Cisy Raciborskiego w Harbutowicach.

Cis pospolity to chroniony gatunek wiecznie zielonego drzewa lub krzewu iglastego. Charakteryzuje się bardzo wolnym przyrostem, a przy tym należy do najbardziej długowiecznych drzew świata. Dwa najstarsze polskie cisy są równocześnie najstarszymi drzewami w Polsce. Mowa tu o pomnikowym egzemplarzu zlokalizowanym w Henrykowie Lubańskim (dolnośląskie) liczącym prawie 1300 lat, oraz cisie rosnącym w Bystrzycy (gm. Wleń, dolnośląskie) w wieku 814 lat. 754 lata liczy kolejny dolnośląski cis, rosnący na terenie pocysterskiego opactwa w Henrykowie (gm. Ziębice). Czwarty w tym zestawieniu cis znajduje się już w Małopolsce, we wsi Harbutowice (gm. Sułkowice, pow. myślenicki). Razem z drugim, rosnącym kilka metrów obok cisem, tworzy parę znaną pod nazwą „Cisy Raciborskiego”.

GPS N 49°47’39.40″ , E 19°46’20.50″

Choć para pomnikowych cisów rośnie na uboczu wioski, z dala od głównej drogi 956 prowadzącej przez wieś, to nie jest kłopotem do nich trafić. Piesi mogą się kierować czarno znakowanym szlakiem turystycznym, a zmotoryzowani drogowskazami ustawionymi przy każdym ważniejszym skręcie.

Dopisek na drogowskazie +400 m jest rzeczowy. 200 m to odległość do niewielkiej zatoki przy drodze, gdzie można zostawić auto i ze względu na bardzo stromy podjazd dalej iść piechotą.

„Cisy Raciborskiego” rosną w przysiółku Chodnikówka, otoczone zabudowaniami gospodarczymi (posesja nr 273).

Obok cisów ustawiono tablicę, a same drzewa otoczono płotkiem.

„Cisy Raciborskiego” od 1953 r. posiadają formalnie status pomników przyrody. O ich ochronę zabiegał jeszcze w latach przedwojennych prof. Marian Raciborski (1863-1917).

Obwód pomnikowych okazów wynosi 305 i 143 cm, wysokość 11 metrów. Wg C. Pacyniaka starszy (grubszy) egzemplarz liczy sobie 700 lat.

W innych przysiółkach Harbutowic rosną jeszcze ze 4 pomnikowe okazy cisów, jednak znacznie mniejszych rozmiarów.

Pomniki przyrody w Świebodzicach – cz.1. Pełcznica i Ciernie.

Pełcznica i Ciernie to dwie stare wsie włączone w granice administracyjne miasta Świebodzice. Położone po obu stronach rzeki Pełcznicy, tworzą długi na ponad 6 km ciąg osadniczy. Z wyżej położonej Pełcznicy można w kilku miejscach podziwiać sylwetkę Zamku Książ, z drugiej, rzadko fotografowanej strony.

Poniżej zamku, u wylotu Wąwozu Pełcznicy, rośnie najstarsze w Świebodzicach drzewo – cis pospolity „Bolko”, opisany dokładnie w poprzednim artykule.

W pobliżu, przy budynku leśniczówki (ul. Moniuszki 8), rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o obwodzie 350 cm.

W pięknie utrzymanym ogrodzie posesji przy ul. Mikulicza 36 rosną dwa pomnikowe drzewa: buk pospolity w odmianie purpurowej oraz cis pospolity.

Obwód pomnikowego buka wynosi 350 cm.

Rosnący pod koroną buka cis posiada pień o obwodzie 170 cm.

Jadąc dalej w kierunku centrum miasta, mijamy po lewej stronie ruiny gotyckiego kościoła św. Anny.

Przy bramie wjazdowej na posesję przy ul. Mikulicza 18 rośnie najgrubsze, pomnikowe drzewo w Świebodzicach. Jest nim okazały dąb szypułkowy, o obwodzie pnia 505 cm.

Za ogrodzeniem posesji przy ul. Sikorskiego 16 rośnie kolejny pomnikowy cis o obwodzie 150 cm.

Przy ul. Łącznej 49 znajduje się zadrzewiony teren o charakterze niewielkiego parku. Znajdziemy tu dwa drzewa o statusie pomnika przyrody. Pierwsze to cis pospolity o obwodzie 187 cm.

Drugie drzewo – klon pospolity o obwodzie 301 cm oddalone jest o 25 m od cisa.

Mijamy kościół św. Franciszka z Asyżu (stojący już w Cierniach) i przedostajemy się mostem na drugą stronę rzeki. Za ogrodzeniem pensjonatu „Gallery 2000” (Ciernie 161c) rośnie pomnikowa lipa drobnolistna – dwupienna o obwodzie 388+98 cm.

Dwie pomnikowe sosny czarne o obwodach 256 i 170 cm oraz cis pospolity o obwodzie 132 cm rosną w pięknym ogrodzie przed ruinami pałacu (Ciernie 132a).

W następnym artykule, kończącym cykl o świebodzickich pomnikach przyrody, opiszę drzewa rosnące w centrum miasta.