Pomnikowe drzewa przy Paulinum w Jeleniej Górze.

Na peryferiach Jeleniej Góry, w północnej części Wzgórz Łomnickich znajduje się wzniesienie 408 m, na którym w 1870 r. wybudowano niewielki pałacyk Paulinum. Niegdyś kasyno oficerskie nieistniejącej już jednostki wojskowej, obecnie pełni funkcję restauracji i hotelu.

Okolice otacza park z ciekawym drzewostanem, ale to nie w nim rosną pomnikowe drzewa. Poniżej pałacu znajduje się popadający w ruinę folwark, przy którym rosną pomnikowe lipy i dęby. Aby tam trafić, należy dojść ulicą Nowowiejską pod bramę parkową, następnie iść dalej prosto, pod znak ogłaszający zakaz wjazdu. Jeżeli spojrzymy w lewo, zobaczymy budynki dawnego PGR-u i pierwszą pomnikową lipę.

Lipa ma 465 cm obwodu, rośnie przy budynku Nowowiejska 69.

Po prawej stronie, w podwórku rośnie druga  okazała, choć już mocno podniszczona lipa.

Choć nie jest wymieniana w oficjalnych spisach pomników przyrody, zachowała się tabliczka, świadcząca o tym, że kiedyś nim była.

Na tyłach folwarku,  nad niewielkim stawkiem rosną dwa pomnikowe dęby.

Pierwszy z nich ma 440 cm w obwodzie ( widoczny na pierwszym planie ), drugi jest nieco grubszy i mierzy 450 cm.

Nieco wyżej, na tyłach zabudowań, rośnie okazały dąb o obwodzie 537 cm.

Wracając ulicą Nowowiejską w kierunku centrum, warto zwrócić uwagę na pomnikowy okaz dębu rosnący przed Uniwersytetem Ekonomicznym ( 450 cm )

Piaskowcowe pomniki przyrody w Jerzmanicach Zdroju k. Złotoryi.

Jerzmanice Zdrój – wieś sąsiadująca ze Złotoryją, przed II wojną światową uzdrowisko. Okolice mają złożoną budowę geologiczną; płukano tu złoto, eksploatowano piaskowiec, którego pokłady przebiły plestoceńskie bazalty pozyskiwane na Wilkołaku . Wyrobisko dawnych kamieniołomów piaskowca, znajdujących się przy stacji kolejowej – Krucze Skały, stanowią obecnie pomnik przyrody nieożywionej.

Istotną cechą tutejszych piaskowców jest brak spękań; wyjątkowych rozmiarów, gładka Krucza Ściana ma kilkanaście metrów wysokości i ponad 100 metrów długości.

U podnóża Kruczych Skał znajduje się źródło Felsenquelle ( Skalne Źródło ) ujęte w neoklasycystycznym portyku.

Chociaż Krucze Skały sąsiadują ze stacją PKP, nie dojedziemy tam pociągiem. Zlikwidowana linia kolejowa, obsługuje tylko przewozy towarowe. Dojazd drogą 328 ( Jelenia Góra – Złotoryja ) lub z autostrady A4 drogą 364. W obydwu przypadkach należy skręcić w lokalną drogę łączącą dwie krajowe ( 328 i 364) i przy przejeździe kolejowym skręcić w brukowaną ulicę prowadzącą do stacji PKP.  Pieszym turystom polecam zielony Szlak Spacerowy z centrum Złotoryi, biegnący wzdłuż Kaczawy. Kontynuując marsz tym szlakiem, dotrzemy do kolejnych pomników przyrody – grupę trzech niewielkich, choć urokliwych jaskiń. Zmotoryzowanym turystom polecam zostawić auto na parkingu z małą  gastronomią, znajdującym się niecały kilometr przed Złotoryją i dalszą, pieszą wędrówkę wspomnianym wcześniej szlakiem. Już po kilku minutach dojdziemy do pierwszej jaskini o nazwie Wilcza Jama.

Ma zaledwie 7 metrów głębokości, wysokość i szerokość ok 3 metrów.

Przy schodach, po prawej stronie widoczna jest wykuta twarz (częściowo zasłonięta mchem ). Idąc dalej szlakiem, wzdłuż potoku Drążnica  dojdziemy do Niedzwiedziej Jamy.

Ma kształt okapu o długości 12 m., wysokości 2.5 m. i 7 m. głębokości. Powstała w wyniku wypłukiwania mniej odpornej warstwy piaskowca. Ostatnia jaskinia na drodze do Wilkołaka, nosi nazwę Skalny Wodospad.

Ma postać niewielkiej niszy o głębokości 2 m. Woda płynie tędy tylko przy intensywnych opadach, natomiast zimą tworzą się efektowne sople, które zasugerowały nazwę. Stąd już tylko kilkanaście minut marszu, dzieli nas od rezerwatu Wilcza Góra, którą opisywałem w artykule o bazaltowych pomnikach przyrody.