Pomnikowa lipa z Broniszowa (gm. Wielopole Skrzyńskie, podkarpackie).

Jedna z najgrubszych lip województwa podkarpackiego (będąca również w pierwszej piątce najokazalszych lip w Polsce) rośnie w Broniszowie – wsi położonej w gminie Wielopole Skrzyńskie (pow. ropczycko – sędziszowski). Lipa zajmuje centralne miejsce w zabytkowym parku z XVIII w, gruntownie przebudowanego na przełomie XIX i XX stulecia. Południowo – zachodni narożnik tego założenia parkowego o powierzchni ok. 4 ha znajduje się przy skrzyżowaniu szosy nr 986 z Ropczyc do Wielopola Skrzyńskiego z lokalną drogą do Broniszowa. Drogowskaz do lipy ustawiono obok przystanku autobusowego, jednak zmotoryzowani mogą mieć duży problem z bezpiecznym zaparkowaniem auta.

drogowskaz do lipy w Broniszowie

Wejście do parku znajduje się przy ogrodzonej kapliczce, obok ustawiono lakoniczną w swojej wymowie tablicę.kapliczka na skraju parku w Broniszowie

tablica przed wejściem do zabytkowego parku w Broniszowie

Po wejściu na teren parku widać złożone na ziemi pozostałości zabytkowej kamieniarki.

Broniszów -pozostałości małej architektury parkowej

Już tylko kilkanaście kroków dzieli nas od ogromnej lipy, rosnącej na krawędzi stromej skarpy. O jej ochronę aktywnie zabiegał w latach 60 – tych XX w. polski botanik i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Władysław Szafer, po uzyskaniu statusu pomnika przyrody pod koniec sierpnia 1969 r. została nazwana jego imieniem.

ogromna lipa z broniszowskiego parku

park w Broniszowie - pień ogromnej lipy

W rejestrach pomników przyrody Lipa Szafera określana jest jako szerokolistna, w niektórych publikacjach („Drzewa Polski”, „Zabytkowe ogrody i parki województwa rzeszowskiego”) opisano ją jako lipę drobnolistną; dr hab. Łukasz Łuczaj w filmiku opublikowanym na You Tube widzi w niej cechy krzyżówki lipy drobnolistnej i szerokolistnej.

Park w Broniszowie - pomnikowa lipa nr 1Park w Broniszowie - pomnikowa lipa szerokolistna nr 1

Pokrój opisywanej lipy jest typowy dla drzew rosnących na wpół otwartej przestrzeni – ma krótki, masywny pień z nisko wyrastającymi ogromnymi konarami oraz szeroką koronę.

pomnikowa lipa szerokolistna z Broniszowapomnikowa lipa w zabytkowym parku w Broniszowie

Lipa Szafera została zgłoszona do konkursu Drzewo Roku 2022 i zajęła trzecie miejsce (1934 głosy).

pomnikowa lipa z Broniszowa

Pomiar obwodu dokonany w kwietniu 2023 r. dał wynik 872 cm zmierzony na wysokości 130 cm oraz 842 cm na wysokości 100 cm, który należy uznać za obowiązujący, zgodny z zasadami dendrometrii. Wysokość drzewa ok. 30 metrów, szacunkowy wiek ok. 350 lat.

pomiar obwodu ogromnej lipy z Broniszowa

Stan zdrowotny lipy należy uznać za zadowalający, mimo widocznych dziupli i mrowiska w przyziemiu.

park w Broniszowie - pień pomnikowej lipa szerokolistnej nr 1Paweł Lenart przed pomnikową lipą w Broniszowie

W broniszowskim parku rosną jeszcze trzy drzewa uznane za pomniki przyrody – dwa dęby szypułkowe (515 i 446 cm) i jeszcze jedna lipa szerokolistna (650 cm). Pierwszy z pomnikowych dębów rośnie na łące obok Lipy Szafera, drugi wyżej, na krawędzi zadrzewienia.

park w Broniszowie - pomnikowa lipa i dąbpark w Broniszowie - pomnikowy dąb nr 1park w Broniszowie - pień dębu nr 1park w Broniszowie - pień pomnikowego dębu nr 1

park w Broniszowie - pomnikowy dąb nr 2park w Broniszowie - pień pomnikowego dębu nr 2

Druga pomnikowa lipa – jako jedyne pomnikowe drzewo oznaczone tabliczką – rośnie na skarpie, powyżej szosy.

park w Broniszowie - pomnikowa lipa nr 2park w Broniszowie - pomnikowa lipa szerokolistna nr 2park w Broniszowie - pień pomnikowej lipy nr 2

Dodaj komentarz