Lipa Reymonta w Prażkach (gm. Będków, łódzkie).

Mało znana wieś Prażki (dawniej Wolbórka) położona w gminie Będków (pow. tomaszowski, łódzkie) to jedno z najważniejszych miejsc w życiu młodego Władysława Stanisława Reymonta. W 1880 r. ojciec przyszłego noblisty zakupił w Prażkach kilkanaście hektarów ziemi wraz młynem na rzeczce Miazga. Autor „Chłopów”, pozostający w licznych rozjazdach, często przyjeżdżał do domu rodzinnego, aby tam pisać. W miejscu gdzie stał kiedyś dom Reymontów znajduje się głaz z inskrypcją (widoczny w głębi dom został wybudowany w późniejszym czasie).

Młyn znajdował się nieco dalej, w pobliżu przerzuconego nad Miazgą mostu.

Idąc 60 m drogą wzdłuż rzeki, obok zabudowań gospodarczych, dotrzemy do ogromnej lipy drobnolistnej, zwanej Lipą Reymonta.

GPS N 51°36′19.7″ , E 19°43′09.6″

To bardzo okazałe drzewo o wysokości 24 m, posiadające szeroką i gęstą koronę. Szacunkowy wiek lipy to 350 – 420 lat.

Nisko zwisające gałęzie oraz okoliczne krzaki skrywają ogromny pień o obwodzie 813 cm, rozwidlający się na wysokości ok. 5 m. Ponadto, już na wysokości 1,5 m od pnia odchodzą dość grube gałęzie. Lipa w Prażkach jest obecnie najgrubszym drzewem w woj. łódzkim.

Wewnątrz pień jest niemal całkowicie pusty. Rozległy ubytek kominowy widoczny jest lepiej od strony szosy. Mim tego lipa nie zdradza objawów zamierania.

Lipa Reymonta od grudnia 1987 r. jest objęta ochroną pomnikową i jest jedynym pomnikiem przyrody w gminie Będków. Dziwne to, mając na względzie fakt, że rosnący na skraju pola (200 m na południowy – wschód od lipy) potężny dąb posiada niekwestionowane walory pomnikowe.

okazały dąb w pobliżu Lipy Reymonta

Innym kandydatem jest okazały klon srebrzysty z kapliczką na pniu, rosnący przy zakręcie drogi, w pobliżu domu Reymontów.

Polecam również artykuł o Kobielach Wielkich, miejscu urodzenia Władysława S. Reymonta.

Pomniki przyrody w Rogowie (pow. brzeziński, łódzkie).

Rogów to wieś (siedziba gminy) położona w powiecie brzezińskim (łódzkie), oddalona o ok. 38 km na wschód od centrum Łodzi. Turyści przyjeżdżający do Rogowa najczęściej odwiedzają skansen kolei wąskotorowej oraz Arboretum administrowane przez SGGW w Warszawie. Arboretum jest jednostką organizacyjną Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Rogowie, w skład którego wchodzi także Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, Nadleśnictwo Rogów oraz gospodarstwa szkółkarskie. Kompleks budynków znajduje się przy ul. Leśnej, dojazd ułatwiają ustawione w wielu miejscach drogowskazy. Po przekroczeniu bramy, od razu ujrzymy leżący pod budynkiem Muzeum Lasu i Drewna olbrzymi pień topoli czarnej.

Drzewo rosło wcześniej we wsi Krosnowa, liczyło ok. 200 lat i miało ponad 8 m w obwodzie. Po uschnięciu w 2007 r. zostało ścięte, a fragment pnia przeniesiono w to miejsce w celach edukacyjnych.

Na skwerze przed muzeum rośnie jeden z Dębów Papieskich (nr 4), drugi (nr 5) znajdziemy przy kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Kupując bilet do Arboretum warto zaopatrzyć się w folder zawierający mapkę, względnie zrobić sobie fotkę planu ustawionego przy wejściu. W głębi rozległego ogrodu map jak na lekarstwo i można trochę pobłądzić lub pominąć ciekawy sektor.

Kierując się za wejściem w lewą stronę, trafimy do najbardziej widowiskowej części Arboretum – Alpinarium.

Arboretum zostało założone w 1923 r. na terenie leśnym. Pozostałością po lesie, który istniał zanim utworzono ogród są około 150 – letnie sosny, a także świerki, dęby i graby.

Arboretum ma charakter rozległego parku o powierzchni ponad 53 ha, na spokojny spacer trzeba przeznaczyć przynajmniej 3 – 4 godziny. W odróżnieniu od innych ogrodów botanicznych, w których spotykamy skupiska kilku, kilkunastu egzemplarzy danego gatunku, tutaj często mamy do czynienia z jednogatunkowymi poletkami doświadczalnymi o przeciętnej powierzchni 0,1 ha.

Arboretum szczyci się największą w Polsce kolekcją klonów (ponad 180 gatunków i odmian).

50 m przed wjazdem do Arboretum, na skrzyżowaniu ulic Leśnej i Akademickiej, rośnie pomnikowy buk pospolity.

GPS N 51°49′18.7″ , E 19°53′54.6″

Drzewo mierzy w obwodzie 446 cm, wysokość okazu 16 m.

W pobliżu, na ogrodzie posesji przy ul. Akademicka 12, rośnie pomnikowy klon pospolity o obwodzie ponad 300 cm.

GPS N 51°49′11.6″ , E 19°53′52.4″

Na dawnym cmentarzu z I wojny światowej, w lesie obok stadionu, znajduje się potężny głaz narzutowy z napisem  „Nieznanemu Żołnierzowi – Rogowianie”. Choć wymieniany jest często jako pomnik przyrody nieożywionej, nie figuruje w oficjalnym rejestrze woj. łódzkiego.

GPS N 51°49′35″ , E 19°53′35″

Wymiary głazu to  2,4 x 1,7 x 2,2 m; obwód 7,4 m. Materiał budujący głaz to granitognejs szaro – różowy, średniokrystaliczny.

Spod głazu niedaleko już do wsi Przyłęk Duży. W tej miejscowości przez jakiś czas mieszkał i pisał W. Reymont.

Mieszkańcy wsi uważają, że ulubione miejsce noblisty znajdowało się pod koroną okazałej lipy (obwód 577 cm), zwanej przez miejscowych „Lipą Reymonta”.

W woj. łódzkim istnieje druga („właściwsza”) Lipa Reymonta, rosnąca we wsi Prażki (gm. Będków, pow. tomaszowski). Więcej o niej w następnym artykule.