Park na Kamiennej Górze w Lubaniu.

Park na Kamiennej Górze w Lubaniu został założony w poł. XIX w. na miejscu miejskiego kamieniołomu bazaltu (o łomie bazaltu pisałem w poprzednim artykule) . Na 13.5 ha powierzchni parkowej znajduje się cenny i urozmaicony pod względem gatunkowym drzewostan, obfitujący w pomniki przyrody ożywionej. Oprócz gatunków rodzimych (jesionów, grabów, dębów i klonów), znajdziemy tu pomnikowe okazy egzotycznych drzew : sosny wejmutki, tulipanowca amerykańskiego oraz rzadkiego  orzesznika siedmiolistkowego. Podane na poniższej mapie obwody drzew dotyczą stanu z roku 1997,  aktualne dane zamieszczone w artykule pochodzą z rejestru RDOŚ. Zachęcam do porównywania i określania szybkości przyrostu.

Zwiedzanie parku zaczniemy od Al. Kombatantów, za ostatnim budynkiem skręcamy w lewo kierując się na pomnikowe drzewa oznaczone na mapce numerami 1,2. Na zboczu po lewej stronie rośnie jesion wyniosły „Herman” o obwodzie 298, 150 lat oraz klon jawor „Franciszek” 281 cm, 140 lat.

Nieco dalej, po prawej stronie, przy amfiteatrze dwa klony jawory 160 i 170 lat ( nie ma ich na mapce ).

Obok grab pospolity „Stach” (nr 4 na mapie), obwód 227 cm, wiek 110 lat.

Kolejnym pomnikiem przyrody jest tulipanowiec amerykański „Lucjan”, obwód 273 cm, wiek 170 lat.

Po drugiej stronie alejki rośnie okazały buk pospolity „Sercjan”, obwód 470 cm.

Kolejne pomnikowe drzewo na trasie – orzesznik siedmiolistkowy „Jerzy”, opiszę dokładnie w kolejnym artykule.

W pobliżu na polanie dąb szypułkowy „Wilhelm”, obwód 465 cm, wiek 270 lat. (Decyzją Rady Miasta Lubań z dnia 27 maja 2014 r. zniesiono ochronę pomnikową tego okazu).

W gęstym zadrzewieniu kryje się sosna wejmutka „Linda”, obwód 269 cm, wiek 140 lat.

Drugi dąb szypułkowy nosi imię „Erdmann”, obwód 273 cm, wiek 140 lat.

Do jedynej pomnikowej lipy drobnolistnej „Maria I” trafimy, idąc od sosny wejmutki w kierunku amfiteatru. Obwód drzewa 344 cm, wiek 150 lat, silnie porośnięta bluszczem.

Wracamy alejką z pomnikową grupą 11 grabów pospolitych „Żaki” o obwodach 120 – 271 cm, 60 – 140 lat.

W południowo – zachodnim rogu parku rośnie rozłożysty klon polny „Max” (nr 13 na mapie), obwód 333 cm, wiek 180 lat.

Kilkanaście  metrów obok znajduje się ogrodzony cmentarz żołnierzy poległych przy wyzwoleniu Lubania (więcej http://magdachemini.blogspot.com/2012/04/luban-cmentarz-zonierzy-polskich-i.html).

Powyższe zestawienie nie wyczerpuje tematu pomnikowych drzew Lubania, w mieście zarejestrowanych jest aż 60 pomników przyrody ożywionej. Niemniej już te kilkanaście okazów i efektowny kamieniołom z pewnością zachęcą do spaceru po tym uroczym zakątku.

Kamieniołom bazaltu na Kamiennej Górze w Lubaniu.

Bazalt już od średniowiecza służył mieszkańcom Lubania i okolic jako materiał budowlany. W wielu obecnych zabytkach Lubania ( np. mury miejskie z Basztą Bracką, Dom Solny ), zastosowano bazaltowy budulec. Wydobywany początkowo w niewielkich łomach, stał się w XIX w. przedmiotem przemysłowej eksploatacji, która w czasach rozbudowy sieci dróg w Polsce trwa do chwili obecnej. Najbardziej znanym odsłonięciem Lubańskiej Pokrywy Wulkanicznej jest nieczynny kamieniołom na Kamiennej Górze w Lubaniu. Łatwo trafić do niego z niewielkiego parkingu z tablicami dydaktycznymi przy ulicy J. Dąbrowskiego.

Bazalty nefelinowe utworzyły tu pokrywę lawową o grubości do 100 m. Działalność kamieniołomu odsłoniła pięknie wykształcone słupy o wysokości 13 – 18 m.

Ściany wyrobiska ciągną się na długości 150 metrów, na krańcu znajduje się niewielki staw. Stanowisko to jest chronione od 1994 r. jako pomnik przyrody nieożywionej.

Pod wpływem czynników atmosferycznych słupy w górnej części wyrobiska mają wyraźnie zaokrąglone naroża.

W rumowisku skalnym pod ścianą łomu leży wiele głazów, których kształt zbliżony już jest  do kuli.

Jest to znakomity przykład wietrzenia kulistego bazaltu.

To samo zjawisko można zaobserwować na blokach skalnych leżących w innych częściach parku.

Pod wpływem wielokrotnego nagrzewania ciemnej powierzchni bazaltu, wierzchnie warstwy łuszczą się.

Oprócz walorów geologicznych, park na Kamiennej Górze o powierzchni 13.6 ha jest miejscem występowania wielu pomnikowych drzew, o nich w następnym artykule.