Dąb Chrobry z Recza (gm. Rogowo, kujawsko – pomorskie).

Pałuki to taki region na pograniczu województwa wielkopolskiego i kujawsko – pomorskiego gdzie jednego dnia możemy odwiedzić Paryż, Wenecję i Rzym. No a być w Rzymie i nie zobaczyć… pobliskiego Recza, to grzech ciężki dla każdego miłośnika sędziwych drzew. W tej wsi bowiem rośnie majestatyczny dąb Chrobry, do którego doprowadzą nas ustawione na skrzyżowaniach drogowskazy.

drogowskaz do dębu Chrobrydrogowskaz do pomnikowego dębu Chrobry

Ogromne drzewo rośnie przy samej drodze, w centrum niewielkiej wsi, naprzeciw dworu z 2. poł. XIX w.

GPS N 52°42’11.2” , E 17°34’21.4”

pomnikowy dąb szypułkowy Chrobry z Recza

dąb Chrobry z ReczaRecz - pomnikowy dąb Chrobry

Dąb szypułkowy „Chrobry” z Recza uzyskał status pomnika przyrody już w 1960 r. na mocy Komunikatu Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w sprawie uznania określonych tworów przyrody za pomniki przyrody. Obecna podstawa prawna do jego ochrony to Rozporządzenie Nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego.

dąb szypułkowy Chrobry z Reczapomnikowy dąb Chrobry z Recza

Recz - dąb Chrobry

Opisywany dąb posiada masywny nieregularny pień, zwężający się na wysokości ok. 4 metrów. Wnętrze pnia jest puste, wzmocnione metalowymi prętami. Ogromna dziupla została przysłonięta ocynkowana blachą.

Recz - pień dębu Chrobrypień dębu Chrobry z Reczadąb Chrobry z Recza - blacha zasłaniająca dziuplę w pniu

Pomiar obwodu pnia wykonany na początku października 2023 r. dał rezultat 815 cm. Taki wynik plasuje okaz z Recza na trzecim bądź czwartym miejscu w rankingu najgrubszych dębów woj. kujawsko – pomorskiego, w zależności od sposobu potraktowania jednego z Bąkowskich Dębów. W 2006 r. „Chrobry” mierzył w obwodzie 772 cm, w 2011 r. 787 cm, z tych danych można wyliczyć średni przyrost 2,53 cm/rok.

Recz - pomiar obwodu dębu Chrobrypomiar obwodu dębu Chrobry z Recza Wysokość „Chrobrego” to ok. 25 metrów, szacunkowy wiek ok. 350 lat. W dolnej części pnia, od strony ulicy, wysiał się cis pospolity, ciekawe jaką decyzję w jego sprawie podejmą arboryści za kilkanaście lat, gdy malutki jeszcze krzew podrośnie.

malutki cisek rosnący w dolnej części pnia dębu Chrobry

10 km na południe od Recza, w miejscowości Mielno w powiecie gnieźnieńskim, znajduje się grupa pomnikowych dębów, z których najgrubszy posiada pień o obwodzie 878,5 cm. Zapraszam do lektury artykułu.

Pomnikowy jesion przed pałacem w Próchnowie (gm. Margonin, wielkopolskie).

Próchnowo to wieś położona w gminie Margonin (pow. chodzieski, wielkopolskie), przy trasie nr 190 z Wągrowca do Margonina. Godnym uwagi obiektem jest pałac wybudowany w 1789 r. jako letnia rezydencja Antoniny Skórzewskiej z domu Garczyńskiej (1770-1824), żony właściciela Margonina hrabiego Fryderyka Skórzewskiego (1768-1832). Budowla wielokrotnie zmieniała właścicieli i wygląd. Od lat 90 – tych XX w. właścicielem pałacu jest Ochotniczy Hufiec Pracy.

fragment fasady pałacu w Próchnowie

Pałac otoczony jest parkiem o charakterze krajobrazowym z poł. XIX w. o powierzchni ok. 18 ha. Perełką dendrologiczną tego założenia jest ogromny jesion wyniosły, rosnący tuż przed fasadą pałacu.

Próchnowo - pomnikowy jesion

Próchnowo - pomnikowy jesion na tle pałacupomnikowy jesion na tle pałacu w Próchnowiepomnikowy jesion przy pałacu w Próchnowie

W publikacji K.  Borkowskiego „Wielkopolskie drzewa” z 2009 r. opisywany jesion nazywany jest „Bliźniakiem„. W notatce pod zdjęciem napisano, że „jest to drugi co do grubości pnia jesion w Wielkopolsce„. W artykułach publikowanych w sieci nazywany jest dla odmiany jesionem Mickiewicza – podobno został wyhodowany z nasiona jesionu śmiełowskiego, posadzonego przez wieszcza podczas jego wizyty w Śmiełowie w 1831 r. Jednak ta historia jest mało prawdopodobna, jesion z Próchnowa jest starszy i może liczyć sobie 250 – 300 lat.

pomnikowy jesion z PróchnowaPróchnowo - pomnikowy jesion wyniosłypień pomnikowego jesionu wyniosłego z Próchnowa

Próchnowski jesion posiada ogromny, guzowaty w dolnej części pień, który na wysokości ok. 2,5 metra rozgałęzia się na dwa masywne przewodniki. Wg rejestru GDOŚ jego obwód wynosi 682 cm, pobieżny pomiar wykonany przez autora tego artykułu we wrześniu 2023 r. dał wynik 703 cm; wysokość drzewa 24 metry, szacunkowy wiek to 250 – 300 lat.

pień pomnikowego jesionu z PróchnowaPróchnowo - pień pomnikowego jesionuPróchnowo - guzy na pniu pomnikowego jesionu

Opisywany jesion jest jedynym pomnikiem przyrody próchnowskiego parku, objęty ochroną pomnikową na mocy Komunikatu Wojewody Pilskiego z dnia 30 stycznia 1982 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody.

Próchnowo - tabliczka na pomnikowym jesionie

Stan zdrowotny pomnikowego okazu należy uznać za zadowalający mimo usychającego konaru od strony południowo – wschodniej. Powyżej głównego rozgałęzienia widoczna jest zabliźniająca się listwa piorunowa.

suchy konar pomnikowego jesionu z Próchnowa

 

potężne konary tworzące koronę pomnikowego jesionu

Wyróżniającym się drzewem parkowym w najbliższym otoczeniu pałacu jest również dąb szypułkowy w odmianie kolumnowej.

Próchnowo - dąb w odmianie kolumnowej

Pośród pół uprawnych ok. 2 km na północ od pałacu w Próchnowie leży pomnikowy głaz „Zaklęta Karczma”. Więcej o nim w następnym artykule.