Dąb szypułkowy Jagiellon z Rzepnika (gm. Wojaszówka, podkarpackie).

W graniczącej od południa z Krosnem gminie Wojaszówka (powiat krośnieński, podkarpackie) znajdują się trzy pomniki przyrody: dąb szypułkowy o nazwie „Jagiellon”, dąb szypułkowy „Ustrobniak” oraz grupa sześciu daglezji zielonych. Najcenniejszym obiektem jest dąb „Jagiellon” rosnący we wsi Rzepnik, w której znajduje się zabytkowa cerkiew grekokatolicka pw. św. Paraskewy z 1912 r., obecnie użytkowana jako rzymskokatolicki kościół filialny pw. św. Teresy.

Cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy w Rzepniku

Obok cerkwi stoi murowana dzwonnica arkadowa, na której wisi jeden dzwon z 1601 roku.

dzwonnica przy cerkwi w Rzepniku

Poniżej świątyni ustawiono tablice opisujące historię cerkwi oraz ochronę nietoperzy. Jest też krótka wzmianka o sędziwym dębie rosnącym obok kościoła.

tablica ustawiona poniżej cerkwi w Rzepnikufragment tablicy ustawionej poniżej cerkwi w Rzepniku

Dąb Jagiellon rośnie na obrzeżu skarpy, pomiędzy cerkwią a drogą. Pomimo swoich nieprzeciętnych rozmiarów w publikacjach drukowanych znajdziemy niewiele informacji o tym okazie, a krótkie notatki w necie usiane są błędami. Dąb został zgłoszony do konkursu Drzewo Roku 2019 gdzie zajął 8 miejsce (796 głosów).

GPS N 49°47’24.7″ , E 21°43’38.1″

dąb Jagiellon przy cerkwi w Rzepnikudąb Jagiellon rosnący przy cerkwi w Rzepniku

dąb Jagiellon na tle cerkwi w Rzepniku

Zanim przejdę do szerszego opisu drzewa należy zdementować błędną informację – „Jagiellon” jest dębem szypułkowym (!), a nie bezszypułkowym.

dąb Jagiellon z Rzepnikapomnikowy dąb Jagiellon z Rzepnikadąb Jagiellon od strony cerkiewnej absydy

„Jagiellon” uzyskał ochronę pomnikową w 2006 r. na mocy Uchwały nr XXVII/212/2006 Rady Gminy Wojaszówka z dnia 15 lutego 2006 roku w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

Rzepnik - dąb JagiellonRzepnik - pomnikowy dąb Jagiellon

Na pniu dębu – po jego obu stronach – zawieszono tablice, które informują o nazwie okazu, gatunku (błędnie!) oraz jego wieku. Ponadto dowiadujemy się o przeprowadzonych w 1997 r. pracach konserwacyjnych sfinansowanych przez Urząd Gminy w Wojaszówce i Koło Łowieckie „Sokół”.

tablice na pniu dębu Jagiellontablica na pniu dębu Jagiellon

„Jagiellon” rośnie na dość stromym stoku, co znacznie utrudnia pomiar jego obwodu. Mierzony według zasad dendrometrii (czyli na wysokości 130 cm od górnej strony stoku) liczy sobie 829 cm, wysokość drzewa 16,5 cm, wiek podany na tablicy – 500 lat – jest dość prawdopodobny. Co ciekawe obwód wpisany do rejestru pomników przyrody to 801 cm (czyli podobny), a w zgłoszeniu do Drzewa Roku 2019 to zaledwie 580 cm (?!).

pień dębu Jagiellon z Rzepnika

pień dębu Jagiellon

Wnętrze pnia jest niemal całkowicie wypróchniałe, z wieloma owocnikami grzybów przyśpieszającymi rozkład tkanki drzewnej.

potężny ubytek w pniu Jagiellona

ogromna dziupla w pniu Jagiellona

Pomnikowe dęby z Glinika Średniego (gm. Frysztak, podkarpackie).

Jadąc z Brzostka lub Januszkowic w kierunku Frysztaka i dalej do Wiśniowej lub Rzepnika czyli mówiąc językiem treehunterów – jadąc od „Chrześcijanina” do „Józefa” lub „Jagiellona” – warto zatrzymać się na chwilę we wsi Glinik Średni by poznać pomnikowe okazy tutejszych dębów. Drzewa rosną w pasie drogowym, więc przy uważnej jeździe ciężko je przegapić, mimo tego namiary GPS zostaną podane poniżej. Najgrubszy przedstawiciel rodzaju Quercus rośnie naprzeciw przedszkola, przy drodze zjazdowej do posesji nr 25.

GPS N 49°50’39.8″ , E 21°34’49.3″

Glinik Średni - pomnikowy dąb na tle przedszkolaGlinik Średni - pomnikowy dąb o obwodzie 613 cmGlinik Średni - pomnikowy dąb rosnący naprzeciw przedszkola

Widoczny na zdjęciach dąb szypułkowy posiada status pomnika przyrody już od 1954 r. (pozostałe również) na mocy Orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie Nr R.L. VI b – 13/P/26/53 z dnia 10.12.1953 roku.

Glinik Średni - pień pomnikowego dębu o obwodzie 613 cmGlinik Średni - pień dębu o obwodzie 613 cm

Obwód pomnikowego dębu wynosi 613 cm, wysokość drzewa 20 metrów, szacowany wiek  ok. 300  lat.

Glinik Średni - pomiar obwodu pomnikowego dębu

Drugi z pomnikowych dębów szypułkowych zlokalizowany jest ok. 250 m na wschód; charakteryzuje się dość nietypowym pokrojem z głównym, okrzesanym do wysokości kilkunastu metrów pniem i odchodzącym od niego na wysokości trzech metrów konarem. Na skutek tego drzewo posiada oryginalną sylwetkę z wysoko osadzoną i podzieloną koroną.

GPS N 49°50’37.4″ , E 21°35’01.7″

Glinik Średni - pomnikowy dąb nr 2 o obwodzie 481 cm

Glinik Średni - dąb o obwodzie 481 cm

Glinik Średni - pomnikowy dąb o obwodzie 481 cmdąb o obwodzie 481 cm z Glinika Średniego

pomnikowy dąb o obwodzie 481 cm z Glinika Średniego

Dopiero od strony gospodarstwa widać częściowo zabliźnione rany po wyłamanych konarach, które stabilizowały statykę drzewa od strony południowej.

Glinik Średni - pień dębu o obwodzie 481 cm

Pień pomnikowego drzewa mierzy w obwodzie 481 cm, wysokość dębu 21 metrów, w okolicach rozwidlenia zawieszono tabliczkę.

Glinik Średni - pień pomnikowego dębu o obwodzie 481 cmGlinik Średni - tabliczka na pomnikowym dębie

Na tyłach sąsiedniej posesji nr 12 rośnie ostatni, tym razem dąb bezszypułkowy. Korona tego drzewa widoczna jest z drogi, pomiędzy budynkami gospodarstwa.

GPS N 49°50’35.5″ , E 21°35’04.5″

Glinik Średni - pomnikowy dąb o obwodzie 540 cm

Glinik Średni - dąb o obwodzie 540 cm

Obwód pomnikowego dębu bezszypułkowego wynosi 540 cm, wysokość okazu 25 metrów.

Glinik Średni - pień pomnikowego dębu o obwodzie 540 cmGlinik Średni - pień dębu o obwodzie 540 cm