Archiwa tagu: pomnikowy eratyk

Diabelski Kamień w Kurozwękach (gm. Staszów, świętokrzyskie).

Opublikowany przez
Odpowiedz

Kurozwęki to dawne miasteczko, a obecnie wieś, położona w gminie Staszów (woj. świętokrzyskie), w połowie drogi pomiędzy Staszowem a Szydłowem. Miejscowość jest bogata w interesujące zabytki architektoniczne, nie brakuje tu również unikalnych pomników przyrody: grupy pięciu okazałych modrzewi europejskich oraz trzech dwustuletnich platanów klonolistnych. Pomniki przyrody nieożywionej reprezentuje głaz narzutowy o nazwie Diabelski Kamień, leżący naprzeciw cmentarza przy ul. Kościelnej, przy murze DPS -u. W pobliżu miejsca jego lokalizacji ustawiono tablicę oraz drogowskaz.

GPS N 50°35’33.2″ , E 21°05’58.9″

Kurozwęki - tablica i drogowskaz do Diabelskiego Kamienia.Kurozwęki - otoczenie Kamienia Diabelskiegopomnik przyrody - Diabelski Kamień w Kurozwękach.

Opisywany głaz posiada status pomnika przyrody nieożywionej na mocy Rozporządzenie Nr 6 Wojewody Tarnobrzeskiego z dn. 28.06.1991 r. w sprawie uznania tworów przyrody za pomniki przyrody. Jak każdy inny głaz narzutowy został przywleczony ze Skandynawii przez lodowiec.

Kurozwęki - Diabelski Kamień.

Wymiary pomnikowego eratyku to: długość 3,3 m; wysokość 1,7 m; szerokość 3,3 m; obwód wynosi ok. 9 m. Materiałem budującym głaz jest granit.

Kamień Diabelski w Kurozwękach

Nazwa głazu – Diabelski Kamień – nawiązuje do typowej dla tego typu obiektów legendy: Niezadowolony z budowy pobliskiego kościoła diabeł rzucał z Łysej Góry ogromne skały, chcąc zniszczyć świątynię. Na szczęście chybił celu, a jeden z zachowanych kamieni to właśnie bohater dzisiejszego artykułu.

tablica przy Kamieniu Diabelskim w Kurozwękach.głaz narzutowy - Diabelski Kamień w Kurozwękachzbliżenie Kamienia Diabelskiego

Obok głazu ustawiono pręt zbrojeniowy z przymocowaną do niego tabliczką „Pomnik Przyrody”.

tabliczka przy Diabelskim Kamieniu w Kurozwękach

Teren wokół głazu bywa okropnie zarośnięty sięgającymi do pasa pokrzywami, z tego tytułu autor tego wpisu nie zdecydował się odwiedzić znajdującego się niżej „Źródła Pod Diabelskim Kamieniem”, chronionego w formie pomnika przyrody od maja 2021 r.

Głaz narzutowy Kamienny Dom we wsi Szczepankowo (gm. Dąbrowa, kujawsko – pomorskie).

Opublikowany przez
Odpowiedz

W Szczepankowie, niewielkiej wsi wsi w gminie Dąbrowa (pow. mogileński, kujawsko – pomorskie), oprócz uroczej alei modrzewiowej znajduje się jeszcze jeden pomnik przyrody – tym razem nieożywionej. Jest nim ogromny głaz narzutowy o nazwie Kamienny Dom, leżący w lesie na wschód o zabudowań sioła, w oddz. 71 c Leśnictwa Niedźwiedzi Kierz, Nadleśnictwo Gołąbki. Do pomnikowego eratyku najlepiej trafić z opisanej w poprzednim artykule alei modrzewiowej, czyli skrzyżowania drogi nr 254 z drogą do Annowa. Od końca alei, czyli od granicy lasu jedziemy jeszcze ok. 1,3 km do skrzyżowania z leśnymi drogami i drogowskazem do głazu.

skrzyżowanie z drogowskazem do Kamiennego Domudrogowskaz do Kamiennego Domu

Skręcamy w lewo i dalej leśnym duktem ok. 900 m do znajdującego się po lewej stronie szlabanu i ustawionej obok tablicy z mapą i opisem pomnikowego głazu.

szlaban przy drodze do Kamiennego Domu

Mijamy szlaban i stąd już tylko krótka (ok. 100 m) ścieżka doprowadzi nas do olbrzymiego narzutniaka.

GPS N 52°48’13” , E 17°54’51”

otoczenie głazu Kamienny Dom

Zanim przystąpimy do głębszej eksploracji geostanowiska najlepiej zapoznać się treścią zamieszczoną na tablicy dydaktycznej. Przedstawiono tu parametry fizyczne głazu oraz związaną z nim legendę.

tablica obok głazu Kamienny Dom

tablica przy głazie Kamienny Domtreść tablicy przy głazie Kamienny Dom

Kamienny Dom uzyskał status pomnika przyrody nieożywionej już w 1955 r. na mocy Komunikatu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy w sprawie uznania za pomniki przyrody. Obecnie obowiązująca podstawa prawna do jego ochrony to Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody na terenie województwa bydgoskiego.

pomnikowy eratyk Kamienny Domlas koło Szczepankowa - pomnikowy głaz Kamienny Dom

głaz narzutowy Kamienny Domlas koło Szczepankowa - głaz Kamienny Dom

Wymiary pomnikowego eratyku to: obwód – 13,18 metra, wysokość – 2,9 metra, długość – 3,9 metra. Niestety brakuje informacji dotyczącej materiału budującego głaz, w publikacji „Zabytkowe głazy narzutowe na obszarze Polski, cz. IV” jest mowa o diorycie, ale ze znakiem zapytania.

pomnikowy głaz Kamienny Domgłaz Kamienny Dom koło Szczepankowa

Nazwa narzutniaka wiąże się z miejscową legendą. W tutejszym lesie miał zamieszkiwać zły czarownik, który zwabiał dzieci i zamieniał je w kamienie. Brat dwojga z zaczarowanych dzieci rozpoznał rodzeństwo i w ten sposób zdjął klątwę, jednocześnie zamieniając czarownika wraz z domem w wielki głaz.

pomnikowy głaz narzutowy Kamienny Dom

Pierwotnie opisywany eratyk był większy, widoczne są jeszcze ślady odłupywania.

ślad po próbie rozłupania głazuślad po próbie rozłupania pomnikowego głazu

W gminie Dąbrowa znajduje się jeszcze jeden pomnik przyrody nieożywionej, jest nim Źródło Świętego Huberta, które będzie tematem kolejnego artykułu.