Pomnikowy dąb z Lubatowej (gm. Iwonicz – Zdrój, podkarpackie).

Lubatowa to duża wieś położona w Beskidzie Niskim, granicząca od południowego – zachodu z miastem Iwonicz – Zdrój (siedziba gminy w powiecie krośnieńskim, woj. podkarpackie). Zabudowania miejscowości skupione są wzdłuż głównej drogi biegnącej przez sioło na długości ponad 5 km, w malowniczej dolinie wyrzeźbionej przez rzekę Lubatówkę (dopływ Wisłoka). W centrum wsi, pomiędzy budynkiem starej szkoły a ośrodkiem zdrowia, rośnie okazały dąb szypułkowy o statusie pomnika przyrody.

Lubatowa - otoczenie pomnikowego dębu

pomnikowy dąb z Lubatowejdąb szypułkowy z Lubatowej

 Drzewo zostało pomnikiem przyrody już w 1953 r. na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie NRRL-VI-6-13/19/9/53. Obecnie obowiązującym aktem prawnym podtrzymującym status pomnika przyrody jest Ogłoszenie Wojewody Krośnieńskiego z dnia 10 grudnia 1990 roku.

Lubatowa - pomnikowy dąbpomnikowy dąb szypułkowy z Lubatowejpomnikowy dąb w Lubatowej

Obwód pomnikowego okazu wynosi 521 cm, wysokość drzewa – 25 metrów, rozpiętość korony – 16 metrów.

pomnik przyrody - dąb szypułkowy z LubatowejLubatowa - pień pomnikowego dębupień pomnikowego dębu z Lubatowej

Źródło „Bełkotka” w Iwoniczu – Zdroju (pow. krośnieński, podkarpackie).

Iwonicz – Zdrój to jedno z najstarszych polskich uzdrowisk znane od 1578 r. Liczne źródła wysokozmineralizowanych wód leczniczych służą do inhalacji, kuracji pitnych i kąpielowych oraz do produkcji iwonickiej soli leczniczej oraz kosmetyków. Najwcześniej opisanym iwonickim źródłem jest „Bełkotka” położona u podnóża południowego stoku Winiarskiej Góry, ok. 700 m o centrum uzdrowiska. Prowadzi do niego utwardzona i oświetlona ścieżka przyrodnicza, z ławkami i tablicami edukacyjnymi.

mapa ścieżki edukacyjnej w Iwoniczu - Zdroju

„Bełkotka” usytuowana jest ok. 1 metr poniżej poziomu drogi, z obu stron prowadzą do niego kamienne schodki, wkomponowane w kamienno – metalowe ogrodzenie. Głębokość wody wynosi ok. 1,7 m, pH 7,3 przy mineralizacji 353 mg/l.

źródło Bełkotka w Iwoniczu - Zdroju

Na wyeksponowanej ścianie ustawiono rzeźbiony w kamieniu wizerunek Wincentego Pola, a poniżej tekst jego wiersza.

pomnik przyrody - źródło Bełkotka

wiersz W. Pola nad źródłem Bełkotka

Przy źródle ustawiono tablicę edukacyjną opisującą historię tego miejsca.

tablica ścieżki edukacyjnej przy źródle Bełkotkatekst tablicy edukacyjnej przy źródle Bełkotka

Ewenementem charakterystycznym dla „Bełkotki” jest wydobywający się z wody gaz ziemny, składający się głównie z metanu i niewielkiej ilości dwutlenku węgla, etanu i propanu. W dawnych czasach wydzielanie gazu było tak intensywne, że towarzyszyły mu głośne bulgoczące dźwięki – stąd wzięła się nazwa źródła. Gaz dawał się zapalić co stanowiło niezwykłą atrakcję dla przybywających w te miejsce turystów i kuracjuszy. Obecnie ilość wydobywającego się gazu jest zbyt mała by go zapalić, raptem co kilkanaście sekund na powierzchni wody pojawiają się bąbelki.

bąbelki metanu na Bełkotcegaz wydobywający się ze źródła Bełkotkabąble gazu wydobywające się ze źródła Bełkotka

Powyżej źródła znajduje się altana, a przy niej tablica szlaku geoturystycznego Geokarpaty. Można się z niej dowiedzieć, że „Bełkotka znajduje się w miejscu, gdzie erozja odsłoniła granicę pomiędzy porowatymi gazo-, ropo, i wodonośnymi piaskowcami ciężkowickimi i zalegającymi na nich szczelnymi, pstrymi łupkami i piaskowcami cieńkoławicowymi. Dlatego na dnie doliny może dochodzić do wypływu gazu ziemnego, a miejscami ropy„.

Iwonicz - Zdrój - źródło Bełkotkatablica szlaku geoturystycznego przy Bełkotce

„Bełkotka” uzyskała status pomnika przyrody nieożywionej już w 1966 r. na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie NR RL-VI-11/1/P/176/66 z 14 marca 1966 r.