Ruszcza to miejscowość położona na południowo – wschodnim krańcu województwa świętokrzyskiego, w gminie Połaniec (powiat staszowski), przy drodze krajowej nr 79. Jedynym zabytkiem we wsi jest zespół pałacowo – parkowy, obejmujący dworek szlachecki z przełomu XVIII i XIX w., otoczony parkiem o powierzchni prawie 7 ha.
Przeważającą część powierzchni dawnego założenia parkowego zajmują obszerne polany; dwie duże grupy drzew znajdują się na północ od dworu o pow. 1,1 ha i na południe od dworu o pow. ok. 1 ha. Mimo tego, to właśnie w tutejszym parku znajduje się się jedno z największych zgrupowań pomnikowych dębów w całym województwie świętokrzyskim. Najokazalszym przedstawicielem tego gatunku jest dąb Kościuszki o obwodzie 896 cm i wieku ok. 500 lat, który został opisany dokładnie w poprzednim artykule.
Drugi pod względem grubości dąb w Ruszczy rośnie w pobliżu zabudowań gospodarczych, naprzeciw budynku przy ul. T. Kościuszki 1, 50 m od skrzyżowania z ul. Krakowską.
GPS N 50°24’36.9” , E 21°14’06.5”
Okaz posiada krótki i bardzo masywny pień o obwodzie 759 cm, który na wysokości ok. 4 m rozwidla się na dwa potężne konary. Wysokość drzewa to 22 metry, szacunkowy wiek ok. 300 – 400 lat, pomnik przyrody od 1954 r.
W tym samym roku do ochrony pomnikowej został powołany sąsiedni dąb, rosnący kilkanaście metrów obok, bliżej ogrodzenia. To zdrowo wyglądający okaz bez widocznych ubytków w pniu i niewielkim posuszu w koronie.
Obwód dębu na wysokości pierśnicy wynosi 572 cm, wysokość drzewa to 26 metrów, na pniu od strony drogi przybito typową dla pomników przyrody tabliczkę.
Trzeci egzemplarz znajduje się w narożniku ogrodzenia, przy samym skrzyżowaniu z ul. Krakowską. Posiada masywny pień o obwodzie 657 cm, wysokość drzewa 23 metry.
Przy trójce tych dębowych kolosów jakże skromnie wygląda czwarty pomnikowy egzemplarz mierzący w obwodzie „zaledwie” 364 cm. Rośnie naprzeciw pierwszego dębu, za ogrodzeniem, po drugiej stronie ulicy.
Opisaną wyżej czwórkę pomnikowych dębów można podziwiać jeszcze zanim trafi się do właściwej części parku w Ruszczy. Aby trafić do pozostałych okazów należy zejść/zjechać 300 m dalej ulicą Kościuszki i po 300 m skręcić w prawo, w alejkę parkową prowadzącą do widocznego z daleka dębu Kościuszki. Po obejrzeniu giganta (drugi po Bartku z Zagnańska dąb w województwie świętokrzyskim pod względem grubości) dotrzemy do rosnącego w pobliżu dworku okazu o obwodzie 600 cm i wysokości 28 metrów.
Nad brzegiem parkowego stawu zlokalizowany jest egzemplarz o obwodzie 625 cm i wysokości 28 cm.
Bardzo malowniczo wygląda para pomnikowych dębów o obwodach 375 cm i wysokości 27 i 23 metry.
Nad drugim stawem, na granicy z polami uprawnymi rośnie dąb o obwodzie 421 cm i wysokości 27 metrów.
Na zachód od dworku znajduje się kolejny pomnikowy dąb o obwodzie 423 cm i wysokości 23 metry.
Oprócz grupy okazałych dębów ochroną pomnikową objęto również okaz klonu pospolitego, rosnącego nad brzegiem parkowego stawu.
Według doniesień prasowych dworek i park mają wkrótce przejść prace rewitalizacyjne – trzymam kciuki i życzę powodzenia!
