Archiwa tagu: pomnikowy głaz narzutowy

Pomnikowy głaz k. Nowej Wsi (gm. Przemęt, wielkopolskie).

Opublikowany przez
2

Zlodowacenie północnopolskie (zwane też zlodowaceniem bałtyckim, Wisły) to najmłodsze ze zlodowaceń plejstoceńskich. Trwało od 115 tys. lat temu do 11,7 tys. lat b2k (przed rokiem 2000). Na terenie dzisiejszej Polski swoje maksimum osiągnęło ok. 24 tys. lat temu, obejmując tereny południowego krańca Pojezierza Mazurskiego, dolinę Wisły w rejonie Płocka, Niziny Wielkopolskiej. Na poniższej mapie zasięg zlodowacenia Wisły oznaczony został czerwoną, przerywaną linią. Południowa granica obszaru nasunięcia lądolodu pokrywa się z obrzeżem Pojezierzy: Lubuskiego i Leszczyńskiego.

Wycofujący się lodowiec zostawił po sobie urozmaiconą rzeźbę terenu z licznymi jeziorami rynnowymi i wzgórzami morenowymi. Dla ochrony cennego krajobrazu polodowcowego powołano m.in. Przemęcki Park Krajobrazowy. Pamiątkami po lądolodzie są też duże głazy narzutowe (eratyki, narzutniaki), przywleczone w plejstocenie ze Skandynawii. Sporej wielkości eratyk leży na terenie leśnym (oddz. 206b), niedaleko granicy Przemęckiego Parku Krajobrazowego. Do głazu najłatwiej trafić z miejscowości Nowa Wieś (gm. Przemęt). Z centrum wsi na południe odchodzi ulica Leśna, którą biegnie ścieżka rowerowa. Za ostatnimi zabudowaniami droga wchodzi w zagajnik, następnie przebiega wzdłuż pół uprawnych i za krzyżem znowu w las (ok. 1,1 km). Przy pierwszym skrzyżowaniu leśnych dróg ustawiono drogowskaz.

W rzeczywistości by odnaleźć głaz trzeba pokonać nie 50 ale 400 m do linii oddziałowej z kamiennym słupkiem.

Stąd jeszcze 30 m na południe do widocznego już z daleka głazu.

GPS N 52°00′02.1″ , E 16°12′43.4″

Obwód granitowego eratyku wynosi 900 cm, wysokość 110 cm.

Głaz jest jednym z „Zielonych Punktów Kontrolnych” o numerze 56 na trasie biegów na orientację przygotowanych przez Nadleśnictwo Kościan, Klub Sportowy Azymut Mochy i Akademię Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Pomnikowy głaz w Trupiance (gm. Lutomiersk, łódzkie).

Opublikowany przez
2

Próba wskazania największego, pomnikowego głazu narzutowego w województwie łódzkim zderza się z pewnymi problemami. Z niemal idealnym kandydatem – olbrzymim „Głazem Mszczonowskim” o obwodzie 40 m związanych jest wiele niejasności: 1. Piaskowiec budujący głaz nie pochodzi ze Skandynawii – nie wiadomo więc czy mamy do czynienia z eratykiem, pseudoeratykiem, porwakiem czy nunatakiem? 2. Istnieją wątpliwości czy głaz jest objęty ochroną pomnikową. Z powyższych względów jako rekordowy wymienia się eratyk leżący niedaleko Trupianki. Wprawdzie jest on dużo mniejszy od tego w Zawadach, ale jego pochodzenie polodowcowe jest niezaprzeczalne. Trupianka to część wsi Orzechów (gm. Lutomiersk, pow. pabianicki, łódzkie); głaz leży na terenie leśnym, dokładnie 330 m na południe od budynku remizy strażackiej.

GPS N 51°49′07″ , E 19°07′43″

Obwód głazu wynosi 1060 cm, długość 3.4 m, szerokość 3.3 m, wysokość ponad 1.6 m. Eratyk został przytransportowany przez plejstoceński lądolód podczas zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenie Warty, ok. 200 tys. lat temu).

Narzutniak w większej części porośnięty jest mchem, jego górna powierzchnia jest prawie płaska.

Materiałem budującym głaz jest grubokrystaliczny, różowy granit (rapakiwi), o kryształach skaleni osiągających wielkość kilku centymetrów.

Głaz w Trupiance został objęty ochroną pomnikową w lutym 1998 r. i jest jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Lutomiersk. Po obejrzeniu głazu warto wybrać się do odległego o 5 km Bełdowa (gm. Aleksandrów Łódzki). We wsi znajduje się jedno z najciekawszych w woj. łódzkim zgrupowań pomnikowych dębów oraz   wiązów. Więcej o Bełdowie w następnym artykule.