Na Dolnym Śląsku jest wiele miejscowości posiadających w nazwie słowo „Bystrzyca„, zarówno w formie samodzielnej, czy też z przymiotnikiem (np. Bystrzyca Kłodzka, Nowa Bystrzyca, itp.). Równie często to nazwy rzek bądź pomniejszych cieków wodnych (Bystrzyca, Bystrzyca Dusznicka, itp.). W dzisiejszym artykule opiszę pomnikowe drzewa rosnące w Bystrzycy Dolnej – wsi graniczącej z miastem Świdnica – siedzibą władz powiatowych i gminnych (dolnośląskie). W południowej części tego sioła znajduje się pałac z 2 poł. XVI w., przebudowany gruntownie i rozbudowany w 1870 r.
Budowlę otacza park krajobrazowy z przełomu XVIII i XIX w. o powierzchni ok. 5 ha z drzewostanem o przewadze gatunków rodzimych. Na mocy Uchwały nr XLVIII/488/2021 Rady Gminy Świdnica z dnia 28 października 2021 r. do ochrony pomnikowej powołano kilka drzew rosnących na terenie parku i w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Są łatwe do odnalezienia pomimo braku jakiegokolwiek oznakowania, większość zgrupowana jest pomiędzy drogą a fasadą pałacu. Idąc od strony parkingu poniżej kościoła najpierw natrafimy na grupę dwóch cisów pospolitych o formie krzewiastej, wielopniowej.
GPS N 50°48′2.1″ , E 16°28′18.8″
Obwód pnia pierwszego cisa na wys. 5 cm wynosi 400 cm. Obwody poszczególnych pni na wysokości 130 cm to: 80, 85, 80, 72, 73, 45, 60 i 90 cm. Obwód pnia drugiego cisa na wys. 5 cm wynosi 275 cm. Obwody poszczególnych przewodników na wysokości 130 cm to: 80, 82, 90 i 74 cm. Wysokość okazów to 10 i 6 metrów.
Tuż przy drugim cisie znajduje się pomnikowy okaz wiązu szypułkowego o obwodzie 320 cm i wysokości 30 metrów. Drzewo charakteryzuje się sporą wysokością i dobrze wykształconymi, typowymi dla wiązów podporami u nasady pnia.
Kilka metrów obok rośnie kolejny pomnikowy okaz – jesion wyniosły o obwodzie 490 cm i wysokości 18 metrów. U nasady pnia można zaobserwować silnie rozwinięte nabiegi korzeniowe.
W niewielkiej odległości od jesionu, przy ogrodzeniu od strony drogi, zlokalizowany jest pomnikowy grab pospolity. Drzewo jest nieznacznie pochylone w kierunku jezdni, posiada silnie rozbudowaną, parasolowatą koronę o rozpiętości 15 metrów. Obwód pnia na wysokości 130 cm wynosi 215 cm, wysokość drzewa 15 metrów.
Lipa drobnolistna rosnąca przy murowanym ogrodzeniu, we wschodnim narożniku parku posiada status pomnika przyrody od sierpnia 2008 r. Drzewo mierzy w obwodzie 518 cm, wysokość okazu 26 metrów.
W północnym narożniku parku, przy gruntowej drodze prowadzącej do kościoła, rośnie okazały dąb szypułkowy – kolejne drzewo, które uzyskało status pomnika przyrody w październiku 2021 r.
GPS N 50°48′25.9″ , E 16°28′14.4″
Dąb mierzy w obwodzie 580 cm, wysokość drzewa 22 metry. Na wysokości 0,8 m od podstawy do 2,5 m znajduje się ubytek wgłębny w pniu, otwarty z wypróchnieniem, w przeszłości wypalony ogniem.
Przy tej samej drodze gruntowej, 80 m na północny – wschód od pomnikowego dębu, rośnie drugi sędziwy egzemplarz objęty ochroną pomnikową. Okaz mierzy w obwodzie 564 cm, wysokość dębu 25 metrów, na pniu wisi stara tabliczka z godłem i napisem „Pomnik Przyrody”.
Istnieje duży problem z lokalizacją drugiej pomnikowej lipy o obwodzie 380 cm mającej rosnąć przy stawie, obok zabudowań folwarcznych pałacu. Według mapy GDOŚ w tej lokalizacji znajduje się pomnikowa topola biała o obwodzie 503 cm. Gruba lipa (być może ta pomnikowa – brak oznakowania) rośnie w głębi działki.
