Pomnikowe eratyki w gminie Jelcz – Laskowice.

Pomniki przyrody nieożywionej w Polsce najliczniej reprezentują głazy narzutowe – wg danych GUS z 2013 r. jest ich 1057. Zostały przywleczone przez lądolód skandynawski pokrywający w plejstocenie teren prawie całej obecnej Polski. Największe krajowe eratyki leżą w północnej i środkowej części Polski, ich obwód nierzadko przekracza 20 metrów (głaz „Trygław” ma nawet 50 m w obwodzie). Dwa pomnikowe głazy narzutowe w gminie Jelcz – Laskowice należą raczej do niewielkich, ale i tak warto je odszukać – stanowią element bogactwa przyrodniczego gminy.

Pierwszy z głazów leży w lesie w pobliżu wsi Grędzina, tuż przy słupku oddziałowym 187/188/198. Aby do niego trafić należy odnaleźć w Grędzinie ul. Boczną i dojechać nią do granicy lasu, tam przy skrzyżowaniu leśnych dróg wybrać tę prowadząca skośnie w prawo. Po ok. 500 m dotrzemy do do pomnikowego narzutniaka.

GPS N 51°04′43″, E 17°24′38″

Eratyk mierzy w obwodzie 520 cm, wysokość ok. 1 metra, materiał – granit.

Drugi pomnikowy głaz leży pomiędzy polami uprawnymi, ok. 1 km na północ od krańca wsi Dębina (we wsi wspaniały dąb „Słowianin”).

GPS N 51°03′57.78″, E 17°22′34.82″

Wymiary głazu w części wystającej nad powierzchnię ziemi to 127x59x25 cm, materiał – drobnoziarnisty granit.

Pomniki przyrody ożywionej w gminie Jelcz – Laskowice opiszę w kolejnym artykule.

Czartowski Kamień k. Kudowy Zdroju.

Góry Stołowe są zwykle jednoznacznie kojarzone ze skałami piaskowcowymi wieku kredowego. Leżące prawie poziomo warstwy skał osadowych tworzą najpiękniejsze, masowo odwiedzane przez turystów atrakcje: Szczeliniec Wielki, Błędne Skały, Skalne Grzyby… A jednak opisywany w dzisiejszym artykule pomnik przyrody nieożywionej, leżący na granicy Parku Narodowego Gór Stołowych zbudowany jest z granitu. Występujące w południowo – zachodniej części Gór Stołowych granity kudowskie są rezultatem waryscyjskiej (karbońskiej) intruzji magmy.

Jedną z najbardziej okazałych wychodni granitu kudowskiego jest Czartowski Kamień, zlokalizowany po prawej stronie szosy z Kudowej – Zdroju (Czermnej) do Pstrążnej, ok. 300 m poniżej hotelu St. George.

GPS N 50°27′55″, E 16°16′15″

Czartowski Kamień ma kształt zwartego masywu skalnego o średnicy ok. 100 m i wysokości sięgającej 30 m. Wyrasta ze zbocza porośniętego lasem świerkowo – bukowym, utrudniającym trochę fotografowanie.

Po drugiej stronie Czartowskiego Kamienia, od strony niewielkiego potoku – dopływu Czermnicy, widoczne są ślady po działalności kamieniołomu.

Z Czartowskim Kamieniem związane są ludowe legendy tłumaczące pochodzenie nazwy.