Pomnikowe drzewa w centrum Lubania.

Lubań to duże, uprzemysłowione miasto nad Kwisą w województwie dolnośląskim, siedziba władz miejskich, gminnych i powiatowych. Miasto może się pochwalić wyjątkowo bogatym zespołem zabytków – perełką jest renesansowy ratusz uważany za jeden z najpiękniejszych na Śląsku..

Lubań to również miasto pomników przyrody – ochroną pomnikową objęto tutaj ponad 50 drzew, jest też jeden pomnik przyrody nieożywione j. Poświęciłem im już kilka artykułów (1, 2, 3, 4), dzisiejszy wpis obejmie okazy rosnące w historycznych granicach miasta oraz w bezpośrednim sąsiedztwie murów obronnych.

Nasza wędrówkę rozpoczniemy przy Baszcie Brackiej z 1318 r. zbudowanej z kamienia bazaltowego w dolnej partii, w górnej zaś z cegły.

W jej sąsiedztwie znajduje się niewielkie założenie parkowe, rośnie w nim pomnikowa leszczyna turecka „Leila” o obwodzie 167 cm. Niestety, mimo przeprowadzonych zabiegów pielęgnacyjnych drzewo jest w złym stanie zdrowotnym i usycha.

Dalej idziemy na północ ulicą Podwale, wzdłuż zachowanego odcinka murów miejskich. Okazały budynek z bazaltu to Dom Solny z 1539 r., pełnił on rolę magazynu soli i zboża, a w XIX w. więzienia miejskiego.

Nieco dalej, za zakrętem, kolejny ciekawy zabytek – Dom pod Okrętem (Urząd Skarbowy), nazywany tak ze względu na płaskorzeźbę umiejscowioną nad wejściem przedstawiającą żaglowiec.

W pobliżu, po zewnętrznej stronie murów, rośnie pomnikowy klon jawor „Żeglarz”.

Obwód okazu wynosi 275 cm, wysokość 24 m, szacowany wiek 140 lat.

Spacerujemy dalej wzdłuż.najlepiej zachowanego odcinka murów obronnych. Już z daleka widoczny jest potężny 200 – letni dąb szypułkowy „Bastion” o obwodzie 478 cm.

Kolejny zabytek na trasie to potężny, neogotycki kościół p.w. Św. Trójcy.

Od kościoła maszerujemy w kierunku ratusza i po ok. 100 m skręcamy w lewo do widocznej Wieży Trynitarskiej na Placu Lompy. Wieża to dawna dzwonnica kościoła parafialnego, wzmiankowanego w dokumentach z 1320 r.

Na skwerze rosną 3 okazy surmii żółtokwiatowej „Mojry”, dwa z nich o obwodzie 220 i 233 cm posiadają status pomnika przyrody (wiek ok. 140 lat).

Schodzimy niżej, do wschodniego odcinka średniowiecznych murów przy ulicy Granicznej. Rośnie tu pomnikowy 160 – letni klon jawor „Strażnik” o obwodzie 346 cm.

Ostatnie pomnikowe – drzewo klon pospolity „Bartek” w odmianie Schwedlera – rośnie przy garażach, w rogu ul. Tkackiej.

Okaz mierzy 37 cm, wysokość drzewa 24 m, wiek 180 lat.

Przechodząc przez teren parkingu w kierunku ul. Lwóweckiej dotrzemy z powrotem do parku przy Baszcie Brackiej. Jak widać z powyższego zwiedzanie zabytków architektonicznych Lubania, można wspaniale połączyć z poznawaniem walorów przyrodniczych centrum miasta.

Pomniki przyrody w Złotym Stoku.

Tradycje górnicze Złotego Stoku mają średniowieczne korzenie. Po raz pierwszy o złotostockich kopalniach wspomina się w dokumencie z 1325 r., szczyt rozwoju przypada na koniec XV w. Po wyczerpaniu bogatych złóż złotonośnych pozyskiwano i przerabiano rudę arsenową (złoto stanowiło cenny produkt uboczny). Ostateczny koniec górnictwa i hutnictwa w mieście to rok 1961. Niektóre z  wydrążonych sztolni udostępnione są obecnie do zwiedzania i stanowią niepospolitą, dobrze przygotowaną atrakcję turystyczną.

Poznawanie kopalni złota można również połączyć ze zwiedzaniem niedawno utworzonego Średniowiecznego Parku Techniki. Warto również odwiedzić centrum Złotego Stoku; miasteczko jest niewielkie a zabytków sporo, wszystkie dobrze opisane na tablicach wzdłuż Miejskiej Trasy Turystycznej. Idąc od kopalni i Parku Techniki w kierunku centrum, napotkamy rosnący na skwerze, przy popiersiu A. Mickiewicza pomnikowy klon jawor.

Okaz mierzy 350 cm w obwodzie, wysokość drzewa 18 metrów.

Ulicą 3 – go Maja z zabytkowymi kamienicami kierujemy się na złotostocki rynek.

Zanim jednak obejrzymy ratusz z otaczającymi go kolorowymi kamienicami, skręćmy przed samym rynkiem w prawo, do niewielkiego parku miejskiego (drugie wejście od ul. Wiejskiej). Oprócz 4 okazów drzew uhonorowanych statusem pomnika przyrody, odnajdziemy tu kilka rzadko spotykanych gatunków: miłorząb dwuklapowy, dąb wielkoowocowy, jarząb szwedzki. Latem na tle zieleni wyróżnia się pomnikowy buk pospolity w odmianie czerwonolistnej.

Obwód buka wynosi 350 cm, wysokość drzewa 16 metrów.

Na prawo od buka, na tyłach budynków przy ul. 3 – go Maja, rosną 3 pomnikowe klony jawory o obwodach 298, 314 i 361 cm.

Wracamy do rynku z ratuszem wybudowanym w 1801 r. na miejscu starszego. Otaczają go zabytkowe kamienice XV – XX w.

Nieco powyżej rynku znajduje się budynek dawnej mennicy użytkowanej od 1520 do 1621 roku.

Obok kościół górniczy p.w. Chrystusa Zbawiciela, z renesansowym portalem z 1545 roku.