Pomniki przyrody w Rogowie (pow. brzeziński, łódzkie).

Rogów to wieś (siedziba gminy) położona w powiecie brzezińskim (łódzkie), oddalona o ok. 38 km na wschód od centrum Łodzi. Turyści przyjeżdżający do Rogowa najczęściej odwiedzają skansen kolei wąskotorowej oraz Arboretum administrowane przez SGGW w Warszawie. Arboretum jest jednostką organizacyjną Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie, w skład którego wchodzi także Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, Nadleśnictwo Rogów oraz gospodarstwa szkółkarskie. Kompleks budynków znajduje się przy ul. Leśnej, dojazd ułatwiają ustawione w wielu miejscach drogowskazy. Po przekroczeniu bramy, od razu ujrzymy leżący pod budynkiem Muzeum Lasu i Drewna olbrzymi pień topoli czarnej.

Drzewo rosło wcześniej we wsi Krosnowa, liczyło ok. 200 lat i miało ponad 8 m w obwodzie. Po uschnięciu w 2007 r. zostało ścięte, a fragment pnia przeniesiono w to miejsce w celach edukacyjnych.

Na skwerze przed muzeum rośnie jeden z Dębów Papieskich (nr 4), drugi (nr 5) znajdziemy przy kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Kupując bilet do Arboretum warto zaopatrzyć się w folder zawierający mapkę, względnie zrobić sobie fotkę planu ustawionego przy wejściu. W głębi rozległego ogrodu map jak na lekarstwo i można trochę pobłądzić lub pominąć ciekawy sektor.

Kierując się za wejściem w lewą stronę, trafimy do najbardziej widowiskowej części Arboretum – Alpinarium.

Arboretum zostało założone w 1923 r. na terenie leśnym. Pozostałością po lesie, który istniał zanim utworzono ogród są około 150 – letnie sosny, a także świerki, dęby i graby.

Arboretum ma charakter rozległego parku o powierzchni ponad 53 ha, na spokojny spacer trzeba przeznaczyć przynajmniej 3 – 4 godziny. W odróżnieniu od innych ogrodów botanicznych, w których spotykamy skupiska kilku, kilkunastu egzemplarzy danego gatunku, tutaj często mamy do czynienia z jednogatunkowymi poletkami doświadczalnymi o przeciętnej powierzchni 0,1 ha.

Arboretum szczyci się największą w Polsce kolekcją klonów (ponad 180 gatunków i odmian).

50 m przed wjazdem do Arboretum, na skrzyżowaniu ulic Leśnej i Akademickiej, rośnie pomnikowy buk pospolity.

GPS N 51°49′18.7″ , E 19°53′54.6″

Drzewo mierzy w obwodzie 446 cm, wysokość okazu 16 m.

W pobliżu, na ogrodzie posesji przy ul. Akademicka 12, rośnie pomnikowy klon pospolity o obwodzie ponad 300 cm.

GPS N 51°49′11.6″ , E 19°53′52.4″

Na dawnym cmentarzu z I wojny światowej, w lesie obok stadionu, znajduje się potężny głaz narzutowy z napisem  „Nieznanemu Żołnierzowi – Rogowianie”. Choć wymieniany jest często jako pomnik przyrody nieożywionej, nie figuruje w oficjalnym rejestrze woj. łódzkiego.

GPS N 51°49′35″ , E 19°53′35″

Wymiary głazu to  2,4 x 1,7 x 2,2 m; obwód 7,4 m. Materiał budujący głaz to granitognejs szaro – różowy, średniokrystaliczny.

Spod głazu niedaleko już do wsi Przyłęk Duży. W tej miejscowości przez jakiś czas mieszkał i pisał W. Reymont.

Mieszkańcy wsi uważają, że ulubione miejsce noblisty znajdowało się pod koroną okazałej lipy (obwód 577 cm), zwanej przez miejscowych „Lipą Reymonta”.

W woj. łódzkim istnieje druga („właściwsza”) Lipa Reymonta, rosnąca we wsi Prażki (gm. Będków, pow. tomaszowski). Więcej o niej w następnym artykule.

Pomniki przyrody w Bełdowie (gm. Aleksandrów Łódzki).

Bełdów to wieś o rozproszonej zabudowie położona na terenie województwa łódzkiego, w powiecie zgierskim, w zachodniej części gminy Aleksandrów Łódzki. Miejscowość
oddalona jest o ok. 9 km od Aleksandrowa Łódzkiego i ok. 17 km od Zgierza. Krajobraz wsi to mozaika pól uprawnych i stawów hodowlanych, otoczona obszarami leśnymi (od południa i zachodu to tzw. Lasy Bełdowskie). Bełdów to również jedno z najciekawszych w woj. łódzkim skupisk pomnikowych drzew. Dobrym punktem wyjściowym do zapoznania się z nimi jest kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych.

Świątynia w stylu neorenesansowym powstała w 1901 r. na miejscu wcześniejszych budowli. Z pięciu pomnikowych wiązów szypułkowych rosnących przy kościele pozostały trzy, ale tylko dwa posiadają status pomnika przyrody. Obwód okazów to 534 i 520 cm, wysokość 19,5 i 21 metrów.

GPS N 51°49′38″ , E 19°11′06″

Przy zakręcie drogi, 300 m na zachód od kościoła, rośnie pomnikowy okaz dębu szypułkowego (obok posesji nr 68).

GPS N 51°49′46″ , E 19°10′52″

Obwód dębu na wysokości pierśnicy to 425 cm. Na pniu poniżej tabliczki zamocowano niewielką kapliczkę z wizerunkiem Matki Boskiej..

Przy pobliskim stawie – „Łowisku u Michasia” – rośnie kolejny pomnikowy dąb, o wyjątkowo szerokiej koronie. Obwód drzewa to 648 cm, wysokość 24 m.

GPS N 51°49′42.5″ , E 19°10′38″

W pobliskim parku otaczającym zrujnowany pałac rośnie wiele okazałych drzew, w tym pomnikowa topola o obwodzie 705 cm. Niestety teren parku był zamknięty i nie udało mi tam dostać. Zdjęcia topoli pod tym adresem. Wracamy na drogę i wkrótce docieramy do skrzyżowania: w lewo droga do Malanowa, my zaś prosto w kierunku Dzierżanowa. 380 m za skrzyżowaniem spoglądamy w lewo i podziwiamy rosnący w polu pomnikowy okaz dębu o obwodzie 516 cm (ok. 150 m od drogi).

GPS N 51°49′42.8″ , E 19°10′03″

150 m dalej, przy rozwidleniu dróg do Sarnowa i Dzierżanowa, znajdziemy 5 pomnikowych dębów o obwodach 350, 270, 300, 270, 270 cm. Niestety drzew nie oznakowano stosowną tabliczką.

GPS N 51°49′49″ , E 19°09′56″

Wracamy do skrzyżowania i skręcamy w prawo, w drogę do Malanowa. Wypatrujemy rosnących po lewej stronie szosy dwóch pomnikowych dębów (obok posesji 83). To najpiękniejsza para dębów jaką kiedykolwiek widziałem, o szacunkowym wieku 350 lat.

GPS N 51°49′17″ , E 19°10′06″

Grubszy okaz posiada pień, który na wysokości ok. 3 m rozdziela się na trzy potężne konary. Obwód mierzony nieprawidłowo na wysokości pierśnicy wynosi aż 830 – 840 cm, w najwęższym miejscu na pniu (wys. 0,8 m) mierzy 760 cm i taki obwód uznano za oficjalny.

Drugi okaz posiada bardziej regularny pień o obwodzie 623 cm.

Kolejne pomnikowe dęby rosną na skraju lasu i pola uprawnego. Aby do nich trafić, należy jechać dalej szosą w kierunku Malanowa, na granicy lasu odnaleźć drogę w prawo, poprowadzoną na zachód, skrajem zwartego zadrzewienia i pól uprawnych. Pierwszy dąb rośnie ok. 700 m od szosy, 20 m od ściany lasu. Obwód drzewa wynosi 490 cm, wysokość 21 m, niestety stan zdrowotny drzewa należy uznać za zły.

GPS N 51°49′21″ , E 19°09′16″

Pięć następnych dębów oznaczonych stosowną tabliczką rośnie 150 m dalej, odległość między poszczególnymi okazami to kilkanaście do kilkudziesięciu metrów. Poszczególne okazy mierzą w obwodzie 400, 315, 270, 300, 310 cm.

Gdy wrócimy z powrotem na szosę, warto wybrać się do pobliskiej Trupianki. W miejscowości tej znajduje się remiza strażacka, a w lesie, 330 m na południe od niej leży potężny głaz narzutowy – pomnik przyrody. Opisałem go dokładnie w poprzednim artykule.