Park w Kiełpinie (m. Zielona Góra, lubuskie).

W województwie lubuskim znajdują się dwie miejscowości o nazwie Kiełpin: pierwsza zlokalizowana jest pod Gorzowem Wielkopolskim, w gminie Deszczno (została opisana w tym artykule), druga jest obecnie częścią Zielonej Góry, w jej południowej części. W obu możemy podziwiać pomnikowe dęby: w gminie Deszczno to tylko 3 okazy, ale cechujące się potężnymi obwodami pni, w zielonogórskim Kiełpinie rośnie 7 pomnikowych egzemplarzy Quercus robur, jednak zdecydowanie chudszych. Tworzą one część szpaleru biegnącego wzdłuż zachodniego ogrodzenia parku i są dobrze widoczne (szczególnie po sezonie wegetacyjnym) z drogi nr 279 prowadzącej z Ochli.

1. Pomnikowe dęby w Kiełpinie2. Kiełpin - pomnikowe dęby

Grupę 7 pomnikowych dębów w Kiełpinie powołano do ochrony pomnikowej pod koniec grudnia 1976 r., aktualną podstawę prawną stanowi Rozporządzenie nr 34 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Kiełczyn - okazały dąb w parku3. Dąb z parku w Kiełpinie4. Początek szpaleru z pomnikowymi dębami5. Pień pomnikowego dębu z Kiełpina6. Kiełpin - fragment parku z pomnikowymi dębami

Nie wszystkie dęby rosnące wzdłuż granicy parku uzyskały status pomnika przyrody, wybór chronionych drzew jest co najmniej zastanawiający. Okazały dąb rosnący w pasie drogowym nie jest pomnikiem przyrody, sąsiadujący z nim za płotem też nie (choć na to w pełni zasługuje), kolejny jest, następny nie… Być może w latach 70 – tych XX w. sprawa wyglądała inaczej, ale można było to skorygować Rozporządzeniem z 2006 r. Jedynym ułatwieniem w poszukiwaniu pomnikowych egzemplarzy są zawieszone na dębach tabliczki, kierowanie się intuicją tutaj się nie sprawdza.

7. Kiełpin - pomnikowe dęby przy parkowej altanie8. Park w Kiełpinie - uschnięty pomnikowy dąb9. Park w Kiełpinie - pień uschniętego dębu10. Uschnięty pomnikowy dąb z parku w Kiełpinie

Niestety, nie wszystkie dęby w pomnikowej grupie charakteryzują się zadowalającą zdrowotnością. Część jest całkowicie lub fragmentarycznie uschnięta, większość przejawia oznaki różnych chorób, widoczne są listwy piorunowe. Największym problemem dla drzew parkowych jest powtarzająca się w ostatnich latach susza, obejmująca cały region województwa lubuskiego.

11. Park w Kiełpinie - pomnikowe dęby w okolicach altany12. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu

13. Park w Kiełpinie - pień okazałego pomnikowego dębu14. Kiełpin - pomnikowe dęby za altaną15. Park w Kiełpinie - szpaler z pomnikowymi dębami

Obwody pomnikowych dębów wynoszą 371, 374, 487, 415, 427, 383, 424 cm, wysokość drzew od 10 do 26 metrów, szacunkowy wiek 150 – 250 lat.

16. Park w Kiełpinie - tabliczka na pomnikowym dębie17. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu18. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu z listwą piorunową19. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu w końcowej części szpaleru20. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu21. Park w Kiełpinie - pnie pomnikowych dębów22. Park w Kiełpinie - pomnikowy dąb rosnący w narożniku parku23. Park w Kiełpinie - pień pomnikowego dębu rosnącego w narożniku parku

Jeszcze kilka zdań o samym parku – założenie o charakterze krajobrazowym powstało w XIX w., obecnie to niewiele ponad hektar terenu zielonego. Na przełomie 2017 i 2018 r. park za 2 mln zł przeszedł gruntowną rewitalizację: wycięto samosiejki, odtworzono alejki i stawy, wybudowano mostki, altany, ustawiono tablice dydaktyczne i elementy pasieki.

Kiełczyn - alejka parkowa wzdłuż stawuKiełczyn - fragment parkuKiełczyn - pasieka w parku

Przykry widok stanowi duża liczba uschniętych drzew – powód to wspomniana wyżej powtarzająca się niemal co roku susza.

Kiełczyn - uschnięte drzewa w parku

Sosna Karolina i Wojciech z Jarogniewic (m. Zielona Góra, lubuskie).

Przeglądając zdjęcia pomnikowych sosen pospolitych można zauważyć, że większość z nich nie posiada typowego dla tego gatunku pokroju – długiego, prostego pnia (strzały) i wysoko osadzonej korony. Przeważnie mamy do czynienia z egzemplarzami  powyginanymi, poskręcanymi, pochylonymi, wielopniowymi itp. Z punktu widzenia leśnika wymienione cechy świadczą o wadach rozwojowych, zaś dla miłośnika przyrody atrybuty świadczące o ich unikalnym pokroju, oryginalnym pięknie. W ten schemat wpisuje się również sosna zwyczajna będąca tematem dzisiejszego artykułu, rosnąca w lesie w pobliżu dawnej wsi Jarogniewice, będącej obecnie częścią miasta Zielonej Góry.

pomnikowa sosna Karolina i Wojciech z Jarogniewic

Aby trafić do opisywanej sosny należy jechać z Ochli do Kiełpina, dalej na południe w kierunku wsi Jarogniewice. Po wjechaniu do lasu należy przejechać jeszcze ok. 400 m i zatrzymać się przy jednej z dróg leśnych (GPS  N 51°50’42” , E 15°29’58.8”) i w dalszą drogę, w kierunku wschodnim, udać się pieszo bądź rowerem. Po przejściu ok. 350 m ujrzymy sosnę o fantazyjnym pokroju.

GPS  N 51°50’38.1” , E 15°30’15.5”

Jarogniewice - pomnikowa sosna Karolina i Wojciech

Jarogniewice - sosna Karolina i Wojciech

Drzewo zostało objęte ochroną pomnikową na mocy Uchwały nr LII.650.2017 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody. W akcie prawnym nadano pomnikowi przyrody nazwę: Karolina i Wojciech.

pomnikowa sosna z Jarogniewicsosna Karolina i Wojciech z Jarogniewic

Pień opisywanej sosny na wysokości ok. 5 metrów rozdziela się na dwa przewodniki, które przez dalsze kilka metrów biegną równolegle do siebie, następnie odbijają od siebie i rozgałęziają się tworząc w miarę gęstą (jak na sosnę) koronę.

Jarogniewice - pień sosny Karolina i WojciechJarogniewice - pień pomnikowej sosnypień pomnikowej sosny z JarogniewicObwód pomnikowej zmierzony pod koniec maja 2023 r. wynosił 392 cm, pień pomnikowej sosny został oznakowany stosowna tabliczką.

Jarogniewice - pomiar obwodu pomnikowej sosnyWe wspomnianym wyżej Kiełpinie znajduje się park z kilkoma pomnikowymi dębami, więcej o nich w następnym artykule.