Głaz narzutowy Tarcza Olbrzyma ze wsi Sokolniki (gm. Mieleszyn, wielkopolskie).

Jedynym pomnikiem przyrody nieożywionej w gminie Mieleszyn jest ogromny głaz narzutowy, leżący w północnej części wsi Sokolniki, na granicy pól uprawnych. Podobnie jak inne eratyki został przywleczony w plejstocenie przez lądolód i zdeponowany po wytopieniu lodu. Ze względu na dużą wartość naukową, kulturową oraz nieprzeciętne rozmiary został już w 1984 r. objęty ochroną pomnikową. Do głazu można dość łatwo trafić – na głównym skrzyżowaniu, przy płocie znajduje drogowskaz.

drogowskaz do głazu Tarcza Olbrzyma

Mijamy zabytkowy kościół, na rozwidleniu dróg w lewo obok boiska, dalej drogą gruntową ok. 450 m do widocznego po lewej stronie głazu i wiaty.

GPS N 52°38’23.5” , E 17°30’10.2”

otoczenie głazu Tarcza Olbrzyma

Eratyk imponuje wielkością, to jeden z większych tego typu obiektów geoturystycznych w Wielkopolsce. Ze względu na jego płaski kształt został nazwany Tarczą Olbrzyma.

1. Pomnikowy głaz Tarcza Olbrzyma

2. Pomnikowy eratyk Tarcza Olbrzyma3. Pomnikowy narzutniak Tarcza Olbrzyma

Wymiary głazu to: obwód – 16,5 metra, wysokość 1,7 metra. Nie jest zagłębiony w ziemi, więc można go podziwiać w pełnej okazałości.

4. Pomnikowy głaz narzutowy Tarcza Olbrzyma5. Tarcza Olbrzyma z Sokolników6. Sokolniki - Tarcza Olbrzyma

Z Tarczą Olbrzyma związana jest typowa dla narzutniaków legenda: mieszkańcy postanowili wznieść kościół, a niezadowolony z tego faktu diabeł postanowił pod osłoną nocy przywlec wielki głaz, służący do zniszczenia świątyni. Gdy był już niedaleko kościoła to kogut zapiał oznajmiając świt, czart utracił swe diabelskie moce i głaz ostał się na miejscu, w którym zalega do dzisiaj.

7. Sokolniki - pomnikowy głaz Tarcza Olbrzyma8. Sokolniki - pomnikowy eratyk Tarcza Olbrzyma

Materiałem budującym Tarczę Olbrzyma jest skandynawski granit, z dużym udziałem różowych skaleni.

zbliżenie głazu Tarcza Olbrzymazdjęcie makroskopowe powierzchni Tarczy Olbrzyma

Teren przy głazie jest dobrze zagospodarowany turystycznie – kilka metrów od głazu znajduje się wiata ze stołem i ławkami, miejsce na ognisko, a nieco dalej murowany grill.

zagospodarowanie turystyczne przy Tarczy Olbrzyma

Pomnikowy eratyk z Gardzka (gm. Strzelce Krajeńskie, lubuskie).

W znajdującej się w północno – wschodniej części województwa lubuskiego gminie Strzelce Krajeńskie znajdują się trzy pomniki reprezentujące przyrodę nieożywionej. Wspomniane obiekty to sporych rozmiarów głazy narzutowe – odłamki skalne pochodzące ze Skandynawii, przywleczone w plejstocenie przez lądolód. W dzisiejszym artykule zostanie opisany głaz leżący na skraju wsi Gardzko, po prawej stronie drogi prowadzącej z miasta Strzelce Krajeńskie do wsi Stare Kurowo.

GPS N 52°52′12.2″ , E 15°35′34.8″

Gardzko - otoczenie pomnikowego głazu

Paweł Lenart przy pomnikowym głazie w Gardzku

Eratyk wydobyto w 1912/1913 r. podczas budowy drogi powiatowej i ustawiono na jej poboczu w zachodnim krańcu wsi. Obecnie stoi na wydzielonej i wybrukowanej części chodnika, osłonięty od strony pól uprawnych krzewami głogu i rokitnika.

zdjęcie głazu z początku XX w.

Wymiary głazu to: obwód – 8,7 metra, wysokość 3,4 metra. Materiałem budującym eratyk jest gnejs biotytowy, szary, zmylonityzowany, różnoziarnisty. Na powierzchni narzutniaka widoczne są podłużne, miejscami koliste rysy.

Paweł Lenart przy pomnikowym eratyku w Gardzku

wycinek powierzchni pomnikowego eratyku z Gardzkazbliżenie pomnikowego głazu ze wsi GardzkoGardzko - rysy na pomnikowym głazieGardzko - powierzchnia pomnikowego eratyku.

Opisywany głaz został objęty ochroną pomnikową już w 1966 r. na mocy Decyzji nr 86/66 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 24 marca 1966 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody ożywionej i nieożywionej. Aktualny akt prawny utrzymujący status pomnika przyrody nieożywionej to Rozporządzenie nr 46 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Gardzko - pomnikowy eratykGardzko - pomnikowy głaz narzutowy

Do niedawna do eratyku przymocowana była tablica upamiętniająca stacjonowanie po drugiej wojnie światowej w tej okolicy wojsk radzieckich, z oczywistych względów została zdemontowana.

miejsce po tablicy na pomnikowym głazie w Gardzku