Dąb „Klara” w gminie Popielów (opolskie).

W art. 40 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o Ochronie Przyrody możemy wyczytać:

2. Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.

W dzisiejszym artykule opiszę pomnikowy dąb o nazwie „Klara”. To ogromne drzewo od kilku lat jest już niestety martwe, jednak nadal budzi respekt i imponuje potężną sylwetką. Rośnie nad starorzeczem Odry, na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, w kompleksie leśnym między Wielopolem a Popielowską Kolonią (gmina Popielów, opolskie). „Klara” znajduje się na trasie ścieżki przyrodniczej, ponadto prowadzą do niej drogowskazy, więc odnalezienie tego niezwykłego dębu nie powinno sprawiać trudności. Zmotoryzowani turyści mogą rozpocząć spacer od skrzyżowania leśnego duktu z gruntową drogą poprowadzoną skrajem lasu, wzdłuż wału przeciwpowodziowego.

Po krótkim marszu dochodzimy do znajdujących się po obydwu stronach drogi starorzeczy Odry.

Przy drodze znajdziemy kolorowe tablice ścieżki przyrodniczej.

Drogowskaz nakazuje nam skręcić w lewo i przejść kolejne 300 m.

Idziemy groblą między starorzeczami i spotykamy kolejny drogowskaz. Tu warto zwrócić uwagę na znajdujący się w pobliżu potężny, umierający okaz dębu.

Po 100 m docieramy wreszcie do dębu „Klara”, rosnącego po prawej stronie drogi, kilka metrów od leśnego stawu.

GPS N 50°48′03″ , E 17°43′07.1″

Pomnikowy okaz mierzy (a właściwie mierzył, odpadająca kora ujmuje mu centymetrów) w obwodzie 669 cm, wysokość drzewa 25 m. „Klarze” przypisuje się wiek ok. 570 – 600 lat; mając na uwadze dobre warunki siedliskowe i jej obwód, należałoby raczej od tego wieku odjąć 100 – 150 lat.

Przy odrobinie wyobraźni, na pniu tego drzewa, można wypatrzeć mordę jakiegoś zwierza.

Cegły i beton to ślady po próbach plombowania ubytków wewnątrz pnia. Obecnie nie stosuje się już takich metod.

„Klara” stoi (jeszcze) z dala od terenów zabudowanych, więc ma ustawowe prawo do powolnego, naturalnego rozkładu. Nawet martwe wciąż pełni niezwykle ważną funkcję w przyrodzie stanowiąc schronienie i źródło pokarmu dla tysięcy różnych organizmów: grzybów, owadów, ptaków i drobnych ssaków. Poniżej fragment ciekawej tablicy, którą odnalazłem w parku otaczającym szkołę we wsi Ślubów (gm. Góra, dolnośląskie).

Rozkład pomnikowego dębu jest wyraźnie dostrzegalny.

Nierzadko znosi się ochronę pomnikową z martwych drzew, argumentując to względami bezpieczeństwa i utratą wartości przyrodniczych. Na terenach zabudowanych ma to rzeczywiście sens – zapewnienie bezpieczeństwa jest sprawą pierwszorzędną, jednak ta sama inicjatywa względem martwych okazów pomnikowych zlokalizowanych na terenach leśnych jest działaniem zbytecznym (drzewo nadal spełnia ważną rolę w ekosystemie), ponadto wbrew woli ustawodawcy.

Pomniki przyrody w gminie Turawa (opolskie).

Gmina Turawa położona jest w centralnej części województwa opolskiego, na północny – wschód od miasta Opole. W strukturze użytkowania gruntów przeważają lasy (52%), 30% stanowią użytki rolne, jednak gmina Turawa najbardziej znana jest ze znajdujących się na jej terenie zbiorników wodnych. Największe z nich – Jezioro Turawskie Duże posiada powierzchnię aż 24 km².

Siedzibą władz gminnych jest wieś Turawa, z charakterystycznym budynkiem pałacu z XVIII w. (ul. Kościuszki).

Obok pałacu rośnie okazały jesion wyniosły, w niektórych publikacjach opisywany jako pomnikowy.

W rzeczywistości pomnikowe drzewa rosną w rozległym założeniu parkowym, ok. 500 m na południowy – wschód od pałacu. W zaniedbanym parku (chociaż ostatnio niemiłosiernie przetrzebionym) najłatwiej chyba odnaleźć pomnikowy okaz dębu szypułkowego.

Drzewo mierzy w obwodzie 340 cm, wysokość dębu 22 m, wiek ok. 200 lat.

W pobliżu rosną 2 pomnikowe jesiony wyniosłe: jeden o prostym pniu, drugi dość mocno pochylony. Obwód grubszego okazu wynosi 462 cm, wysokość drzewa 24 m, wiek ok. 200 lat.

Pomnikowa lipa rośnie w innej części parku, w pobliżu ogrodzenia ośrodka wypoczynkowego. Okaz mierzy 573 cm w obwodzie, wysokość lipy 29 m, wiek ok. 200 lat.

Obok znajduje się druga lipa o nietypowym pniu, powstałym prawdopodobnie ze zrośnięcia dwóch drzew.

Dość trudny do odnalezienia (szczególnie w sezonie wegetacyjnym) jest pomnikowy dąb rosnący na terenie leśnym k. Turawy (oddz. 136c), po prawej stronie Kanału Trzęsińskiego.

Drzewo mierzy w obwodzie 591 cm, wysokość okazu 29 m, wiek 400 lat.

Ponad 400 lat liczy już sobie najstarszy w Polsce dąb bezszypułkowy o nazwie „Klemens”, rosnący przy drodze Turawa – Rzędów. Opisałem go dokładnie w poprzednim artykule.

Liczna grupa pomnikowych drzew znajduje się we wsi Bierdzany, w północnej części gminy. Sędziwe dęby w wieku ok. 250 lat otaczają drewniany kościół p.w. Jadwigi Śląskiej. Informacje na tablicy przykościelnej o 600 – letnich okazach są znacznie przesadzone, dęby w tym wieku mają w obwodzie 800 – 900 cm (te przy kościele nie przekraczają 600 cm).

W niewielkim parku naprzeciw kościoła rośnie pojedynczy okaz dębu szypułkowego o statusie pomnika przyrody. Jego obwód wynosi 264 cm, wysokość 24 m.

Ponadto cztery pomnikowe lipy figurują w rejestrze pomników przyrody. W rzeczywistości pozostały chyba tylko dwie, pozostałe zostały wycięte. Lipa na zdjęciu poniżej mierzy w obwodzie 374 cm,

Piękny okaz pomnikowego dębu rośnie przy drodze nr 463, ok. 150 m na południe od kościoła. Drzewo mierzy w obwodzie 500 cm, wysokość dębu 18 m, wiek ok. 250 lat.

Ostanie pomnikowe drzewo w Bierdzanach – lipa drobnolistna o obwodzie 277 cm – rośnie na pagórku, po prawej stronie drogi 45 w kierunku Kluczborka, niecałe 500 m za rondem.

Pomnikowy dąb o obwodzie 450 cm rośnie przy drodze gruntowej biegnącej pomiędzy wałem przeciwpowodziowym a kanałem Małej Panwi, ok. 300 m na północ od huty szkła w miejscowości Jedlice.

W pobliżu rośnie równie okazały dąb. W okolicy, na obu brzegach kanału, znajduje się wiele dębów o walorach pomnikowych.

Pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Turawa jest głaz narzutowy o obwodzie 520 cm, leżący pomiędzy Zbiornikiem Turawskim a Jeziorem Średnim. Szczegółowy opis i zdjęcia w artykule „Pomnikowy głaz w gminie Turawa„.