rulewo - platan w grupie pomnikowych okazówRulewo - pomnikowy platan na parkingupomnikowy platan z RulewaRulewo - pień pomnikowego platana

Obok platana rośnie dąb o pniu oplecionym gęsto bluszczem, kształt liści wskazuje że mamy do czynienia z dębem węgierskim.

Rulewo - dąb węgierskiRulewo - dąb węgierski na tle pałacu

Pomiar obwodu pnia wykonany w październiku 2023 r. dał wynik 450 cm, pod plątaniną pędów bluszczu można wypatrzeć typową dla pomników przyrody tabliczkę.

Rulewo - dąb węgierski na przypałacowym parkinguRulewo - pień pomnikowego dębu węgierskiegoRulewo - tabliczka na pomnikowym dębie węgierskim

Kolejnym „parkingowym” pomnikiem przyrody jest dąb szypułkowy, którego pień delikatnie opleciony bluszczem wyrasta na niewielkim wyniesieniu.

Pomnikowy dąb rosnący na parkingu przypałacowym w RulewieRulewo - pień pomnikowego dębu rosnącego na parkinguRulewo - pień pomnikowego dębu rosnącego na parkingu

Ostatnim drzewem w rzędzie pomnikowych okazów na parkingu jest buk pospolity w odmianie czerwonolistnej.

parking przy pałacu w Rulewie - pomnikowy buk pospolityparking przy pałacu w Rulewie - pień pomnikowego buka

Dwa uschnięte buki pospolite z tabliczkami „Pomnik Przyrody” rosną wzdłuż wschodniej granicy parku.

park w Rulewie - drugi uschnięty pomnikowy bukpark w Rulewie - uschnięty pomnikowy bukPark w Rulewie - pień uschniętego pomnikowego buka

Bliżej pałacu zlokalizowany jest żywy egzemplarz buka pospolitego w odmianie czerwonolistnej, jego stan zdrowotny wskazuje na postępujący stan zamierania.

park w Rulewie - pomnikowy bukpark w Rulewie - pomnikowy buk w odm. czerwonolistnejpark w Rulewie - pień pomnikowego buka

30 metrów na północ od buka znajduje się bardzo wysoki (ok. 38 metrów) okaz topoli. Pomiar obwodu pnia wykonany w październiku 2023 r. dał wynik 467 cm.

Rulewo - pomnikowa topolapomnikowa topola z RulewaRulewo - pień pomnikowej topoliW pobliżu topoli rośnie okaz klonu pospolitego o obwodzie 350 cm. W zasadzie nie wiadomo czy jest pomnikiem przyrody (patrz tekst wyżej), na pniu brakuje tabliczki, niemniej w pełni zasługuje na ochronę pomnikową.

park w Rulewie - okazały klon pospolitypark w Rulewie - pień okazałego klonu pospolitego

W zagłębieniu terenu poniżej topoli rośnie pomnikowy świerk (obwód 316 cm) i dąb szypułkowy.

park w Rulewie - pomnikowy świerk i dąb szypułkowypark w Rulewie - pomnikowy świerkpark w Rulewie - pień pomnikowego świerkapark w Rulewie - pomnikowy dąb szypułkowy rosnący obok świerka park w Rulewie - pomnikowy dąb szypułkowy przy świerkupark w Rulewie - pień pomnikowego dębu

W środkowej części parku, na skarpie z tyłu pałacu, króluje soliterowy okaz dębu szypułkowego. To najgrubsze drzewo w całym założeniu parkowym o obwodzie 668 cm.

park w Rulewie - soliterowy okaz dębuRulewo - najgrubsze drzewo w parkuRulewo - pomnikowy dąb o obwodzie 668 cm

Po jednym z okazałych buków który utracił status pomnika przyrody w 2016 r. pozostał tylko niewysoki pień, tzw. świadek. Buk mierzył w obwodzie 398 cm.Rulewo - pień po pomnikowym buku

W pobliżu, nad brzegiem stawu rośnie pomnikowy okaz dębu szypułkowego. Niestety, jego stan zdrowotny jest niezadowalający, przez całą długość pnia przebiega rozległa listwa piorunowa, w wielu miejscach od pnia odpada kora.

Rulewo - pomnikowy dąb rosnący nad brzegiem stawuRulewo - pień pomnikowego dębu rosnącego nad stawem

Przy alejce prowadzącej do groty rośnie pomnikowa lipa drobnolistna, drugi okaz lipy rośnie w pobliskim zadrzewieniu i jest całkowicie niewidoczny w sezonie wegetacyjnym.

Rulewo - pomnikowa lipa w pobliżu grotypark w Rulewie - pomnikowa lipa drobnolistnaRulewo - pień pierwszej pomnikowej lipypark w Rulewie - pomnikowa lipa przy alejce prowadzącej do grotyRulewo - pień drugiej pomnikowej lipy

2,5 kilometra od Rulewa, we wsi Bąkowo, rośnie najstarszy w Polsce okaz dębu szypułkowego o nazwie „Jan Kazimierz„. W jego sąsiedztwie można podziwiać jeszcze cztery inne olbrzymie pomnikowe dęby noszące razem miano „Bąkowskich Dębów„.

Nowe pomniki przyrody w założeniu parkowym zamku Książ (m. Wałbrzych, dolnośląskie).

zamek Książ

Rozległe założenie parkowe przylegające do zamku Książ (m. Wałbrzych, dolnośląskie) obfituje w liczne egzemplarze drzew egzotycznych jak i rodzimych gatunków o walorach pomnikowych. Niewiele z nich rzeczywiście objęto ochroną pomnikową, w zależności od sposobu określenia granic parkowych możemy tu naliczyć raptem trzy pomniki przyrody: cis pospolity „Bolko” oraz dwie aleje lipowe. Wprawdzie aleje to pomniki wieloobiektowe liczące łącznie ponad 500 drzew, ale przy bogactwie książańskiego starodrzewia to kropla w morzu potrzeb. Końcowy fragment alei lipowej mającej początek przy parkingu na tyłach Palmiarni można podziwiać w okolicach mauzoleum Hochbergów.

fragment alei lipowej przy mauzoleum Hochbergówpomnikowa aleja lipowa w pobliżu zamku Książ

Wspomniane wyżej mauzoleum zostało wzniesione w 1734 r. i pełniło wówczas rolę pawilonu letniego w centralnej części ogrodu. W 1883 r. budowla została przekształcona w mauzoleum rodowe rodziny Hochbergów, w tym celu pod pawilonem wykuto obszerną kryptę.

otoczenie mauzoleum Hochbergów

mauzoleum Hochbergów

W pobliżu mauzoleum znajduje się wspaniała brama parkowa z 1740 r. przegradzająca Aleję Rodziny Hochbergów.

brama parkowa na terenie kompleksu zamku Książ

Tuż za nią, po lewej stronie, rośnie wspaniały okaz buka pospolitego – jedno z 6 drzew powołanych do ochrony pomnikowej na drodze Uchwały nr XXXI/327/21 Rady Miejskiej Wałbrzycha z dnia 28 stycznia 2021 r.

pomnikowy buk przy bramie parkowej zimąpomnikowy buk przy bramie parkowej latem

Buk mierzy w obwodzie 453 cm (w uchwale 454 cm), wysokość drzewa ok. 30 metrów, stan zdrowotny – bardzo dobry.

pień pomnikowego buka na tle bramy parkowejpień pomnikowego buka przy bramie parkowej

Trzy pomnikowe drzewa: lipa drobnolistna, buk i świerk pospolity – rosną na łące w jednym rzędzie, 30 metrów na prawo od alei lipowej schodzącej z mauzoleum Hochbergów w kierunku zamku.

grupa trzech pomnikowych drzew przy alei lipowej

Najwyżej położona jest pomnikowa lipa o obwodzie pnia wynoszącym 410 cm.

pomnikowa lipa latempomnikowa lipa zimąpomnikowa lipa na tle mauzoleum Hochbergów

pomnikowa lipa o obwodzie 409 cmpień pomnikowej lipy

Pomiędzy lipą a świerkiem znajduje się pomnikowy buk o obwodzie 401 cm (w Uchwale 412 cm).

pomnikowy buk latem

pomnikowy buk na tle pomnikowego świerkapomnikowy buk obok pomnikowego świerkapień pomnikowego buka zimąpień pomnikowego buka i świerka

Ostatni w rzędzie pomnikowych okazów świerk pospolity posiada pień o obwodzie 405 cm (w Uchwale 417 cm), posiada typowy dla tego gatunku strzelisty pokrój z prawidłowo wykształconą koroną.

pomnpień pomnikowego buka i świerkaikowy świerk latempomnikowy świerk zimąpomnikowy świerk na tle parkowego stawupomnikowy świerk na tle pomnikowego bukapień pomnikowego świerka

Na skraju zadrzewienia parkowego, 50 m powyżej pomnikowej lipy, rośnie grab pospolity o obwodzie pnia wynoszącym 305 cm.

pomnikowy grab na skraju zadrzewienia parkowego zimąpomnikowy grab na skraju zadrzewienia parkowego latempomnikowy grab zimąpomnikowy grab latempień pomnikowego graba latempień pomnikowego graba zimą

Ostatni w zestawieniu pomnikowy okaz to dąb szypułkowy o obwodzie 320 cm rosnący przy parkowym stawie, w pobliżu parkingu przy stadninie.

pomnikowy dąb latempomnikowy dąb zimąpień pomnikowego dębu

Można polemizować z faktem, czy wybór drzew wybranych w Uchwale do objęcia ochroną parkową był całkowicie trafny – w parku o tak bogatym drzewostanie można odnaleźć dziesiątki innych okazów do uhonorowania ich statusem pomnika przyrody. Należy mieć nadzieję, że to nie ostatni akt prawa miejscowego ustanawiający pomniki przyrody na tym obszarze. Ważną sprawą jest również właściwe oznakowanie powołanych do ochrony obiektów – mimo upływu prawie dwóch lat od uprawomocnienia się Uchwały drzewa nie zostały w żaden sposób nacechowane. Chyba duże, uprzemysłowione miasto stać na wykonanie i powieszenie kilku tabliczek, tym bardziej że przez błędy proceduralne drzew nie wpisano do centralnego rejestru pomników przyrody, ani do RDOŚ.