Pomnikowe dęby z Glinika Średniego (gm. Frysztak, podkarpackie).

Jadąc z Brzostka lub Januszkowic w kierunku Frysztaka i dalej do Wiśniowej lub Rzepnika czyli mówiąc językiem treehunterów – jadąc od „Chrześcijanina” do „Józefa” lub „Jagiellona” – warto zatrzymać się na chwilę we wsi Glinik Średni by poznać pomnikowe okazy tutejszych dębów. Drzewa rosną w pasie drogowym, więc przy uważnej jeździe ciężko je przegapić, mimo tego namiary GPS zostaną podane poniżej. Najgrubszy przedstawiciel rodzaju Quercus rośnie naprzeciw przedszkola, przy drodze zjazdowej do posesji nr 25.

GPS N 49°50’39.8″ , E 21°34’49.3″

Glinik Średni - pomnikowy dąb na tle przedszkolaGlinik Średni - pomnikowy dąb o obwodzie 613 cmGlinik Średni - pomnikowy dąb rosnący naprzeciw przedszkola

Widoczny na zdjęciach dąb szypułkowy posiada status pomnika przyrody już od 1954 r. (pozostałe również) na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie Nr R.L. VI b – 13/P/26/53 z dnia 10.12.1953 roku.

Glinik Średni - pień pomnikowego dębu o obwodzie 613 cmGlinik Średni - pień dębu o obwodzie 613 cm

Obwód pomnikowego dębu wynosi 613 cm, wysokość drzewa 20 metrów, szacowany wiek  ok. 300  lat.

Glinik Średni - pomiar obwodu pomnikowego dębu

Drugi z pomnikowych dębów szypułkowych zlokalizowany jest ok. 250 m na wschód; charakteryzuje się dość nietypowym pokrojem z głównym, okrzesanym do wysokości kilkunastu metrów pniem i odchodzącym od niego na wysokości trzech metrów konarem. Na skutek tego drzewo posiada oryginalną sylwetkę z wysoko osadzoną i podzieloną koroną.

GPS N 49°50’37.4″ , E 21°35’01.7″

Glinik Średni - pomnikowy dąb nr 2 o obwodzie 481 cm

Glinik Średni - dąb o obwodzie 481 cm

Glinik Średni - pomnikowy dąb o obwodzie 481 cmdąb o obwodzie 481 cm z Glinika Średniego

pomnikowy dąb o obwodzie 481 cm z Glinika Średniego

Dopiero od strony gospodarstwa widać częściowo zabliźnione rany po wyłamanych konarach, które stabilizowały statykę drzewa od strony południowej.

Glinik Średni - pień dębu o obwodzie 481 cm

Pień pomnikowego drzewa mierzy w obwodzie 481 cm, wysokość dębu 21 metrów, w okolicach rozwidlenia zawieszono tabliczkę.

Glinik Średni - pień pomnikowego dębu o obwodzie 481 cmGlinik Średni - tabliczka na pomnikowym dębie

Na tyłach sąsiedniej posesji nr 12 rośnie ostatni, tym razem dąb bezszypułkowy. Korona tego drzewa widoczna jest z drogi, pomiędzy budynkami gospodarstwa.

GPS N 49°50’35.5″ , E 21°35’04.5″

Glinik Średni - pomnikowy dąb o obwodzie 540 cm

Glinik Średni - dąb o obwodzie 540 cm

Obwód pomnikowego dębu bezszypułkowego wynosi 540 cm, wysokość okazu 25 metrów.

Glinik Średni - pień pomnikowego dębu o obwodzie 540 cmGlinik Średni - pień dębu o obwodzie 540 cm

Zespół pałacowo – parkowy w Wiśniowej (pow. strzyżowski, podkarpackie).

Historia parku w Wiśniowej sięga XVI w., w późniejszych wiekach był kilkukrotnie przekomponowywany, zgodnie z panującą w danym czasie modą (relikty dawnych założeń ogrodowych można dostrzec w terenie). Obecnie największy obszar zajmuje park krajobrazowy w stylu angielskim z przełomu XVIII – XIX w., przepięknie zrewitalizowany, nieogrodzony – tym samym swobodnie dostępny do zwiedzania. Zmotoryzowani mogą zostawić pojazd na sporym parkingu poniżej kościoła (N 49°52’06.1″ , E 21°38’46.0″), stąd już tylko kilka kroków dzieli nas od czarującego fragmentu świata pełnego pomnikowych drzew (w tym słynnego „Józefa”), uroczych alejek, zabytkowych budowli.

Wiśniowa - plan założenia pałacowo - parkowego

Po wejściu do parku spacerujemy w górę aleją wysadzaną grabami. Po lewej stronie ujrzymy majestatyczną sylwetkę ogromnej, pomnikowej lipy drobnolistnej. To najgrubsze drzewo w założeniu parkowym i choć powstało ewidentnie ze zrośnięcia dwóch mniejszych okazów to można je traktować jako jednopniowe, bowiem rozgałęzia się na wysokości ponad 2,5 metra, czyli powyżej pierśnicy (130 cm).                                                                                                                                                          park w Wiśniowej - aleja grabowa

park w Wiśniowej - pomnikowa lipa

Wiśniowa - pomnikowa lipa

park w Wiśniowej - pomnikowa lipa drobnolistna

park w Wiśniowej - pomnikowa lipa na tle kościoła

Obwód pomnikowej lipy zmierzony w kwietniu 2023 r. wynosił  830 cm, wysokość drzewa 30 metrów. Niestety, lipa w miejscu łączenia jest w znacznym stopniu wypróchniała i grozi jej rozszczepienie.

park w Wiśniowej - pień pomnikowej lipy na tle kościołapark w Wiśniowej - pień pomnikowej lipy drobnolistnej

Wędrujemy w górę na skraj parku, by przejść się chociaż fragmentem tzw. nowej alei grabowej. Aleja szczególnego uroku nabiera w porze jesieni, niemniej zrobiła na autorze tego artykułu olbrzymie wrażenie nawet wczesną wiosną.

Park w Wiśniowej - nowa aleja grabowa

Z aleją grabową sąsiaduje neoromańska kaplica grobowa z końca XIX. Zabytkowa budowla wykonana została z cegły i piaskowca, w jej podziemnej części znajduje się krypta członków rodu Mycielskich.

Wiśniowa - kaplica grobowa rodu Mycielskich

Poniżej kaplicy, w grupie trzech wiekowych dębów, rośnie słynny dąb szypułkowy „Józef” – Drzewo Roku 2016 i Europejskie Drzewo Roku 2017.

otoczenie dębu Józef z Wiśniowej

Najsłynniejszy pomnikowy dąb z Wiśniowej mierzy w obwodzie 690 cm, wysokość okazu 30 metrów, wiek wg. C. Pacyniaka – 455 lat. Drzewo to zostało dokładnie opisane w poprzednim wpisie, zapraszam do lektury artykułu „Dąb Józef z Wiśniowej„.

pomnikowy dąb Józef z Wiśniowej

Pomiędzy dwoma pomnikowymi dębami znajduje się niewielki pagórek kryjący piwnicę lodową. W jej wnętrzu przechowywano niegdyś lód pozyskiwany z pobliskich stawów.

park w Wiśniowej - piwnica lodowa

Obok lodowni rośnie egzemplarz dębu szypułkowego chroniony w formie pomnika przyrody już od 1954 roku. Od strony zachodniej dolny fragment pnia pozbawiony jest znacznego fragmentu kory, ubytek zainfekował grzyb powodujący postępujące wypróchnienie.

park w Wiśniowej - pomnikowy dąb obok Józefapark w Wiśniowej - pomnikowy dąb obok piwnicy lodowej

park w Wiśniowej - pomnikowy dąb obok piwnicy lodowej

Pień o obwodzie 635 cm (w rejestrze GDOŚ 657 cm – pewnie zmierzono nieprawidłowo od strony wschodniej lub ubytek się powiększa) oznakowano jakoś wyjątkowo nisko typową tabliczką; wysokość drzewa 30 metrów, wiek wg. C. Pacyniaka to 360 lat.

park w Wiśniowej - pień pomnikowego dębu obok piwnicy lodowej

park w Wiśniowej - pomiar obwodu pomnikowego dębu obok Józefa

Poniżej, na porośniętym trawą fragmencie parku pomiędzy opisaną wyżej lipą i dębem, rosną dwa niewielkie drzewka, przy których znajdują się nagrobki psa i kota. Czytelna jest płyta upamiętniająca psa o treści:

„NAJPIĘKNIEJSZY PIES
PANIEN MYCIELSKICH
NAJWIERNIEJSZY TOWARZYSZ
FRED
14.VIII.1893 . 24.I.1904″

fragment parku w Wiśniowej

park w Wiśniowej - nagrobek psa i kotapark w Wiśniowej - nagrobek psa

Schodzimy w dolną część założenia parkowego, mijamy starą aleję grabową i na krawędzi skarpy odnajdujemy charakterystyczny okaz pomnikowego dębu z rozległą dziuplą.

park w Wiśniowej - pomnikowy dąb niedaleko pałacu

park w Wiśniowej - pomnikowy dąb w pobliżu pałacu

Podobnie jak wszystkie pomnikowe okazy dębów został objęty ochroną w 1954 r., jego obwód wynosi 679 cm. Rozległy ubytek powstał prawdopodobnie po wypróchnieniu listwy piorunowej.

park w Wiśniowej - pień pomnikowego dębu z potężną dziuplą

Przyszedł czas na przyjrzenie się budynkowi pałacu. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie dokonanej w latach 1871 – 1872, fasada parkowa przedstawia się dość skromnie, od południowej strony nad głównym wejściem do pałacu widoczny jest balkon podparty czterema kolumnami.

Wiśniowa - fasada pałacu od strony parkuWiśniowa - fasada pałacu od strony drogi

Dalsza trasa prowadzi wzdłuż budynków folwarcznych, przechodzimy przez budynek bramny i naszym oczom ukazuje się najgrubszy pomnikowy okaz dębu rosnący w Wiśniowej.

Wiśniowa - budynek folwarczny

Wiśniowa - pomnikowy dąb o obwodzie 770 cm

Drzewo rośnie na skarpie, powyżej drogi do kościoła, obok bloku mieszkalnego. Jego obwód wynosi 770 cm, wiek obliczony przez C. Pacyniaka to 454 lata.

Wiśniowa - najgrubszy z pomnikowych dębów o obwodzie 770 cm

Wiśniowa - pień pomnikowego dębu o obwodzie 770 cmWiśniowa - pień pomnikowego dębu na tle budynku folwarcznego

W pobliżu zlokalizowane są jeszcze dwa pomnikowe egzemplarze dębów szypułkowych o obwodach 499 i 578 cm.

Wiśniowa - trójka pomnikowych dębów o obwodach 770, 578, 499 cm.

Wiśniowa - pomnikowe dęby o obwodach 499 i 578 cmpomnikowe dęby z Wiśniowej o obwodach 599 i 578Wiśniowa - para pomnikowych dębów o obwodach 499 i 578

Wiśniowa - pień pomnikowego dębu o obwodzie 578 cmWiśniowa - pień dębu o obwodzie 499 cm

Na koniec warto jeszcze podejść w okolice kościoła, w jego otoczeniu rośnie jeden dębów papieskich – potomek słynnego, niestety przez głupotę ludzką martwego dębu „Chrobry”. Numerowane sadzonki (tu 137) zostały wyhodowane z żołędzi poświęconych przez papieża Jana Pawła II w 2004 r.

Wiśniowa - Dąb PapieskiWiśniowa - tablica przy Dębie Papieskim