Długosz królewski w Karszynie (gm. Kargowa, lubuskie).

Długosz królewski (Osmunda regalis) to gatunek wieloletniej, ściśle chronionej paproci, umieszczonej na czerwonej liście roślin i grzybów Polski, w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU). W naszym kraju bardzo rzadko spotykany na niżu, w górach nie występuje. Preferuje wilgotne i cieniste siedliska: w olsach, na skraju torfowisk, wód i rowów odwadniających.

długosz królewski

Turyści odwiedzający Kotlinę Kargowską, jak i wczasowicze wypoczywający na Pojezierzu Sławskim bądź w okolicach Wolsztyna i Babimostu mogą poznać bliżej tę unikalną paproć. Wystarczy podjechać do Karszyna – niewielkiej wsi zlokalizowanej na przy granicy województwa lubuskiego i wielkopolskiego, oddalonej o 5 km od Kargowej (pow. zielonogórski, lubuskie). Na południowym krańcu wsi znajduje się leśniczówka, a przy niej początek/koniec ścieżki dydaktycznej „Zakątki Karszyna” – trasy w kształcie pętli o długości ok. 3,6 km. Ta doprowadzi nas do siedliska długosza królewskiego chronionego tutaj jako powierzchniowy pomnik przyrody.

drogowskaz do leśniczówki Karszyn

Przebieg ścieżki oznakowany jest zielonym liściem na tle białej strzałki kierunkowej. Miejscami oznakowanie nie jest aż tak wyraźne jak na poniższym zdjęciu, jednak ścieżkę poprowadzono szerokimi duktami i ciężko się zgubić. Dziwi brak jakichkolwiek tablic edukacyjnych (stan na lipiec 2019 r.), przez co zatraca się charakter dydaktyczny ścieżki .

oznakowanie ścieżki dydaktycznej

Po przejściu połowy trasy, zauważymy ustawioną po lewej stronie leśnej drogi tablicę, informującą o istnieniu w tym miejscu użytku ekologicznego o powierzchni 1,1 ha „Otulina Długosza”.

tablica - Użytek Ekologiczny Otulina Długosza

Kilkadziesiąt metrów dalej ujrzymy kolejną tablicę z napisem „Powierzchniowy pomnik przyrody – Długosz Królewski”. Aż się prosi o ustawienie drugiej – z opisem gatunku i zdjęciami chronionej paproci.

tablica przy pomniku przyrody Długosz Królewskitablica na skraju powierzchniowego pomnika przyrody

Zanim odnajdziemy pierwsze okazy długosza warto spojrzeć na wiekowe, niegdyś żywicowane sosny.

żywicowane sosny w powierzchniowym pomniku przyrody

Na chronionej powierzchni ponad 4 ha znajduje się kilka podłużnych, zatorfionych zagłębień. Stanowiska długosza znajdują się w wąskim, zadrzewionym już pasie o maksymalnej szerokości 5 – 6 metrów od krawędzi wspomnianych zagłębień.

Karszyn - zabagniony teren przy stanowiskach długoszaKarszyn - stanowiska długosza po bokach zabagnionego terenuKarszyn - stanowisko długosza królewskiegostanowisko długosza królewskiego k. Karszyna

Długosz królewski to paproć o wysokości 50 – 160 cm, o długich liściach mogących osiągnąć 2 metry.

liście długosza królewskiego ze stanowiska w Karszyniechroniona paproć - długosz królewskispodnia część liścia długosza królewskiego

W obrębie powierzchniowego pomnika przyrody oraz w jego sąsiedztwie naliczyć można prawie 400 okazów tej pięknej paproci.

Karszyn - długosz królewski w powierzchniowym pomniku przyrodykępa długosza królewskiegoliście długosza królewskiego

Gdy wrócimy z powrotem na drogę, warto rozejrzeć się w poszukiwaniu rosnącej na skraju lasu splecionej pary (trójki ?) drzew: sosny i dwupniowego buka.

sosna przytulona do bukabuk przytulony do sosny

Dalsza droga prowadzi przez gospodarczy obszar sosnowego lasu. Po dojściu do asfaltowej drogi, należy skręcić w prawo by dotrzeć do punktu wyjścia.

na ścieżce dydaktycznej Zakątki Karszyna

Pomniki przyrody w Kargowej (pow. zielonogórski, lubuskie).

Kargowa to miasto w powiecie zielonogórskim położone przy granicy z województwem wielkopolskim. Miejscowość leży przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 32 (odcinek Sulechów – Wolsztyn) z drogami wojewódzkimi nr 313 i nr 314. Przejeżdżając przez Kargową możemy podziwiać 2 piękne murale, w tym jeden z wizerunkiem aktora Macieja Kozłowskiego, urodzonego i mieszkającego w tym mieście do 12 roku życia.

Kargowa - mural na bloku mieszkalnymKargowa - mural z wizerunkiem M. Kozłowskiego

Niemal naprzeciw bloków z muralami znajduje się zabytkowy park o powierzchni 6.5 ha, przylegający do barokowego pałacu z XVIII w. Pałac stanowi własność prywatną i nie można go zwiedzać, park zaś należy do gminy i należy się po nim obowiązkowo przespacerować.

pałac w Kargowejmostek w parku przypałacowym w Kargowej

Perełką dendrologiczną parku w Kargowej jest buk pospolity w odmianie czerwonolistnej – jest jednym z najgrubszych jednopniowych przedstawicieli tego gatunku, rosnących na terenie Polski.

pomnikowy buk rosnący w parku w KargowejKargowa - pomnikowy buk

Drzewo ustanowiono pomnikiem przyrody całkiem niedawno, bo 25 czerwca 2018 roku.

pień pomnikowego buka z Kargowej

Istnieją pewne rozbieżności dotyczące oficjalnego obwodu tego ogromnego buka, wynikające z różnego sposobu pomiaru nieregularnego i guzowatego pnia. Obwód zmierzony na wysokości pierśnicy (czyli 130 cm) wynosi 730 cm (przy ziemi przekracza 9 m), co czyni go najgrubszym okazem buka w kraju. Jednak autorzy książki „Drzewa Polski” stosując się do ścisłych zasad dendrometrii uznali, że prawidłowego pomiaru obwodu należy dokonać na wysokości 0,4 m i w tym miejscu liczy on 685 cm.

Kargowa - pień pomnikowego bukaogromny pień pomnikowego buka z Kargowej

Wysokość buka to 30 metrów, szacunkowy wiek 250 lat (wg danych gminy nawet 300 – 400 lat.

park w Kargowej - pień pomnikowego buka

Mimo nadpalonego i częściowo wypróchniałego pnia od strony północnej drzewo charakteryzuje się dobrym stanem zdrowotnym.

uszkodzona część pnia pomnikowego buka z Kargowej

W starodrzewiu parku w Kargowej można odnaleźć kilka innych okazałych buków, jednak nie dorównują wielkością temu pomnikowemu.

park w Kargowej - okazały bukKargowa - okazały buk

Bardzo cenne i niezwykle malownicze są aleje złożone z sędziwych grabów pospolitych. Wspominał o nich Cezary Pacyniak w książce „Najstarsze drzewa Polski” z 1992 r. Bez wątpienia powinny dołączyć do kargowskich pomników przyrody.

Kargowa - aleja grabowaKargowa - aleja złożona ze starych grabów

Na terenie miasta znajduje się jeszcze jedno pomnikowe drzewo, jest nim dąb szypułkowy rosnący na polu w północnej części Kargowej, niedaleko fermy trzody chlewnej.

GPS  N 52°04’43.0″ , E 15°52’08.4″

Kargowa - niemal całkowicie uschnięty pomnikowy dąbKargowa - pomnikowy dąbKargowa - usychający pomnikowy dąb

Drzewo mierzy w obwodzie 625 cm, wysokość okazu ok. 22 metry. Jak widać na załączonych zdjęciach koronę charakteryzuje niemal całkowity posusz, bez wątpienia pomnikowy dąb umiera.

pomnikowy dąb w KargowejKargowa - pień pomnikowego dębu