Dąb szypułkowy „Jerzy” z Mąkoszyc (gmina Lubsza, opolskie).

Mąkoszyce to wieś położona w gminie Lubsza (pow. brzeski, opolskie), oddalona od Namysłowa o 20 km i 16 km od Brzegu. Miejscowość otoczona jest lasami chronionymi w formie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, północna część sioła leży na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Lasy Stobrawsko – Turawskie”. Jedynym pomnikiem przyrody w Mąkoszycach jest okazały dąb szypułkowy, rosnący na tyłach szkoły przy ul. Pocztowej 6, w pobliżu zabytkowych zabudowań folwarcznych. Dojście do drzewa jest możliwe ścieżką biegnącą pomiędzy bankiem a blokiem mieszkalnym.

GPS  N 50°56′28.4″ , E 17°38′03,3″

pomnikowy dąb Jerzy z Mąkoszycdąb Jerzy z Mąkoszyc

Opisywany dąb uzyskał status pomnika przyrody już w 1957 r. Obowiązująca podstawa prawna do jego ochrony to Rozporządzenie Nr 0151/P/38/05 Wojewody Opolskiego z dnia 26 października 2005 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody.

dąb Jerzy na tle szkoły w Mąkoszycachpomnikowy dąb na tle szkoły w Mąkoszycach

dąb Jerzy na tle kościoła w Mąkoszycach

Pomnikowy okaz otoczono dość wysokim, drewnianym płotem, na którym powieszono tablicę opisującą wszystkie parametry dębu i krótką historię miejscowości. Trzeba przyznać, że to jedna z niewielu tablic z konkretnym i merytorycznym tekstem z jaką miałem przyjemność się zapoznać podczas wieloletniej działalności – wielkie brawa!

płot otaczający pomnikowy dąb w Mąkoszycachtablica przed dębem Jerzy w Mąkoszycach

Na mocy Uchwały nr XXXIV/309/2022 Rady Gminy Lubsza z dnia 23 czerwca 2022 r. pomnikowy dąb uzyskał oficjalne imię „Jerzy”.

pień pomnikowego dębu z Mąkoszyctabliczka z imieniem dębu w Mąkoszycach

Pień „Jerzego” mierzy w obwodzie 660 cm (dane z Uchwały), wysokość drzewa 28 metrów, szacunkowy wiek – ok. 400 lat. Stan zdrowotny drzewa średni, na pniu widoczny jest rozległy ubytek, koronę ustabilizowano wiązaniami elastycznymi.

pień dębu Jerzy z Mąkoszyc

wiązania w koronie dębu Jerzy z Mąkoszyc

Drewniane budki przybite do pnia pomnikowego dębu mają służyć nietoperzom.

pień dębu Jerzy w Mąkoszycach

budki dla nietoperzy na pniu pomnikowego dębu

Ponadprzeciętne perły dendrologiczne kryją się w parku podworskim z pocz. XIX w. Jedno z wejść do założenia parkowego znajduje się na tyłach kościoła, obok remizy strażackiej. Po przekroczeniu parkowej bramy ujrzymy grupę wiekowych lip, przy których zlokalizowany jest grobowiec Landsbergów.

fragment parku w Mąkoszycach

Grobowiec Landsbergów w parku pałacowym

Z tego miejsca jest już widoczna (raczej po sezonie wegetacyjnym) sylwetka ogromnego platana klonolistnego – to najprawdopodobniej najgrubszy okaz tego gatunku w województwie opolskim.

park w Mąkoszycach - sylwetka platana o obwodzie 832 cm

Mąkoszyce - platan w parku o obwodzie 832 cm

ogromny platan w parku w Mąkoszycach

najgrubszy platan w mąkoszyckim parku

park w Mąkoszycach - dolna część platana o obwodzie 832 cm

Pomiar dokonany w połowie lutego 2023 r. dał wynik 832 cm (na wysokości 65 cm nad gruntem). Według danych zamieszczonych na stronie Rejestru Polskich Drzew Pomnikowych najgrubszy platan w woj. opolskim mierzy w obwodzie 728 cm (Opole, Plac Wolności), gigant z Makoszyc jest o ponad metr grubszy, co stawia go z pierwszej piątce najokazalszych platanów w Polsce! Na usta ciśnie się tylko jedno pytanie – dlaczego takie rekordowe drzewo nie jest pomnikiem przyrody!?

park w Mąkoszycach - pień platana o obwodzie 832 cmpark w Mąkoszycach - pień ogromnego platana o obwodzie 832 cmMąkoszyce - pomiar obwodu ogromnego platana

Ochroną pomnikową powinien zostać objęty również drugi parkowy platan o obwodzie 673 cm – to piękny i zdrowy okaz o wysokości ponad 30 metrów.
Mąkoszyce - platan w parku o obwodzie 673 cm

park w Mąkoszycach - platan o obwodzie 673 cm

park w Mąkoszycach - pień platana o obwodzie 673 cm

Trzeci platan – najchudszy z całej grupy – posiada niestety rozległy ubytek w dolnej części pnia.

park w Mąkoszycach - pień platana z dziuplą u podstawy

Warty uwagi jest również okazały dąb posiadający zdrowy pień o obwodzie 582 cm – w pełni zasługuje na status pomnika przyrody.

Mąkoszyce - dąb w parku o obwodzie 582 cmpark w Mąkoszycach - dąb o obwodzie 582 cmpark w Mąkoszycach - pomiar obwodu okazałego dębu

Nie pozostaje nic innego jak apelować do władz gminnych o poszerzenie listy pomnikowych drzew o okazy rosnące w mąkoszyckim parku.

Pomnikowy platan w Kunicach (powiat legnicki, dolnośląskie).

Kunice to wieś (siedziba gminy) położona jest około 5 km na północny wschód od Legnicy. Największą atrakcja miejscowości jest Jezioro Kunickie o powierzchni 95 ha – znakomite miejsce do uprawiania sportów wodnych i wędkarstwa. Na liście zabytków Kunic znajduje się zespół dworski XVI – XX w. oraz kościół parafialny z ok. 1500 r.  przy którym zlokalizowany jest jedyny w całej gminie pomnik przyrody – platan klonolistny.

pomnikowy platan na terenie kościoła w Kunicachpomnikowy platan przy kościele w Kunicach

Drzewo rośnie tuż przy północnej bramie zamykającej teren kościelny, od strony ul. Gwarnej.

pomnikowy platan przy bramie wejściowej do kościoła w Kunicachpomnikowy platan w KunicachKunice - pomnikowy platan

Obok platana ustawiono tablice opisującą z jakim gatunkiem mamy do czynienia oraz akt prawny powołujący drzewo do ochrony pomnikowej. 

Kunice - pień pomnikowego platana

Kunice - tablica przy pomnikowym platanie

Obwód pomnikowego platana wynosi 360 cm, wysokość drzewa ok. 18 m. 

pień pomnikowego platana z Kunic

Pomnikowe drzewo zostało pozbawione głównego przewodnika, widoczne są też ślady po niedawnym cięciu mniejszych gałęzi.

Kunice - ślady po obciętych konarach pomnikowego platana

Trzeba przyznać że jedyne pomnikowe drzewo reprezentujące gminę Kunice przedstawia się niezbyt okazale. 360 cm obwodu wprawdzie kwalifikuje platana do ochrony pomnikowej, ale to jeszcze jak na ten gatunek skromny rozmiar. Autor tego artykułu proponuje nadać status pomnika przyrody pięknemu miłorzębowi dwuklapowemu, rosnącemu przed budynkiem ośrodka zdrowia w Kunicach.

Kunice - okazały miłorząb przy ośrodku zdrowiaKunice - okazały miłorząbKunice - pień okazałego miłorzębu