Nowe pomniki przyrody w gminie Bolków (dolnośląskie).

Jeszcze do niedawna gmina miejsko – wiejska Bolków (pow. jaworski, dolnośląskie) nie posiadała na swoim terenie ani jednego pomnika przyrody. Ten niechlubny stan rzeczy zmieniła Uchwała nr XX/140/20 Rady Miejskiej w Bolkowie z dnia 30 czerwca 2020 r. nadająca status pomnika przyrody kasztanowcowi zwyczajnemu w unikalnej odmianie Laciniata (więcej o nim w artykule „Pomnikowy kasztanowiec z Bolkowa„). Równe trzy lata trzeba było czekać, by Rada Miasta Bolków Uchwałą nr LVI/406/23 z dnia 30 czerwca 2023 r. objęła ochroną pomnikową kolejne drzewo. Tym wybrańcem okazał się dąb szypułkowy rosnący obok boiska, na tyłach Szkoły Podstawowej w Lipie (Lipa 69, naprzeciw kościoła parafialnego).

GPS N 50°58′15.4″ , E 16°01′11.0″

Lipa Jaworska - pomnikowy dąb zimąLipa Jaworska - pomnikowy dąb latem

Na mocy cytowanej wyżej Uchwały pomnikowy dąb uzyskał oficjalną nazwę „Lipowiak z Krainy Wygasłych Wulkanów„.

pomnikowy dąb w Lipie Jaworskiej zimąpomnikowy dąb w Lipie Jaworskiej latem

Obwód pomnikowego okazu podany w Uchwale – 516 cm pokrywa się z grubsza z pomiarami wykonanymi przez autora – 525 cm. Wysokość drzewa to ok. 30 metrów, szacunkowy wiek ok. 250 – 300 lat.

Lipa Jaworska - pień pomnikowego dębu zimąpień pomnikowego dębu ze wsi Lipa JaworskaLipa Jaworska - pomiar obwodu pomnikowego dębupień pomnikowego dębu na tle boiska szkolnego w LipieLipa Jaworska - pień pomnikowego dębu latem

Kondycję zdrowotną opisywanego drzewa należy uznać za bardzo dobrą – korona dębu charakteryzuje się nieznacznym posuszem, na pniu brak jest widocznych ubytków i owocników grzybów pasożytniczych. W ostatnim czasie okaz przechodził zabiegi pielęgnacyjne, widoczne są ślady po cięciach sanitarnych.

pomnikowy dąb w Lipie - ślady po cięciach sanitarnych

Warto również zwrócić uwagę na okazały jesion wyniosły rosnący również na terenie otaczającym boisko szkolne, w szpalerze drzew przy placu zabaw.

Lipa Jaworska - okazały jesion przy boisku szkolnym

Wiosną 2024 r. status pomnika przyrody uzyskał jeszcze jeden dąb szypułkowy, któremu nadano nazwę Zbyszek. Aktem powołującym jest Uchwała nr LXIV/479/24 Rady Miejskiej w Bolkowie z dnia 26 marca 2024 r. Drzewo rośnie na skraju lasu, przy samej granicy administracyjnej miasta Bolków, w zagłębieniu terenu, tuż obok cieku wodnego o nazwie Dopływ spod Gorzanowic, ok. 2 km na północ od Zamku Bolków. Nie należy sugerować się lokalizacją podaną w Uchwale, w rzeczywistości drzewo rośnie ok. 200 m na północ od wskazanego punktu GPS, w zasadzie już na terenie wsi Gorzanowice.

GPS N 50°56′22.3″ , E 16°05′28.7″

korona dębu Zbyszek z Bolkowapień dębu Zbyszek z Bolkowa

Pomnikowy dąb rośnie na korzystnym stanowisku – obniżenie terenu osłania go częściowo od silnych wiatrów, a płynący obok strumień zaopatruje korzenie w niezbędną do życia wodę.

dąb Zbyszek o obwodzie 630 cm

dąb Zbyszek z Bolkowa

Obwód opisywanego drzewa wynosi 630 cm, wysokość ok. 28 metrów, szacunkowy wiek to ok. 300 – 350 lat.

pień pomnikowego dębu Zbyszek z Bolkowa

Stan zdrowotny drzewa należy uznać za zadowalający, na głównym rozwidleniu znajduje się kilka uschniętych konarów, niepokojący jest spory ubytek odziomku.

konary dębu Zbyszek

ubytek w odziomku dębu Zbyszek

Mimo powolnego tempa należy docenić działalność Rady Miejskiej mającej na celu powiększanie listy pomników przyrody w gminie Bolków. Jeszcze tyle cennych tworów czeka na status pomnika. Ze swojej strony proponuję powołać do ochrony pomnikowej m.in.: sędziwe lipy rosnące obok kościoła w Świnach, ogromny dąb przy moście w Sadach, czy też odsłonięcie law poduszkowych powyżej Orlenu w Bolkowie.

Dąb szypułkowy – nowy pomnik przyrody w Jeleniej Górze Czarne (dolnośląskie).

Mogło by się wydawać, że znalezienie pomnikowego drzewa rosnącego w mieście nie powinno sprawiać kłopotów. Wystarczy znać adres posesji przy której rośnie, względnie usytuowanie w danej części założenia parkowego. Gorzej gdy okaz rośnie na peryferiach miasta, w lesie poza szlakami turystycznymi, bądź ścieżkami spacerowymi. Czy zatem warto takie drzewa powoływać do ochrony pomnikowej? Jak najbardziej! Dąb szypułkowy będący tematem dzisiejszego artykułu to potężny egzemplarz, o obwodzie pnia większym od obecnie istniejących pomników przyrody ożywionej.

Jelenia Góra Czarne - autor obok pomnikowego dębu

Drzewo rośnie niedaleko granicy administracyjnej miasta Jeleniej Góry z gminą Podgórzyn, w dzielnicy Czarne, na skraju lasu, w zagłębieniu terenu pomiędzy wzgórzami Popiel i Żelaźniak. Aby do niego trafić należy się znaleźć na samym końcu ul. Czarnoleskiej i wędrować dalej utwardzoną drogą gruntową w kierunku południowym. Po ok. 300 m nasza trasa wspina się łagodnie w górę po krawędzi lasu, a gdy zacznie opadać należy skręcić łagodnie w prawo, w leśny dukt poprowadzony wzdłuż bezimiennego potoku. Po ok. 450 m dojdziemy w okolice mostku na strumieniu, pomnikowy dąb rośnie w pobliżu, na wyróżniającym się w terenie niewysokim wale ziemnym.

GPS N 50°51’36.2″ , E 15°45’05.2″

Jelenia Góra Czarne - pień pomnikowego dębu szypułkowego

Opisywany dąb choć piękny jest jednak wyjątkowo niefotogeniczny. Wokół niego pełno jest zarośli, młodych drzewek – wykonanie dalszego ujęcia nawet po sezonie wegetacyjnym jest bardzo trudne.

Jelenia Góra Czarne - pomnikowy dąb przesłonięty zaroślami

Bardzo pomocny w takich sytuacjach jest obiektyw szerokokątny typu rybie oko, którym były wykonywane cztery poniższe zdjęcia.

Jelenia Góra Czarne - pomnikowy dąb o obwodzie 557 cmpomnikowy dąb szypułkowy rosnący w Jeleniej Górze Czarne

Dąb uzyskał status pomnika przyrody na mocy Uchwały nr 681.LXX.2023 Rady Miejskiej Jeleniej Góry z dnia 27 września 2023 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody.

pomnikowy dąb rosnący w Jeleniej Górze Czarnepomnikowy dąb o obwodzie 557 cm rosnący w Jeleniej Górze Czarne

Obwód drzewa podany w Uchwale – 557 cm pokrywa się z pomiarami wykonanymi w lutym 2024 r. przez autora tego artykułu, wysokość dębu to 27 metrów, szacunkowy wiek to ok. 300 lat.

Jelenia Góra Czarne - autor na tle pnia pomnikowego dębuJelenia Góra Czarne - pień pomnikowego dębu

Stan zdrowotny drzewa należy uznać za bardzo dobry, bez widocznych ubytków, murszu czy też owocników grzybów pasożytniczych. Dąb posiada dość oryginalny pokrój – jego długi pień z niewielką ilością gałęzi w dole, rozdziela się w górze na kilkanaście konarów tworzących szeroką i gęstą koronę.

Jelenia Góra Czarne - korona pomnikowego dębu

Wracając w kierunku centrum Jeleniej Góry warto zajechać na ul. Strumykową 2 gdzie znajduje się Dwór Czarne. To zabytkowa budowla z 1559 r. otoczona fosą, czteroskrzydłowa z wewnętrznym dziedzińcem.

Dwór CzarneO pozostałych pomnikach przyrody w Jeleniej Górze można poczytać w artykule  „Pomniki przyrody w Jeleniej Górze„.