Pomnikowa lipa w Stroniu Śląskim (pow. kłodzki, dolnośląskie).

Stronie Śląskie to niewielkie przygraniczne miasto (siedziba gminy miejsko – wiejskiej) położone w powiecie kłodzkim (dolnośląskie), w Sudetach Wschodnich, u zbiegu Białej Lądeckiej i Morawki. Rozwój gospodarczy miasta i gminy oparty jest na dalszym rozwijaniu turystyki, sportu i rekreacji – leży w pięknym krajobrazowo regionie, na jej terenie jest sporo interesujących miejsc: Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie, Muzeum Ziemi w Kletnie, stara sztolnia uranowa w okolicy Kletna. Amatorów sportów zimowych przyciąga m.in. ośrodek narciarski „Czarna Góra”, stacja narciarska Kamienica, stoki w Bielicach, Nowej Morawie i Starym Gierałtowie. O walorach przyrodniczych gminy świadczy położenie w całości na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny, z czterema rezerwatami przyrody, dwoma użytkami ekologicznymi i zaledwie jednym pomnikiem przyrody!? Jest nim lipa drobnolistna rosnąca Stroniu Śląskim, nad Morawką, tuż przy kaplicy św. Onufrego z XVIII w.

Stronie Śląskie - pomnikowa lipa na tle kaplicy św. Onufregopomnikowa lipa w Stroniu Śląskimpomnikowa lipa w Stroniu Śl.

Pomnikowa lipa ze Stronia Śląskiego znajduje się ok. 500 m poniżej kamiennej zapory na Morawce, która wraz z wałem ziemnym tworzy suchy zbiornik przeciwpowodziowy o pojemności 1,38 mln m³.

zapora i przerwany wał przeciwpowodziowy w Stroniu Śląskimzapora na Morawce w Stroniu Śląskim

15 września 2024 r. podczas powodzi intensywne opady deszczu spowodowały przepełnienie zbiornika i przelanie wody przez zaporę. Następnie po lewej stronie od zapory murowanej doszło do rozmycia wału ziemnego, co skutkowało wypłynięciem niemal całości zgromadzonej wody w zbiorniku.

teren poniżej zapory w Stroniu Śląskim

Powstała fala powodziowa spustoszyła nadbrzeżną, południową część Stronia Śląskiego, następnie połączyła wody z Białą Lądecką siejąc dalsze zniszczenia mostów, dróg i zabudowań. Po zalaniu prawie całego Stronia Śląskiego zrujnowała niżej położone części Lądka – Zdroju, Radochowa, Trzebieszowic, Ołdrzychowic Kł. i Żelazna. W dalszej kolejności niszcząca fala połączyła się z wezbraną Nysą Kłodzką pogrążając i tak już zalane Kłodzko. Przyglądając się uszkodzeniom grubych murów kaplicy pw. św. Onufrego, ciężko jest uwierzyć, że rosnąca obok pomnikowa lipa wyszła z tragedii praktycznie bez szwanku.

zniszczony powodzią teren przy kaplicy św. OnufregoStronie Śląskie - zniszczona powodzią kaplica pw. św. Onufregopomnikowa lipa przy kaplicy św. Onufrego w Stroniu Śląskimpomnikowa lipa przy kaplicy pw. św. Onufrego w Stroniu Śląskim

Jakim cudem opisywana lipa nie została uszkodzona przez żywioł? Dlaczego stoi dalej podczas gdy woda zabrała mosty, budynki i boisko przy której rosła? Natura nie przestaje zaskakiwać…

pomnikowa lipa obok kaplicy św. Onufrego w Stroniu Śląskimpomnik przyrody - lipa w Stroniu Śląskim

Stronie Śl. - pień pomnikowej lipy

Pomnikowe drzewo posiada pień od którego na wysokości ok. 1,5 metra odchodzą 3 główne przewodniki. W jednym z nich znajduje się sporej wielkości dziupla – jednak nie jest ona skutkiem powodzi – była opisywana już 2015 r.

przelotowa dziupla w pniu pomnikowej lipy

Ocalałe z powodzi drzewo posiada status pomnika przyrody na mocy Rozporządzenia nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Stronie Śląskie - pień pomnikowej lipypień pomnikowej lipy ze Stronia Śląskiego

Obwód pomnikowej lipy wynosi 641 cm, wysokość okazu 25 metrów. Pień nie został oznakowany typową tabliczką. Zresztą nie ma co się dziwić, na mapie Parku Morawka w Stroniu Śląskim słowem nie wspomniano o istnieniu pomnikowego drzewa przy kaplicy św. Onufrego.

pień pomnikowej lipy ze Stronia Śl.Stronie Śląskie - pień pomnikowej lipy o obwodzie 641 cmtablica Park Morawka w Stroniu Śląskim

Lipa Dobrosława w Jaglicach (gm. Człopa, zachodniopomorskie).

Jedna z najgrubszych lip szerokolistnych w Polsce znajduje się w Jaglicach – niewielkiej wsi w gminie Człopa, w powiecie wałeckim (zachodniopomorskie). Drzewo jest łatwe do odnalezienia, rośnie przy głównej drodze w centrum miejscowości, obok budynku leśnictwa Zielony Stok (oddz.131h, Nadleśnictwo Człopa).

GPS N 53°04’25.9” , E 16°12’25.1”

lipa Dobrosława przy leśnictwie Zielony Stoklipa Dobrosława w Jaglicach

Drzewo zyskało miano pomnika przyrody na mocy Rozporządzenia nr 27/2004 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 29 października 2004 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody. Nazwa lipy – Dobrosława – została wyłoniona w wyniku konkursu przeprowadzonego w 2005 r.

Jaglice - lipa Dobrosława

Dobrosława posiada typową dla tego gatunku koronę o wymiarach 22×20 metrów, szeroką, kopulastą, o charakterystycznym sercowatym kształcie.

lipa Dobrosława z Jaglic

Obok lipy ustawiono tablicę z tekstem opisującym parametry wiekowego drzewa.

lipa Dobrosławatablica przy lipie Dobrosławatreść tablicy przy lipie Dobrosława

Opisywany egzemplarz posiada główny pień o obwodzie 823 cm który na wysokości 3 m rozwidla się. Oprócz tego od północno – zachodniej strony, ze wspólnego korzenia wyrastają dwa dużo mniejsze pnie o obwodach bliskich 2 i 3 m. Wysokość drzewa to 25 metrów.

pień lipy Dobrosławaogromne pnie lipy Dobrosławapnie lipy Dobrosława

Stan zdrowotny okazu należy uznać za dobry, mimo rozległych ubytków we wnętrzu pnia i konarów. Lipa w 2005 r. została poddana zabiegom konserwacyjnym, w ich wyniku wydobyto z wnętrza drzewa dwie przyczepy żwiru i gruzu (po dawnej plombie wypełniającej dziuplę – takie zabiegi nie są obecnie stosowane, po latach stwierdzono, że przynoszą więcej szkód niż pożytku).

ubytki w konarach lipy Dobrosławadziuple w konarach lipy Dobrosława

Stabilność obfitej korony uzyskano dzięki zastosowaniu elastycznych wiązań linowych.

wiązania w koronie lipy Dobrosława

Lipa Dobrosława jest uważana za najgrubszą lipę rosnącą na terenie Lasów Państwowych.